De Croo en Lahbib kwamen zaterdagochtend omstreeks 07.45 uur (06.45 uur Belgische tijd) aan in de Oekraïense hoofdstad, goed negen maanden nadat Rusland het buurland is binnengevallen. Beiden werden zowat twee uur later ontvangen door president Zelenski. Het is het eerste bezoek van premier De Croo aan Kiev.  

Beiden kondigden er een bijkomende Belgische steun van zowat 37,4 miljoen euro aan. ‘De belangrijkste boodschap is de volledige steun van België aan Oekraïne’, aldus De Croo.

Naast bijkomende militaire steun (met onder meer onderwaterdrones waarmee Oekraïne kan zoeken naar onderzeeboten of mijnen) gaat het ook om winterhulp van B-FAST met onder meer generatoren, eerste-hulppakketten en slaapzakken, om humanitaire steun via Unicef voor toegang tot water, hygiëne en sanitaire voorzieningen en om steun bij het herstel en wederopbouw. Bij dat laatste zal België steun bieden aan de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM), voor het herstel van 14 ziekenhuizen en van water- en verwarmingsinfrastructuur.

In totaal heeft België al 221,7 miljoen euro aan steun vrijgemaakt voor Oekraïne sinds de start van de oorlog. Het gaat om 145 miljoen euro militaire steun en 76,7 miljoen euro civiele steun.

Zelenski bedankte De Croo en België voor de steun die ons land aan Oekraïne heeft geleverd. ‘Onze onderhandelingen en samenwerkingen zijn heel vruchtbaar en in elkaars belang’, aldus de Oekraïense president. 

Graantransporten naar het zuiden

De Croo en Zelenski hebben ook een gezamenlijke verklaring ondertekend, waarin België toetreedt tot een initiatief om graantransporten uit Oekraïense havens naar het zuiden te financieren. België trekt 10 miljoen euro uit voor de financiering van die graantransporten.

Zelenski had het initiatief om met een 'coalition of the willing' de transporten te financieren, aangekondigd in een videotoespraak voor de G20-top in Bali. ‘Oekraïne is en blijft een garantie voor de voedselzekerheid in de wereld’, aldus de Oekraïense president zaterdag op een persconferentie na een eerste internationale top om het Oekraïense initiatief op te starten. Volgens Zelenski gaat het om een antwoord op ‘de dreiging van Rusland’. 

‘We zijn blij dat we hier deel van uitmaken’, zei De Croo daarover. ‘Dit helpt dat sommige landen niet in een hongersnood verzeilen, maar helpt ook de Oekraïense economie.’

Bedoeling is om naar verluidt minstens 5 miljoen ton graan te verschepen tegen de zomer van volgend jaar. Het Wereldvoedselprogramma is partner van het initiatief. 

Zelenski stelt dat zowat zestig schepen tegen midden volgend jaar graan zullen vervoeren uit Oekraïense havens naar landen zoals Soedan, Jemen en Somalië. Volgens de president zijn al een twintigtal landen en de EU akkoord gegaan met 'Grain from Ukraine'.

Het is niet toevallig trouwens dat de top rond dit initiatief op zaterdag plaatsvond. De laatste zaterdag van november is immers de jaarlijkse herdenkingsdag van de Holodomor, de grote hongersnood waarbij in de jaren 1930 miljoenen mensen in Oekraïne omkwamen. Volgens Kiev was dat genocide door het Stalin-regime. Zelenski maakte zaterdag ook de vergelijking met ‘het huidige genocidale beleid’ van het Kremlin.

T-shirts van de president

Terug naar het Belgische bezoek. ‘Het is een eer om hier te zijn, aan de zijde van uw volk’, zei De Croo en hij bedankte het Oekraïense volk voor hun ‘leiderschap, niet alleen in deze oorlog maar ook in de wereld’.

‘Het is het waard om voor democratie te vechten’, zei hij. ‘Ik ben ervan overtuigd dat we binnen enkele jaren zullen terugkijken naar deze zinloze oorlog en wreedheden, maar ook naar jullie moed’, aldus de premier. Volgens hem zullen er ooit ook T-shirts van de Oekraïense president gemaakt worden.

De winter komt

Onderweg naar Kiev had onze premier tegenover het persbureau Belga al benadrukt dat het bezoek op ‘een belangrijk moment’ plaatsvindt. ‘De winter begint en Rusland valt de burgerbevolking aan. Dit is een van de moeilijkste momenten van de oorlog.’

Minister Lahbib trad hem daarin bij. ‘Het is een cruciaal moment met de winter in aantocht. België zal nogmaals zijn steun aan Oekraïne aantonen.’ De Croo en Lahbib wezen er ook nog op dat België een van de eerste landen was die Oekraïne militaire steun had geboden.

De premier erkende dat er een zeker risico hangt aan zo'n bezoek, maar wees er ook op dat het bezoek goed is voorbereid. ‘De Oekraïense bevolking leeft elke dag in gevaar’, zei hij. ‘Op dit moment vanuit België naar Oekraïne gaan, is dan ook een belangrijk signaal.’

Bij haar aantreden als minister hing er even elektriciteit in de lucht tussen ons land en Oekraïne omdat Lahbib vorige zomer naar de Krim was gereisd via Rusland en met een Russisch visum terwijl de Krim Oekraïens grondgebied is. Van die onvrede tussen Kiev en onze regering zou intussen geen sprake meer zijn. Anders was Lahbib ook niet welkom geweest in de hoofdstad.

Sinds de start van de Russische oorlog op 24 februari gingen al heel wat westerse leiders hen voor. Vorig weekend was zo de Britse premier Rishi Sunak nog in de Oekraïense hoofdstad. Hij kondigde daar nieuwe Britse militaire steun aan, vooral wat betreft luchtafweer, ter waarde van 50 miljoen pond.

De afgelopen tijd is de Kiev meermaals het doelwit geweest van Russische raketaanvallen. Daarbij is onder meer de Oekraïense energie-infrastructuur geviseerd.