© VRT

De vijf boeken van de week: een verjaardagscadeau voor koningin Mathilde, een eerbetoon aan Marc Didden en een lesbische roman

Slecht nieuws voor wie advocaat, academicus, geestelijke of journalist is: de kans is groot dat je psychopathische neigingen hebt. Goed nieuws: het is behandelbaar.  Nog meer goed nieuws: koningin Mathilde wordt binnenkort 50, en Fleur Pierets gaat "Carol" achterna , de eerste roman over de vrouwenliefde die goed eindigt. Dit zijn de vijf nieuwe boeken die VRT NWS deze week tipt. 

Autofictie over lesbische liefde

Fleur Pierets verwierf in 2017 internationale bekendheid toen ze met  haar vrouw Julian op wereldreis vertrok, langs de 22 landen waar het homohuwelijk wettelijk erkend is. Ze zouden in al die landen hun huwelijksgelofte ook opnieuw doen. Zo wilde het koppel op een positieve manier aandacht vragen voor homorechten. Helaas: na het vierde huwelijk werd Julian ziek. De diagnose was hard: hersentumor. Zes weken later overleed ze. Pierets verwerkte haar verdriet in het boek “Julian”, waarvan meer dan 10.000 exemplaren verkocht zijn. Op 1 december verschijnt Pierets' nieuwe roman: "Heerlijk monster" (uitgeverij Das Mag).

Vrouwenliefde met een positieve noot

“Heerlijk monster” is autofictie. “Ik onderzoek of ik, als schrijvende lesbische vrouw, de verantwoordelijkheid heb om over dat soort onderwerpen te schrijven”, vertelt Pierets in "De inzichten". Het boek “Carol” van Patricia Highsmith, de eerste roman over vrouwenliefde die goed eindigt, is de leidraad. Pierets hoofdpersonage doet de rondrit van Carol en Therese, de hoofdpersonages van "Carol", in het Amerikaanse Midwesten over, op zoek naar antwoorden.

Verfilming "Julian"

Pierets schrijft momenteel ook mee aan het scenario van “Julian”. De verfilming van haar boek wordt gerealiseerd door het productiehuis van Michiel Dhont, broer van Lukas Dhondt, de regisseur van de bejubelde films "Girl" en "Close". Volgens Pierets, die na de publicatie het boek nooit herlas, is het gek om nu over Fleur en Julian als personages te praten. “Het enige wat ik na haar dood kon doen, was een boek schrijven,” vertelt ze. “Ik had schrik om mijn herinneringen kwijt te raken. Ik heb het in één adem geschreven.” Nadien herwerkte ze, op vraag van het Moma-museum in New York, het verhaal tot een kinderboek “Love is love”. In die versie overlijdt Julian niet.

Hoe psychopatisch ben jij?

Zijn psychopaten van nature des duivels? En kunnen ze behandeld worden? Kasia Uzieblo is als professor in de forensische en criminologische psychologie een autoriteit op het gebied van psychopathie, en ergert zich aan de misvattingen over psychopaten. Daarom schreef ze er een boek over: “Psychopaten, wie zijn ze?" (uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts).

Hoe herken je een psychopaat?

Er is nood aan meer nuance rond psychopathie. Bijna elke zware misdadiger die in de media komt, krijgt de term naar zijn hoofd gegooid. Uzieblo hanteert een lijst met kenmerken om de persoonlijkheidsstoornis vast te stellen. “Het gaat voornamelijk om mensen die weinig emoties voelen, weinig empathie vertonen, geen berouw of schuldgevoel ervaren, anderen gemakkelijk manipuleren, antisociaal gedrag vertonen en parasiteren van anderen", vertelt ze in "De Afspraak".

Eén tot vijf procent van de bevolking is psychopathisch

Ongeveer één tot vijf procent van de bevolking zou psychopathisch zijn. De stoornis komt tot stand door een samenspel van erfelijke, neurobiologische en omgevingsfactoren. Psychopathie is dus in zekere mate erfelijk, maar komt vaak enkel tot uiting door externe invloeden, zoals de opvoeding. In “Psychopaten, wie zijn het?” somt Uzieblo de beroepsgroepen op die psychopaten aantrekken. Dit zijn onder meer geestelijken, journalisten, advocaten en academici. Het idee is dat bepaalde kenmerken van psychopathie, zoals stressbestendigheid en gladde praat, daar goed aarden, is de verklaring hiervoor.

Misvattingen alom

De hardnekkigste misvatting rond psychopathie is volgens Uzieblo dat het onhandelbaar zou zijn. Er is nochtans hoop, vertelt ze: “Er zijn behandelprogramma’s die erin geslaagd zijn positieve effecten en een beperking van recidive te bekomen.” Toch blijft het een erg uitdagende groep om mee aan de slag te gaan. Het is volgens haar dan ook van belang dat we zuiniger omspringen met de term “psychopaat”.

