Ewald Pironet

‘De NMBS gaat nog steeds gebukt onder politieke inmenging’

Decennialange politieke bemoeienissen, rigide structuren, halsstarrige vakbonden en geldverspillende praktijken hebben tot een hopeloze toestand bij de spoorwegen geleid.

‘Bent u er zich van bewust dat er een onderscheid is tussen politiek en management?’ vroeg Honoré Paelinck in 1986 aan de toenmalige liberale minister van Verkeerswezen Herman De Croo, vader van de huidige premier. Paelinck kreeg de opdracht om de NMBS te leiden, nadat hij baas was geweest van transportmaatschappij Onatra in het toenmalige Zaïre van dictator Mobutu Sese Seko en er grote kuis had gehouden in de corrupte havenbesturen.

De Croo moest lang nadenken over die vraag – ‘zelfs enkele maanden’, schrijft Paelinck in zijn memoires. ‘Inderdaad, er is een onderscheid’, luidde het antwoord. Voor de duidelijkheid vatte Paelinck het toch nog even samen: ‘Dat wil zeggen dat als het over managementproblemen gaat, de beslissing door mij wordt genomen. Als het zuiver politiek is, geeft u mij de richtlijnen aan.’

Op 2 januari 1987 werd Paelinck baas van de spoorwegen. Zijn opdracht was om de NMBS te veranderen, want iedereen was het erover eens dat het zo niet verder kon. Paelinck wilde zich omringen met mensen die mee die omslag wilden uittekenen, maar De Croo ging niet akkoord met zijn benoemingen. Toen Paelinck de minister eraan herinnerde wat ze waren overeengekomen, antwoordde De Croo gewoon: ‘Ja, maar uiteindelijk ben ik toch de baas.’ Op 24 april 1987 schreef Paelinck zijn ontslagbrief.

Sinds de tijd van Honoré Paelinck werd er geen vooruitgang geboekt, integendeel.

Dertig jaar later, in 2017, verscheen Sophie Dutordoir voor de Kamercommissie Infrastructuur nadat ze baas van de NMBS was geworden. Ze sprake er klare taal: ze wilde de NMBS laten functioneren als ‘een normaal bedrijf met een duidelijk en efficiënt bestuur’. Ze benadrukte dat het management ‘zelf vrij medewerkers moet kunnen kiezen, op alle niveaus en in alle objectiviteit’. Dat gebeurde niet: de NMBS gaat nog steeds gebukt onder politieke inmenging.

Dutordoir kondigde een volledige ommezwaai aan, maar ondanks de miljarden belastinggeld die jaarlijks naar het spoor vloeien, gaat de stiptheid achteruit, hebben reizigers vaak geen zitplaats, zijn de treinstellen hopeloos verouderd en de stations vuil en ontoegankelijk. Tegelijkertijd werd de voorbije decennia veel geld uitgegeven aan megalomane stations zoals in Luik en Mons.

Ondertussen spiegelde minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) de spoorwegen meer geld voor, maar tijdens de laatste begroting werd daar serieus in gesnoeid. Daarom staken de treinvakbonden deze week drie dagen, al zal dat niets oplossen. Decennialange politieke bemoeienissen, rigide structuren, halsstarrige vakbonden en geldverspillende praktijken hebben tot een hopeloze toestand bij de spoorwegen geleid. Sinds de tijd van Paelinck werd er geen vooruitgang geboekt, integendeel. Uiteindelijk bleef de politiek de baas.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content