Gedaan met vredesoperaties: Frankrijk bereidt zijn leger voor op ‘intens conflict’

Het was ongetwijfeld een bewuste keuze van de Franse president Emmanuel Macron om de nieuwe strategie van de Franse strijdkrachten aan te kondigen op het amfibisch aanvalsschip Dixmude in de grote marinehaven van het Zuid-Franse Toulon. Frankrijk verkocht eerder twee van deze schepen voor ruim een miljard euro aan Rusland. Maar na de illegale Russische annexatie in 2014 van het Oekraïense schiereiland de Krim cancelde Parijs die deal. Het aanvalsschip is daarmee symbolisch voor de nieuwe wind die er waait.

Staand op het dek van het oorlogsschip, met achter zich een gevechtshelikopter, schetste Macron eerder deze maand een somber wereldbeeld. Volgens de president is de Russische invasie van Oekraïne tekenend voor de groeiende geopolitieke rivaliteit en het toenemende risico van wapengekletter. “Deze oorlog heeft duidelijk gemaakt wat de staat is van de wereld waarin wij leven”, aldus de president.

Focus op conflict in Europa

De Franse regering trekt voor volgend jaar bijna 44 miljard euro uit voor de strijdkrachten, 7 procent meer dan dit jaar, en ook de jaren daarna is ze van plan de defensie-uitgaven op te voeren. Maar belangrijker is dat Macron duidelijk maakte dat de Franse strijdkrachten hun aandacht ingrijpend verleggen. Na drie decennia van vooral vredesoperaties en anti-guerrillamissies, zoals in Afghanistan en de Sahel, moeten de Franse militairen zich nu voorbereiden op “een conflict van hoge intensiteit”. Daarbij ligt de focus op Europa.

De anti-jihadische operatie Barkhane in Mali was drie maanden geleden al beëindigd en operatie Sentinelle, op grond waarvan duizenden militairen helpen bij het beveiligen van plekken in Frankrijk tegen terrorisme, wordt ook teruggeschroefd. In plaats daarvan moeten de troepen zich klaarmaken voor een serieuze oorlog op het eigen continent, met grote aantallen manschappen en zwaar materieel. Het leger moet ook meer raketsystemen en drones krijgen en gaat meer gebruikmaken van reservisten.

Strijdvaardigheid vergroten

Na zijn speech vloog Macron in een heli naar de Suffren, Frankrijks nieuwste kernonderzeeër, waar hij abseilend op landde. Ook had hij een ontmoeting met marinecommando’s. Volgens de president moet Frankrijk sterker worden op het gebied van inlichtingen en cyberoperaties. Ook wil hij de strijdvaardigheid van de bevolking vergroten. “Het gaat niet om het militariseren van de samenleving,” verzekerde hij, “maar om het versterken van de weerbaarheid.”

In hoeverre de met veel tamtam aangekondigde strategie wordt waargemaakt, moet blijken.

Deskundigen wijzen erop dat na het einde van de Koude Oorlog door Parijs jarenlang veel is bezuinigd op defensie. “Frankrijk staat er wel iets beter voor dan sommige andere Europese landen”, zegt defensie-analist Yohann Michel van het Internationaal Instituut voor Strategische Studies. “De Franse strijdkrachten hebben nog wat tanks, pantserwagens en kanonnen. Maar heel weinig. Ze moeten snel meer massa opbouwen. Tegen een vijand als Rusland heb je dat nodig.”

Oorlogseconomie

Daags na Macrons speech in de marinehaven van Toulon zaten vertegenwoordigers van de wapenindustrie op het ministerie van Defensie in Parijs om te overleggen over hun bijdrage aan de nieuwe strategie. De Franse regering wil dat wapenfabrikanten sneller en betaalbaarder gaan produceren, zodat naar Oekraïne gestuurd materieel vlotter kan worden vervangen. Bovendien moet het land, als het verzeild raakt in een gewapend conflict, kunnen overschakelen op een zogenoemde ‘oorlogseconomie’, waarin vlug veel wapens en munitie worden geproduceerd. Ook dienen bestaande tanks te worden gemoderniseerd en moet allerlei nieuw materieel zoals drones worden geproduceerd.

Dat het de Franse militaire planners ernst is, blijkt wel uit de aankondiging afgelopen week van de strijdkrachten dat ze komend voorjaar hun grootste oefening sinds het einde van de Koude Oorlog gaan houden. Als de Oekraïne-oorlog geen roet in het eten gooit, zullen 20.000 militairen meedoen, waaronder ook troepen van NAVO-bondgenoten als de VS en het VK.

De militairen gaan eerst in Zuid-Frankrijk met landingsvaartuigen en luchtlandingen trainen in het veroveren van een bruggenhoofd. Vervolgens zal in de Champagnestreek worden getraind in het terugslaan van een invasiemacht. “We moeten ons voorbereiden op het ergste om te voorkomen dat het gebeurt”, aldus generaal Yves Métayer in de krant Le Monde.

Brede steun

Volgens defensie-expert Michel kan de strategische koerswijziging rekenen op ruime instemming in de Franse politiek. “Extreemrechts en -links zijn op dit moment sterk in Frankrijk”, zegt hij. “Hoewel beide tegen de NAVO zijn, steunen ze wel ons leger. Er is brede politieke steun voor deze plannen.”