Een verjaardagscadeau voor de koningin

Op 20 januari 2023 wordt koningin Mathilde 50 jaar, en deelt ze al tien jaar de troon met "haar" koning Filip. De hoogste tijd voor een boek over de koningin. Royaltykenner Joëlle Vanden Houden en journaliste Brigitte Balfoort schetsen in "Mathilde 50" de levensloop van de Mathilde, van haar geboorte tot vandaag. "Om de koningin te begrijpen, moet je terug naar haar roots gaan," stelt Balfoort.

Warme band met West-Vlaanderen

Mathilde groeide op in de Ardennen, in een kasteel met een grote moestuin. Haar roots liggen echter in West-Vlaanderen. De familie van haar vader was afkomstig uit Proven, in de Westhoek. Als kind ging ze regelmatig naar het dorp, op bezoek bij haar grootmoeder. Ze speelde er graag in de bossen. 

Die warme band met West-Vlaanderen heeft ze altijd behouden, weet Balfoort: "Ze wordt regelmatig gespot in een restaurantje in Brugge of in Knokke, waar ze bij vrienden blijft logeren." De koningin had ook graag een buitenverblijf gehad in West-Vlaanderen, maar dat was om praktische en veiligheidsredenen niet mogelijk.

Mathilde zonder camera's

Balfoort en Vanden Houden mochten het eerste exemplaar van hun boek aan de koningin zelf voorstellen. Haar reactie? "Ze schrok wat van de cover", vertelt Balfoort op Radio2. "Ze staat daar erg plechtstatig op. Ze hoopte dan ook dat er ook andere foto's van haar instonden." Dat is het geval, stelt de journaliste gerust. "We hebben bewust naar verrassende beelden gezocht, authentieke beelden ook, genomen op onbewaakte momenten."

LUISTER: Brigitte Balfoort over de band van koningin Mathilde met West-Vlaanderen (Radio2)

"Bleekwater" knipoogt naar "Brussels by Night"

"Bleekwater" (uitgeverij Oogachtend) is de tweede strip van Joris Mertens. Ze leverde hem meteen de prestigieuze Willy Vandersteenprijs op. Het verhaal baadt in het nachtgevoel in onze hoofdstad. Het is een knipoog naar de sfeer in 'Brussels by Night', de film van Marc Didden. Die laatste krijgt zelf ook een rol in de strip, als barman in een café. Mertens was altijd gefascineerd door film en noemt zichzelf eerder een gefrustreerde regisseur dan een striptekenaar.

Alter ego van Joris Mertens

Er steekt dan ook veel van hemzelf in het hoofdpersonage van "Bleekwater", François, vertelt de striptekenaar in "Culture Club" op Radio 1. François is chauffeur bij een droogkuisfirma. Hij rijdt dagelijks door de afgeleefde grootstad, waar het de laatste weken onophoudelijk lijkt te regenen zonder veel opklaringen in het vooruitzicht. 

Een geweldig sfeervolle strip

VRT NWS-journaliste Saskia De Schutter is stripfanaat en vol lof over "Bleekwater". "Joris Mertens debuteerde met "Beatrice", een fel bejubelde strip, en tilt het niveau met "Bleekwater" nog een pak hoger. Het universum van François is een nostalgische mengeling van Belgische steden. Soms denk je aan het Brussel van vijftig jaar geleden, maar dat is het nooit helemaal. De sfeer is grauw, die plenzende regen lijkt nooit te stoppen. Maar door de kleuren die hij gebruikt, vele tinten rood en andere warme kleuren, creëert hij een geweldig sfeervolle wereld. Dit is meer dan een karakterschets, er zit zelfs een spannend kantje aan het verhaal. "Bleekwater" is een boek om echt van te genieten, op een koude herfstavond." 

LUISTER: Striptekenaar Joris Mertens over "Bleekwater" - Culture Club (Radio 1)

De Oekraïense oorlog te boek

"Het internaat" (uitgeverij De Geus) van de Oekraïense auteur Serhi Zjadan is een roman uit 2017 die nu ook in het Nederlands kan gelezen worden. Zjadan (°1973) wordt beschouwd als één van de belangrijkste literaire stemmen uit Oekraïne en ontving onlangs de Vredesprijs van de Duitse Boekhandels.

Geen opgewekte literatuur

"Het internaat" is geen boek dat je als lezer vrolijk stemt, aldus Christophe Vekeman in "Pompidou" op Klara. Het verhaal is geïnspireerd op de belegering van Debaltsevo. Die stad, gelegen tussen Donetsk en Luhansk, wist zich in 2014 en 2015 een paar maanden lang tegen de Russisch-separatistische troepen te verzetten. Het hoofdpersonage, de 35-jarige leraar Pasja, probeert zijn ogen te sluiten voor de harde realiteit. Wanneer de vijandige troepen naderen, haalt hij zijn dertienjarig neefje op die in een buiten de stadsgrenzen gelegen internaat verblijft. Een tocht die hem dwingt de werkelijkheid onder ogen te zien: "Het betreft een missie die hij in de loop van drie dagen zal uitvoeren op gevaar van eigen én van Sasja’s leven, en die hem én de lezer de gruwel van de oorlog in alsmaar toenemende mate zal duidelijk maken", vertelt Vekeman, die het boek "een knap geschreven maar ook wat vermoeiende roman" vindt.

Meest gelezen