Aanhoudend protest in Iran dreigt uit te monden in bloedige omwenteling: "Staatsgeweld is gevolg van angst voor revolutie"

Al wekenlang heerst onrust in Iran. Sinds de dood van de 22-jarige Mahsa Amini heeft het Iraanse islamitische regime veel moeite om de onrust de kop in te drukken. Amini stierf na een interventie door de Iraanse zedenpolitie na een geschil over de manier waarop Amini haar hoofddoek droeg. 

Internationale organisaties kijken met argusogen naar de ontwikkelingen in Iran, ze vrezen grootschalige mensenrechtenschendingen en gewelddadige repressie door het Iraanse regime. Zo vragen ook 120 Belgische parlementsleden aan de EU om zo snel mogelijk sancties uit te vaardigen tegen het Iraanse regime.

De protesten in Iran dreigen uit te monden in een grootschalige en bloederige overlevingsstrijd voor het Iraanse regime. Dat zegt de Belgisch-Iraanse politicologe Elly Mansoury (VUB) in "De afspraak". "Het gaat van kwaad naar erger. Maandag werden verschillende mensen doodgeschoten door het Iraanse regime. En de opstanden blijven maar escaleren."

Volgens Mansoury is het niet langer correct om te spreken over opstanden. Een revolutie is volgens haar ondertussen een beter passende term. "En ik ben niet de enige die dat zegt. Meer en meer analisten zijn het erover eens dat het de start van een revolutie is."

Waar de tegenstand na de dood van Amini vooral getrokken werd door jonge vrouwen, nemen nu ook steeds meer mannen deel aan het protest tegen de Iraanse islamitische autoriteiten. "Al sinds de dood van Amini zijn er grote vrouwenprotesten. Vrouwen die zelf willen kiezen hoe en/of ze hun hoofddoek dragen, maar nu doen er ook steeds meer mannen mee." Het gevolg van de corruptie, de slabakkende economie en inflatie, de werkloosheid en de grote kloof tussen arm en rijk in het land, aldus Mansoury

"Niemand is nog tevreden over het regime. De mensen blijven op straat komen. Het verhaal van Amini trekt de aandacht, maar het is allemaal zo veel breder en gaat over zo veel meer", verklaart Mansoury. "Het is heel duidelijk dat het een opkomende revolutie is. En ook het staatsgeweld stopt niet, maar eigenlijk is dat een gevolg van angst voor die ontluikende opstand."

Het islamitische regime dat vandaag de plak zwaait heeft in 1979 zelf de macht naar zich toegetrokken na de Iraanse revolutie. Nadat de prowesterse Sjah Mohammad Reza Pahlavi van zijn troon werd gestoten, nam ayatollah Ruhollah Khomeini de macht over in het land en de Islamitische Republiek van Iran werd opgericht. 

Het is hetzelfde islamitische regime dat nu tegen een mogelijke revolutie opkijkt. Toch kan je volgens Mansouri niet zomaar vergelijken met de revolutie van 1979, "dat is appelen met peren vergelijken. Ik denk dat het nu allemaal heel anders is. De sociale media zijn een énorme katalysator van de protesten".

Heeft die ontluikende revolutie een kans op slagen? "Ik geloof van wel. Ik denk dat het de eerste keer is dat ik mensen op sociale media hoor zeggen dat ze niet zullen stoppen tot het regime verdwenen is. Dat is écht wel een groot verschil met de vorige golven van protest."

"De prioriteit van de mensen is dat Iran een democratische en seculiere staat wordt." Toch is het afwachten of er na een eventuele omverwerping van het regime in Iran ook een einde komt aan de onrust in het land, "doorheen de geschiedenis van Iran is er altijd een heel erg diverse oppositie geweest. Er zijn monarchisten, nationalisten, en nog veel meer."