Een geavanceerd systeem, dat sinds de start van de invasie in Oekraïne nog werd aangescherpt, maakt elke vorm van verslaggeving over protesten in Rusland door journalisten of onafhankelijke waarnemers nog moeilijker. Ze riskeren beperkingen en ernstige represailles. Dat besluit mensenrechtenorganisatie Amnesty International donderdag in een nieuw rapport.
Dat rapport lijst tientallen gevallen op van het onwettig belemmeren van het werk van journalisten en waarnemers tijdens openbare protesten, waaronder willekeurige arrestaties, gebruik van geweld, aanhoudingen en zware boetes. “We zien dat de Russische autoriteiten niet alleen vastbesloten zijn om elk protest, hoe vreedzaam ook, te voorkomen en zwaar te bestraffen, maar ook om elke vorm van publieke aandacht ervoor te minimaliseren”, aldus Natalia Prilutskaya van Amnesty International. Hoewel ze buitensporige boetes en celstraffen riskeerden, betoogden in februari 2022 tienduizenden mensen tegen de Russische invasie van Oekraïne.
Journalisten en waarnemers die ter plaatse waren en erover berichtten, kregen te maken met politiegeweld. Een jaar eerder werd al dezelfde tactiek gebruikt bij de protesten voor de opgesloten oppositieleider Aleksej Navalny. “Door het publiek elke kennis over protesten te ontzeggen en het toezicht erop te belemmeren, probeert het Kremlin elke publieke uiting van onvrede uit te roeien”, klinkt het bij Amnesty.
Wetten hebben de afgelopen jaren de vrijheid van meningsuiting beperkt, en de risico’s op represailles vergroot voor wie verslag wil doen van openbare bijeenkomsten. Zo moeten journalisten “duidelijk zichtbare insignes van een vertegenwoordiger van de massamedia” dragen, maar stelt de politie steeds vaker extra eisen.
Bovendien worden ze voor, tijdens en na publieke bijeenkomsten willekeurig gearresteerd, en vaak gaan die arrestaties gepaard met buitensporig en onwettig geweld. Na de invasie in Oekraïne escaleerden de represailles tegen waarnemers en journalisten verder. De nieuwe wet die het verspreiden van “valse informatie over de Russische strijdkrachten” verbiedt, leverde al strafrechtelijke procedures op tegen zeker negen journalisten en bloggers. Ook het “in diskrediet brengen” van het leger leverde al straffen op tegen mediakanalen en journalisten.
