Binnenkort wordt deel van je energiefactuur bepaald door piekmomenten van je verbruik, maar VREG stelt gerust: “Kerstfeestje zal gemiddeld 6,7 euro extra kosten”

KIJK. In 2 minuten: wat betekenen de nieuwe nettarieven voor uw portemonnee?

Ondanks de rechtszaak (lees meer onderaan) die Vlaams energieminister Zuhal Demir (N-VA) is gestart tegen de invoering van het capaciteitstarief, zal de stroomfactuur van een Vlaamse gezin of bedrijf er vanaf 1 januari anders gaan uitzien. Dan zal een deeltje - 7 procent van de factuur - worden bepaald door het piekverbruik of hoe zwaar het stroomnet wordt belast. Het overgrote deel van de factuur blijft afhankelijk van het verbruik. Het capaciteitstarief is eigenlijk een nieuwe berekening voor je gebruik van het elektriciteitsnet, beter gekend als de ‘distributienetkosten’ of ‘nettarieven’ en staat los van je energietarief. Beide - nettarieven én energietarief - staan wel samen op je energiefactuur.

Bedoeling van het capaciteitstarief is om gezinnen en bedrijven ertoe aan te zetten om het verbruik van vooral zware toestellen - denk aan een warmtepomp of een elektrische wagen - te spreiden. Door de energietransitie zullen we immers steeds minder fossiele brandstoffen gebruiken, en meer elektriciteit. Dat zorgt voor een hogere belasting van het stroomnet. Door het net efficiënt te gebruiken en het verbruik te spreiden, kunnen miljarden zware investeringen in het net worden vermeden. Op die manier blijven de nettarieven in de toekomst voor iedereen betaalbaar, argumenteert de regulator.

De nieuwe berekening van de nettarieven zal nog altijd deels gebeuren op basis van je werkelijke verbruik, maar vanaf januari dus ook deels volgens het gemiddelde van je verbruikspieken. Die zijn bij de VREG gekend met dank aan de digitale meters. Maar ook wie nog geen digitale meter heeft, zal niet ontsnappen aan het capaciteitstarief. Voor mensen met een analoge meter zal de vaste bijdrage overeenkomen met een maandpiek van 2,5 kW. Dat is het minimum voor wie een digitale meter heeft, maar ligt wel duidelijk onder de gemiddelde maandpiek van een Vlaams huishouden van 4,16 kW.

Omdat je eigen pieken dus mee jouw nettarieven bepalen, is het voordeliger om die zo laag mogelijk te houden. En dat doe je dus door je verbruik zo veel mogelijk te spreiden, zodat de pieken worden afgevlakt en lager komen te liggen. Dat zorgt dan weer voor lagere nettarieven op jouw energiefactuur.

Ingewikkeld? Binnenkort start de regulator met een grote campagne om het publiek te informeren over de komst van de tarieven. Kernboodschap is dus inderdaad: wie zijn verbruik spreidt, zal minder betalen dan wie dat niet doet. De nieuwe campagne wil ook geruststellen. Mensen hoeven hun dagelijkse routine niet compleet om te gooien en het nieuwe tarief zal niet leiden tot een torenhoge stroomfactuur. Een kerstfeestje bijvoorbeeld zal de gemiddelde consument 6,7 euro extra op jaarbasis kosten door het piek(je) in het stroomverbruik.

Een campagne was ook nodig omdat heel wat misverstanden circuleren over het capaciteitstarief. Zo gaat het niet om een bijkomend tarief maar om een andere aanrekening van een deel van de nettarieven. Mensen hoeven ook hun dagelijkse routine niet te veranderen. Het spreiden van het verbruik is vooral nuttig voor zware toestellen. Denk maar aan het draaien van een kookwas of het opladen van de elektrische wagen.

Voor de meeste gezinnen zal er op 1 januari betrekkelijk weinig veranderen, klinkt het bij de VREG. Veel hangt af van het profiel en de mate waarin verbruik wordt gespreid. Zo zal een modaal gezin met twee kinderen volgend jaar 11 euro gemiddeld meer betalen aan nettarieven op jaarbasis. Wie een elektrische wagen heeft, zal meer betalen dan vandaag. Maar door bijvoorbeeld ‘s nachts te laden of een slimme laadpaal te gebruiken, kunnen ze veel besparen.

Studies wezen eerder uit dat zowat 60 procent van de gezinnen er niet op zal achteruitgaan. Dat is wel het geval voor een groep van zowat 10.000 kleinere verbruikers, bijvoorbeeld alleenstaanden op een appartementje. Hun nettarieven nemen doorgaans toe. Maar het gaat om relatief kleine bedragen, verzekert VREG-algemeen directeur Pieterjan Renier. Ook voor tweedeverblijvers zullen de nettarieven stijgen.

Concreet wordt het capaciteitstarief berekend op basis van gemeten maandpieken. Dat kan enkel voor wie een digitale meter heeft. Wie een klassieke meter hangen heeft, betaalt een vast bedrag. Er is overigens ook een minimumbedrag voor het gebruik van het net. Het nettarief is ook op elk moment hetzelfde: het verschil tussen dag- en nachturen verdwijnt op die manier voor het netgebruik.

Voor wie een sociaal tarief heeft, verandert er helemaal niks en is het capaciteitstarief niet van toepassing. Zestien procent van de Vlaamse gezinnen heeft een sociaal tarief.

KIJK. Snel uitgelegd: wat is het ‘capaciteitstarief’?

Lees ook:

Nieuwe nettarieven zijn stuk hoger, maar “hoe meer je spreidt, hoe minder je betaalt” (met een digitale meter dan toch)

Vlaams minister van Energie Zuhal Demir trekt naar hof van beroep tegen beslissing VREG over capaciteitstarief

ANALYSE. Waarom de strijd van Zuhal Demir tegen het capaciteitstarief ons net méér geld zal kosten (+)