Oldham wijk Coldhurst

REPORTAGE - Schrijnende armoede in Engeland, en toch is er meer dan alleen miserie in Oldham

Oldham, een Britse stad nabij Manchester, zit op alle vlakken in de rode cijfers: armoede, kinderarmoede, werkloosheid, energie-armoede. Vorige week nog bleek dat een kleuter uit een buurgemeente overleden was aan schimmel en vocht in zijn woning. Een goede case study, zo dacht VRT NWS-buitenlandverslaggever Katrien Vanderschoot, om het Britse beleid op het terrein te gaan aftoetsen, ver weg van Downing Street in Londen. Maar ze trof er meer aan dan alleen maar miserie. 

"Zie je die woning daar?", vraagt directeur Greg Oates van Beever Primary School. Hij wijst naar een rij grauwe appartementjes met vuilnis op de trap. "Daar zijn peuters in hun slaap gebeten door ratten. Het is schokkend dat dat mogelijk is in 2022 in de vijfde economie van de wereld." In deze wijk Coldhurst is de kinderarmoede het hoogst van heel Oldham. 64 procent, een onvoorstelbaar percentage. 

Greg Oates illustreert het met andere voorbeelden uit zijn eigen school: kinderen die slechts één uniform hebben en er vuil mee rondlopen, kinderen die het ontbijt moeten missen, twee derde van de leerlingen die in aanmerking komen voor een gratis schoolmaaltijd. Hij toont me een tabel die boekdelen spreekt. Van zijn school zit ruim driekwart van de leerlingen in de categorie van 1 procent allerarmsten. In andere scholen is gemiddeld maar 7,6 procent van de leerlingen extreem arm.  

De directeur is hier al meer dan 20 jaar aan de slag. Hij ziet dat de armoede na de coronacrisis nog erger is geworden. "Mensen zitten in een negatieve spiraal van slechte huisvesting, werkloosheid en hoge facturen en dat leidt ertoe dat ze moeten besparen op voedsel, verwarming en gezondheidszorg." De Conservatieve Britse regering heeft wel beloofd om niet te besparen op onderwijs, maar Oates gelooft die beloftes niet en vindt dat het nog veel beter kan. "Zoals 15 jaar geleden, toen kwetsbare gezinnen van bij de geboorte werden opgevolgd."

Videospeler inladen...

Pasta en pampers

Een en al bedrijvigheid in de voedselbank van Oldham, op het industrieterrein. Vrijwilligers vullen winkelkarretjes met pasta, melk, shampoo, en als het kan, met een pakje koeken of een kerstgeschenkje. "Ik ben gestopt met pakjes rondbrengen", zegt Shelley, "ik kon het niet meer aanzien dat kinderen me dankbaar aankeken omdat ze een keer pannenkoeken zouden kunnen eten". 

Ook hier is de situatie uit de hand aan het lopen. Verantwoordelijke Tom Lewis Hood heeft dit jaar al aan 17.000 gezinnen voedselpakketten uitgedeeld, 3.000 meer dan vorig jaar. "Aan de andere kant is het hartverwarmend om te zien dat organisaties, supermarkten en burgers, overschotten blijven doneren. We hopen dat op die manier onze voorraad op peil blijft, zo niet komen we in de problemen."

Videospeler inladen...

BELUISTER - De reportage van Katrien Vanderschoot over armoede in Oldham:

Iedereen de hand reiken

Het Labour-stadsbestuur van Oldham heeft een som van 3 miljoen pond uitgetrokken als noodkrediet voor mensen die in de problemen zijn gekomen. Maar armoede blijft een taboe en is daarom soms moeilijk op te sporen. Op dat vlak hebben ze in Oldham ervaring opgedaan tijdens de coronacrisis. Toen gingen teams van de sociale dienst overal van deur tot deur om te controleren of iedereen zich kon beredderen. Nu gaan ze opnieuw op pad, om mensen naar de hulpverlening te gidsen. Ik mag mee met zo’n "engagement team" naar de wijk Clarksville. 

BELUISTER - De reportage over welzijnswerkers in Oldham:

De medewerkers lopen in gele hesjes rond, gewapend met een tablet en een tas vol met informatiefolders. Ze koppelen meteen alles terug aan het coördinatiecentrum. Die aanpak is uniek in het Verenigd Koninkrijk. "We vragen of mensen problemen hebben met hun facturen of mentaal welzijn. Zo gidsen we hen naar de juiste hulpverlening", zegt coördinator Maxine Belcinergin. "Al kan je maar vijf mensen per week een oplossing bieden, dan geeft ons dat al een goed gevoel."

Videospeler inladen...

Nationale en lokale politiek: waar zitten de verschillen?

Tegen de grijze horizon tekenen zich oude schoorsteenpijpen af. Tussen de lelijke betonnen administratieve gebouwen en winkelcentra lees ik op een blauw plakkaat: "Hier haalde Winston Churchill zijn eerste parlementszetel". Oldham was ooit het mekka van de Britse textielindustrie, maar is in het postindustriële tijdperk in verval geraakt en gebleven. "Wij in het noorden blijven nog altijd een beetje verwaarloosd door Londen", zegt Kash Ashraf, van de Kamer van koophandel van Oldham. 

"We voelen de weerslag van de brexit, de pandemie en de energiecrisis. De regering mag het niet verkopen als een eenzijdig verhaal over covid en Oekraïne waar ze geen verantwoordelijkheid in heeft. Het voorbije kwartaal hebben bedrijven 40 procent minder verkocht dan in het vorige kwartaal. Driekwart van de bedrijven meldt ons dat ze moeite hebben met de prijsstijgingen van grondstoffen en energie. Daardoor kunnen ze minder investeren in productie en personeel. Maar wij Oldhammers zijn trots en proberen dan maar zelf aan reconversie te werken, met investeringen in nieuwe technologie en lokale bedrijven en start-ups voor jonge ondernemers en werknemers." 

Kash troont me mee naar een hip ijssalon in een gloednieuw gebouw, waarin het oude stadhuis is ingekapseld. Daar heeft een jonge ondernemer via een werkgelegenheidsprogramma acht jongeren tewerkgesteld. "Doctor Bibi", noemt ze zich, een dokter en advocaat. De jongeren nieuwe kansen geven vindt ze enorm belangrijk. Jongens zoals Alex (zie boven), die tijdens de coronacrisis gestopt waren met studeren en voortdurend onder stress leefden omdat ze geen werkervaring én geen inkomen hadden, krijgen hier opnieuw perspectief. 

Maar dat maakt er haar eigen toekomst niet rooskleuriger op. "Het plaatselijke bestuur moet nog meer doen om ons te steunen en ook de regering maakt het ons moeilijk met nieuwe belastingverhogingen en besparingen, terwijl het water ons als ondernemers nu al aan de lippen staat. We krijgen onze energiekosten niet onder controle en wie in Oldham heeft vandaag de dag het geld om een luxeproduct als roomijs te komen eten? Maar goed, ik ben een doorzetter en houd de moed erin", zegt ze vastberaden.  

BELUISTER - De reportage over jongeren in Oldham:

Meest gelezen