LEES OOK: Ado Hamelryck: “Zwart is de meest sprekende kleur”

“Je weet dat ik een ‘veelwerker’ ben”, zegt Ado Hamelryck nadat we hem thuis de hand hebben geschud. Zijn grip is stevig en vastberaden. “Ik maak werken, ik zet ze aan de kant en na een tijd vergeet ik wat ik heb gemaakt. Ze staan dan boven, in mijn atelier. Op een bepaald moment ben ik nog eens gaan kijken om te zien wat ik allemaal had gemaakt. Mijn oog viel op vijf werken op Nepalees papier. In de jaren 90 stelde ik die tentoon in de galerie van Annemie Van Laethem in Oud-Rekem. Muzikant Frans Geysen heeft die werken toen ‘vertaald’ naar muziek. Hij voerde de compositie destijds live op in de kerk van Oud-Rekem. Toen ik die werken in mijn atelier opnieuw zag, wilde ik ze nog eens opnieuw in een muzikale vertaling laten uitvoeren.”

Marathonloper

Het is niet zo moeilijk om muziek te zien of - misschien beter verwoord - te ‘voelen’ in het werk van Ado Hamelryck, the man in black van de Belgische kunst. “Ik denk dat het Stravinsky was die ooit zei dat muziek kalligrafie is”, zegt hij.

Hamelryck werkte ooit in kleur, maar al snel maakten andere kleuren plaats voor zwart en verdween ook het figuratieve uit zijn werk. Dat zwart is er in alle mogelijke tinten en varianten, want zijn werken weerspiegelen ook het licht dat erop valt, waardoor wit en zilver opduiken naast de verschillende soorten zwart en grijs. Zijn oeuvre is instant herkenbaar als Hamelryck, niet alleen door de kleur, maar ook door het repetitieve karakter. Hamelryck werkt op zijn canvassen van links naar rechts en van boven naar onder, zoals je brieven schrijft. Ze hebben voor de kunstenaar én de kijker een meditatief effect waarin de stilte harder klinkt dan geluid.

Die tinten en reflecties kunnen op verschillende manieren tot stand komen. Het kunnen ‘kribbels’ op papier zijn, maar ook bewerkte sculpturen. Op de expo zie je hoe hij dik kartonschuim bewerkte met schroevendraaiers, pennen of ander materiaal. “Het is als een marathonloper,” zegt Hamelryck. “Zoals die op een bepaald moment een ritme vindt in het lopen, zo vind ik mijn ritme in het bewerken van het materiaal.” 81 is hij nu en hij is altijd zijn eigen, consequente weg blijven volgen.

Pijn

Voor deze expo ging Vlaams componist, dirigent en musicus Pieter Schuermans in het werk van Ado Hamelryck op zoek naar het zwartste zwart. Het muzikale resultaat werd al uitgevoerd in Z33 met een violist en cellist en is ook te horen op de expo in C-mine. Live op 24 november en via een (video)registratie zolang de tentoonstelling loopt. Ado Hamelryck blijft ondertussen doorwerken. Als het gaat, want hij heeft parkinson. Hij vergeet soms dingen, zegt hij, en hij heeft pijn.

Die pijn heeft zijn gevoel voor (zwarte) humor niet aangetast. “Qua motoriek is het moeilijk nu. Maar je kan ook gewoon een blad onder mijn hand schuiven en het gebeurt vanzelf”, zegt hij met een grimas, terwijl zijn lieve vrouw Rosette koekjes en pralines brengt. “Maar een leven zonder kunst? Dat gaat niet. Het is noodzaak. Ik ga zolang het kan, blijven werken. Tot het allerlaatste moment.”

Expo Ado Hamelryck, van 24/11 t.e.m. 1/12 in C-mine Genk. Info: www.c-mine.be