Meer dan 10.000 mensen maakten al een erfovereenkomst op: “Meer mogelijkheden dan een testament én minder familieruzies”

Met de erfovereenkomst kunnen ouders en kinderen afspraken maken over hun erfenis, nog voor het overlijden. Waarom doet niet iedereen dat? “Het is veel gemakkelijker een testament op te maken dan een overeenkomst”, zegt Bart Van Opstal. “Een testament is eenzijdig. Je kan zelf over je nalatenschap beslissen en zolang je leeft kan je een testament herroepen en een nieuw opstellen.”

Een testament heeft nog altijd wettelijke beperkingen. Sinds 1 september 2018 kunnen mensen met kinderen vrij over de helft van hun vermogen beschikken, ongeacht het aantal kinderen. Dat ‘vrij beschikbaar deel’ was voordien kleiner voor wie twee of meer kinderen had. Nu hebben ouders de mogelijkheid om meer na te laten aan een hulpbehoevend kind, een stiefkind, kleinkinderen of een goed doel.

Een testament wordt pas uitgevoerd na het overlijden. Tot die tijd blijft de inhoud ervan confidentieel, ook voor de erfgenamen. Dat is een heel ander verhaal bij de erfovereenkomst, waar je op voorhand al met erfgenamen rond de tafel zit en afspraken maakt over de erfenis. “De procedure voor een erfovereenkomst duurt veel langer. Je moet alle familieleden rond de tafel krijgen en zij moeten allemaal akkoord gaan met wat er in de overeenkomst staat. De termijn om daarover te beslissen is vastgesteld op 1 maand. Daarna moet je dus weer terug naar de notaris voor de ondertekening.”

De weg naar een erfovereenkomst is ingewikkelder dan een testament. “De erfgenamen worden behoorlijk beschermd door de wet, vandaar dat de wachttermijn is ingebouwd. Achteraf kan je dan ook niets meer wijzigen. Een overeenkomst kan niet herroepen worden zoals een testament.”

Dat is meteen een van de redenen waarom zoveel meer mensen kiezen voor een testament. Maar Van Opstal noemt dat definitieve karakter van de erfovereenkomst ook een voordeel. “Eens alles op papier staat, is er geen discussie meer mogelijk. Als erflater heb je de garantie dat bepaalde zaken al geregeld zijn en dat ze niet meer zullen leiden tot ruzies.” Bij een erfovereenkomst worden alle schenkingen en verkregen voordelen in het leven met elkaar vergeleken. De ouders bekijken wie wat heeft gekregen én wie nog iets moet krijgen. Ofwel via de erfovereenkomst zelf, ofwel later, en de kinderen worden daarin betrokken.

Met je erfgenamen de erfenis op voorhand bespreken is niet alleen arbeidsintensiever, het vergt ook meer moed. “We praten niet graag over ons overlijden. Dat is logisch, maar langzaamaan groeit het besef dat er wel over gepraat moet worden. We zien vaak dat na een sterfgeval in de familie de bom opeens barst en zaken naar boven komen waar eerder nooit over werd gesproken. Je voorkomt dat door er op voorhand al over te praten. De jongere generaties vinden dit al makkelijker dan hun ouders en grootouders.”

“In de praktijk merken we dat er belangstelling voor is, veel mensen stellen er vragen over aan de notaris. Bijvoorbeeld mensen die een eigen onderneming hebben, en die onderneming willen overdragen aan één van hun kinderen. Dit kan leiden tot spanning. De ouders hebben liever dat die spanning op voorhand wordt uitgeklaard en dat zo discussies achteraf worden vermeden.”

Toch zal het testament niet zozeer aan populariteit inboeten. “Gelukkig zijn er binnen de meeste families geen spanningen. Maar ook bij een gewoon testament geldt: we moeten erover leren praten. Wees voldoende transparant, ook als het over de erfenis gaat.”

“Harde cijfers daarover hebben we niet, want de inhoud ervan is confidentieel. Ik kan wel bevestigen dat mensen vandaag op jongere leeftijd een testament aangaan dan vroeger. Dat heeft te maken met familiale omstandigheden. Er zijn veel meer samengestelde gezinnen dan vroeger en dat vereist speciale regelingen. Mensen willen hun stiefkinderen bijvoorbeeld gelijk behandelen en binnen het nieuwe erfrecht is dit ook mogelijk.”

Lees ook:

Doorgeefschenkingen worden steeds populairder: “Zo passeert de fiscus geen tweede keer langs de kassa”(+)

Hoe vermijd je dat je schoondochter of -zoon er met je geld vandoor gaat? Expert erfenisrecht bespreekt welke voorwaarden je aan een schenking kan koppelen (+)

Steeds meer mensen maken een zorgvolmacht op: “Beter om je voorzorgen te nemen, en de registratiekost is beperkt” (+)