CHECK - Valse video’s van Twitterbaas Elon Musk over Mark Rutte en opvallende ontslagen overspoelen sociale media
Valse video’s waarin Twitterbaas Elon Musk opvallende uitspraken doet, overspoelen sociale media. Musk zou de Nederlandse premier Mark Rutte een dictator noemen en vertelt dat hij alle liberaal gezinde werknemers van Twitter heeft ontslagen. In werkelijkheid heeft Musk dit nooit gezegd. De audio van de beelden is gemanipuleerd met artificiële of kunstmatige intelligentie.
Dat de miljardair vaak ophefmakende uitspraken doet, is niet meer zo opvallend. Toch blijkt niet alles wat hij zegt effectief uit zijn mond te komen. Op de sociale media TikTok, Facebook en Twitter worden de afgelopen dagen valse video’s van Elon Musk gedeeld. Niet iedereen heeft door dat ze nep zijn, ondanks dat velen ervoor waarschuwen in de commentsecties.
BEKIJK - In deze korte video leggen we uit hoe deze valse video's zijn gemaakt en hoe je ze kan herkennen.
"Dictator Rutte"
Van de tientallen video's zijn er twee die het meest opduiken en al door miljoenen mensen zijn bekeken. In de ene video zien we Musk zeggen dat Nederlands premier Mark Rutte een "dictator" is aangezien hij, "actief zijn eigen land tegenwerkt en het probeert te ruïneren." Rutte zou hem verteld hebben dat "Nederlanders willen dat boeren verdwijnen", terwijl dat volgens Musk niet waar is. Op Twitter zie je intussen een melding bij deze video dat het gaat om gemanipuleerde beelden.
In een andere video heeft de valse Musk het over hoe hij "all of the crybaby liberals working at Twitter" (alle zeurende, liberaal gezinde werknemers, red.) heeft ontslagen.
De video over Nederland is door honderden mensen online gedeeld.
Dit filmpje over de ontslagen is al bijna 11 miljoen keer bekeken op TikTok:
Gemanipuleerd geluid
"De beelden zijn echt, maar de audio is gemanipuleerd via artificiële intelligentie", vertelt Xander Steenbrugge, AI-expert. "Er zijn tegenwoordig verschillende apps die in slechts enkele minuten elke stem zeer realistisch kunnen namaken. Het is een soort deepfakes voor audio." De fragmenten die gebruikt zijn om de valse filmpjes te maken, komen uit een interview met Elon Musk op een conferentie van 14 april 2022. Toen had Musk Twitter nog niet gekocht.
Als je goed kijkt, zie je dat Musk iets anders zegt dan wat je hoort. "Het is niet verwonderlijk dat niet veel mensen dit opmerken", stelt Steenbrugge. "Onze hersenen zijn heel makkelijk te misleiden en zoeken altijd naar een match tussen video en audio. Daarom is het easy to miss.”
Bovendien is het niet de eerste keer dat fragmenten uit dit interview misbruikt worden. In mei verscheen een gemanipuleerde versie waarin Musk reclame zou maken voor bitcoins. Opnieuw vals dus.
BEKIJK - In juni maakte we deze video over valse video's van Musk over bitcoins.
Beeldmanipulatie
En dat is niet alles. Er is nog een derde populaire video. Hier is ook het beeld vervalst. Musk brengt ongeveer dezelfde boodschap over het ontslaan van liberale werknemers. "Hier zien we dat ook zijn lippen aangepast zijn", zegt Steenbrugge. "Die techniek heet lipsynching en zorgt ervoor dat spraak en beeld overlappen. Je ziet dat het mondgedeelte een stuk waziger is dan de rest van het gezicht, omdat de lippen dus gegenereerd zijn." De video is op TikTok al door meer dan 3 miljoen mensen bekeken.
Anonieme grappenmakers
Wie de video's gemaakt en verspreid heeft, is niet helemaal duidelijk. Het lijken vooral anonieme grappenmakers op TikTok te zijn. Sommige van hen steken het niet onder stoelen of banken dat de video’s met AI-apps gemaakt zijn. Het TikTok-account "King Elon" maakte de video die al bijna 11 miljoen keer is bekeken. In de bio van het profiel lees je "Download Parrot AI on the App Store". Dat is een app waarmee je de stem van beroemdheden kan namaken. Wie goed kijkt, ziet in de linkerbovenhoek van zijn video's ook "made with TryParrotAI.com" staan.
Het profiel staat vol met nog andere valse video's van Elon Musk, zoals eentje waarin hij zou toegeven dat hij bijna het chocoladerepenmerk Mars had overgekocht in plaats van Twitter. Waarom "King Elon" en andere TikTokkers deze video's verspreiden? Waarschijnlijk zijn de filmpjes grappig bedoeld en willen ze reclame maken voor de apps. Zoals onderstaand Facebookbericht toont, heeft niet iedereen dat door. Dat andere mensen de video's op hun beurt op andere platformen plaatsen, heeft met de populariteit van Musk te maken.
Conclusie
- Op TikTok, Facebook en Twitter gaan valse video's rond van Twitter- en Teslabaas Elon Musk. Hij zou Mark Rutte een "dictator" noemen en vertellen over het ontslaan van liberaal gezinde Twitterwerknemers.
- De video's zijn fragementen uit een bestaand interview van april dit jaar, maar zijn gemanipuleerd. De audio is aangepast met artificiële intelligentie. Musk heeft deze uitspraken niet echt gedaan.
- De beweringen dat Elon Musk Mark Rutte een dictator vindt en dat hij alle liberale medewerkers heeft ontslagen, beoordelen we dan ook als niet waar.
Dit artikel is geschreven op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.
Meer informatie over de factchecks van VRT NWS lees je in dit artikel.
Je vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties.
Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be of vul je vraag in op de website van deCheckers.