Direct naar artikelinhoud
UitkijkpostJoël De Ceulaer

Beste Matthijs van Nieuwkerk, u zult herinnerd worden als die psychopaat

Beeld Mellon

Elk weekend schrijft Joël De Ceulaer een licht satirisch getinte brief aan de (m/v/x) van de week. Hier kunt u die brief lezen of beluisteren.

Video wordt geladen...

Beste Matthijs van Nieuwkerk

Wat met u gebeurde, zie je ook vaak bij seriemoordenaars. U kent de verhalen. Meteen na de arrestatie van de zoveelste verknipte killer - laten we hem hier even Matthew noemen - gaan journalisten graag vox popjes scoren bij de buren. Die zijn zonder uitzondering flink geschrokken, want nee, Matthew was de kwaadste niet, hoor. Vriendelijke knul, eigenlijk. Altijd een knik en een glimlach, weliswaar vanuit de verte, want hij leefde teruggetrokken - een beetje een eenzaat, ja, toch wel. Maar verder, zo op het eerste gezicht: voorbeeldige jongen. Echt. Geen klachten. Behalve misschien die slijpschijf waarmee hij elke zondag in het holst van de nacht aan de slag ging - dat kon weleens hinderlijk zijn. Maar dat hij zijn diepvriezer had volgestouwd met vrouwenhoofden? Nee, hadden ze nóóit verwacht.

Ook u hebt nooit enige aanleiding gegeven tot argwaan aangaande uw karakter en inborst. Wel integendeel, mogen we zeggen. U zat in De wereld draait door voortdurend te stralen en te fonkelen van louter enthousiasme en menslievendheid. U leek een sympathieke man zoals ze maar zelden worden gemaakt. Vriendelijk, warm, nieuwsgierig, empathisch, met een perfect gedoseerd gevoel voor de occasionele kwinkslag. Heel erg ad rem en snel, ook. Té snel. Ik beken dat ik dat tempo nooit heb kunnen smaken. Ik kon het niet aan om langer dan tien seconden naar u te kijken. U praatte véél te vlug, opgejaagd en opgefokt, alsof de studio in brand was gevlogen en u het gesprek vóór de evacuatie toch nog wilde afronden. Tegelijk vond ik uw geestdrift te mooi om waar te zijn, zoals die van Charlie Sheen in Wall Street - is het menselijk lichaam daartoe op eigen kracht überhaupt wel in staat?

Fred Oster

Maar die weerzin lag aan mij, want miljoenen kijkers hebben jarenlang van u gesmuld. U was de ideale, onberispelijke tv-vedette. Met sexappeal, bovendien, wat in Nederland niet altijd vanzelfsprekend was - oudere kijkers herinneren zich Fred Oster en Fred Emmer. U schonk, mijnheer Van Nieuwkerk, miljoenen kijkers jarenlang een dagelijkse portie lering en vermaak. Last met de kinderen, ruzie met het lief, miserie op het werk: men kon al die zorgen even parkeren in een zijbeuk van het hoofd dankzij uw talkshow, die blitzkrieg van een talkshow. U bracht troost en glamour in de huiskamer.

Nu weten we dat achter die façade een slagveld van misbruik en vernedering schuilging. Zoals in Qatar, zeg maar. U hield geen slaven, maar het scheelde niet veel. Er heerste in uw organisatie een regime van blinde terreur, angst en intimidatie. Medewerkers die een fout hadden gemaakt of uw wensen niet hadden vervuld, moesten soms letterlijk op de knieën om vergeving smeken, niet bij “Matthijs”, maar bij “MIJNHEER VAN NIEUWKERK!” De ene na de andere redacteur en technicus viel uit met depressie of burn-out, en zo geraakte ook uw diepvriezer steeds beter gevuld met slachtoffers van uw killer instinct.

Kanker

U was en bent niet de enige die zo werkt, natuurlijk. De bullebakken zijn qua management een genre op zich. Het primaat van de primaat. Ik ken ze alleen van horen zeggen. Ik ken wel tv-makers die zelfs bij een mindere recensie naar de telefoon grijpen om de betrokken journalist uit te schelden, zoals politici dat weleens doen - ook dát is mij altijd bespaard gebleven en mocht het alsnog gebeuren, dan zou ik er meteen over schrijven. Bij politici is het schandelijk, bij tv-makers vind ik het vooral schattig. Dat je een messiascomplex ontwikkelt als je het land leidt, alla, maar als je een talkshow hebt? Om Heleen Debruyne in Humo te citeren: “Ik lees nergens hoe gek het is dat we een man als Van Nieuwkerk jarenlang met z’n allen zoveel aanzien gegeven hebben. Van Nieuwkerk is best goed in zijn metier, maar het is niet alsof hij de remedie tegen kanker heeft ontwikkeld.”

Ik denk dat daar het kalf gebonden ligt. Media en publiek behandelen tv-vedetten alsof ze middels handoplegging zelfs de hardnekkigste kwalen kunnen genezen. Dat begint al bij de kleine garnalen. Wie liedjes afkondigt op de radio en mag voorlezen waar de files overal staan, prijkt meteen met een bekentenis naar keuze in de bladen. Wie, zoals u, miljoenen kijkers bereikt, wordt behandeld - en betaald - alsof hij iets historisch doet. En dus gaat u zich daarnaar gedragen. Alsof u Rembrandt bent. Of Harry Mulisch. Of Spinoza. Of Daniel Libeskind. Alsof u de geschiedenis ingaat. U noemt De wereld draait door uw “levenswerk” - de verantwoording voor uw “perfectionisme” en die “hoge lat”.

Razendsnel

Ik heb nieuws voor u. U gáát de geschiedenis in. Maar, zoals onze vriend Matthew, om alle verkeerde redenen. U bent nu 62. Over 10 jaar zal niemand zich uw show nog herinneren. Velen zullen wel nog weten dat u die psychopaat was die mensen ziek maakte en dacht dat de evenaar door zijn bilnaad liep. Mocht ik u zijn en dit De wereld draait door, dan zou ik nu naar u toe buigen en rázendsnel vragen: “WASDATHETWAARDMIJNHEER?”

Beleefde groet,

Joël De Ceulaer, senior writer