De artillerie van Oekraïne verslijt in hoog tempo - en dat wordt ook voor het Pentagon een probleem

Een derde van de ongeveer 350 houwitsers van westerse makelij die aan Kiev zijn geleverd, is momenteel buiten gebruik, melden Amerikaanse legerambtenaren en andere experts over de verdediging van Oekraïne.

Het vervangen van de loop van een houwitser, die zes meter lang kan zijn en duizenden kilo’s kan wegen, gaat de mogelijkheden van soldaten in het veld te boven. Het probleem is dan ook een prioriteit geworden voor het Europese Commando van het Pentagon, dat een reparatiefaciliteit in Polen heeft opgezet.

Westerse artilleriestukken waren een reddingslijn voor het Oekraïense leger toen de munitie voor de eigen houwitsers uit het Sovjettijdperk begon op te raken. Het is nu voor de Oekraïense bondgenoten van belang om die geleverde kanonnen in actie te houden en van voldoende munitie te voorzien.

De inspanningen om de wapens in Polen te repareren, zijn de afgelopen maanden begonnen. De toestand van die Oekraïense wapens is een halszaak voor Amerikaanse militaire functionarissen. Maar ze weigeren details van het herstelprogramma te bespreken.

Nieuwe standaard

Aanvankelijk beschikte Oekraïne dus over kanonnen uit het Sovjettijdperk, die granaten met een diameter van 152 mm afvuren en die kort na de invasie schaars werden. Daarna verscheen artillerie van de NAVO-standaard op het strijdtoneel: houwitsers die 155 mm-granaten afvuren. Die kanonnen groeiden uit tot enkele van de belangrijkste wapens van Oekraïne, ook al omdat de bondgenoten van Kiev over enorme voorraden compatibele munitie beschikken.

Het Pentagon stuurde in totaal 142 M777-houwitsers naar Oekraïne gestuurd, genoeg om ongeveer acht bataljons uit te rusten. Dat blijkt uit het meest recente overzicht van de Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne. Maar zowel Rusland als Oekraïne hebben nu moeite om aan de vraag naar artilleriemunitie aan het front te voldoen. Rusland heeft zich al tot Noord-Korea gewend, Oekraïne sprak zijn bondgenoten aan.

De Verenigde Staten hebben al honderdduizenden stuks 155 mm-munitie gestuurd voor de grootste artillerie-oorlog op het Europese continent sinds de Tweede Wereldoorlog, en zeggen nog veel meer toe. De Oekraïense strijdkrachten ontvingen bovendien 155 mm-granaten van andere landen dan de Verenigde Staten. Maar sommige van die granaten zijn niet getest voor gebruik in bepaalde houwitsers, en de Oekraïense soldaten zijn er in de strijd achter gekomen dat sommige ervan sneller de kanonsloop kunnen doen verslijten, klinkt het bij Amerikaanse bronnen.

Herstel en onderhoud

Die versleten artillerie moet nu dringend weer strijdvaardig worden gemaakt. Nadat de beschadigde houwitsers in Polen zijn aangekomen, kunnen onderhoudsploegen de lopen vervangen en andere reparaties uitvoeren. Oekraïne wil die onderhoudsplaatsen dichter bij de frontlinies brengen, zodat de kanonnen eerder kunnen worden teruggebracht in de strijd.

Het werk aan de houwitsers staat onder toezicht van het U.S. European Command in het Duitse Stuttgart, maar valt mogelijk binnenkort onder een nieuw commando dat zich zal richten op het trainen en uitrusten van Oekraïense troepen.

“Het is geen verrassing dat er onderhoudsproblemen zijn met deze wapens”, zegt Rob Lee, militair analist bij het Foreign Policy Research Institute. “Het leger heeft er geen volledig trainingspakket voor gekregen en de wapens zijn zo in de strijd gegooid, dus je krijgt veel slijtage.”

Duizenden keren granaten afvuren

De westerse artilleriewapens die aan Oekraïne zijn geleverd, in de vorm van raketwerpers en houwitsers, hebben sterk verschillende onderhoudsbehoeften. Van de eerstgenoemde hebben HIMARS-voertuigen weinig werk nodig om hun munitie te blijven afvuren, die in pods van vooraf geladen buizen zit. Maar houwitsers zijn in wezen grote vuurwapens die worden geladen met granaten van elk ruim 40 kilo, en die vele honderden of duizenden keren worden afgevuurd. Dat eist uiteindelijk zijn tol eist van de interne onderdelen van het kanon.

De aard van de artillerieduels, waarbij Oekraïense bemanningen vaak van extreem grote afstanden vuren om Russische tegenaanvallen te bemoeilijken, zorgt voor extra belasting van de houwitsers. De grotere drijfladingen die daarvoor nodig zijn, produceren veel meer hitte en kunnen ervoor zorgen dat de kanonlopen sneller slijten.

Momenteel vuren de Oekraïense strijdkrachten 2.000 tot 4.000 artilleriegranaten per dag af, een aantal dat de Russen vaak overtreffen. Dat tempo veroorzaakte op de duur problemen voor Oekraïense soldaten die M777 houwitsers gebruiken: granaten raakten niet ver genoeg meer, of kwamen onnauwkeurig neer.

Een ander probleem is dat houwitsers grotendeels gebouwd zijn met titanium. Op zich een prima keuze: titanium is lichter dan staal maar net zo sterk. Het is gemakkelijker te verplaatsen op het slagveld en sneller op te stellen dan eerdere kanonnen - een duidelijk voordeel voor de Verenigde Staten toen zij de M777 begin jaren 2000 begonnen te gebruiken in Irak en Afghanistan.

Maar in die oorlogen werd de M777, anders dan in Oekraïne, meestal gebruikt om kleine aantallen granaten af te vuren ter ondersteuning van de troepen. De Verenigde Staten kregen vijf jaar geleden een glimp te zien van wat er zou kunnen gebeuren met de M777 houwitsers van Oekraïne, tijdens de campagne om de Islamitische Staat groep te verslaan.

In 2017 vertrok een artilleriebatterij van Camp Lejeune in North Carolina naar Syrië met vier M777 kanonnen en vuurde meer dan 23.000 stuk 155 mm-munitie af in vijf maanden van ondersteuning van gevechtsoperaties in Raqqa - bijna 55 keer meer dan wat een typische batterij van die grootte normaal gesproken zou afvuren in een jaar van training in vredestijd.

Als gevolg daarvan moesten drie van de houwitsers van de batterij worden verwijderd vanwege overmatige slijtage in de loop van die inzet en werden ze vervangen door kanonnen die in reserve werden gehouden in Koeweit.

Toen een van de houwitsers uitviel, vuurden de anderen gewoon méér. Het is die optie die de Oekraïners dagelijks moeten kiezen, met de huidige slijtage als gevolg.

(© The New York Times)