Europese Commissie blijft 7,5 miljard euro subsidies aan Hongarije blokkeren

De Commissie had Hongarije tot 19 november de tijd gegeven om 17 maatregelen uit te voeren die de bekommernissen over de anticorruptiebestrijding in het land moesten wegnemen, maar ze kwam woensdag tijdens haar wekelijke college tot de vaststelling dat Boedapest onvoldoende heeft gedaan. Daarom houdt ze vast aan haar voorstel aan de lidstaten om 7,5 miljard euro aan subsidies uit de Europese begroting op te schorten.

“Hongarije heeft ongetwijfeld stappen in de goede richting gezet, en we kunnen dus bevestigen dat het conditionaliteitsmechanisme een effectieve catalysator voor de bescherming van de begroting is. Maar er bestaat nog steeds een risico voor de Europese begroting omdat belangrijke onderdelen van de hervormingen nog steeds lacunes vertonen”, zo lichtte Eurocommissaris voor Begroting Johannes Hahn toe.

De bal ligt nu in het kamp van de lidstaten. Om de opschorting van de fondsen in werking te laten treden, moet het voorstel steun krijgen van een gekwalificeerde meerderheid van 55 procent van de lidstaten (15 van de 27 lidstaten) die samen minstens 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. Volgende week dinsdag buigen de ministers van Financiën zich over de kwestie. De beslissing moet genomen worden tegen uiterlijk 19 december.

Hongarije is de eerste lidstaat van de Europese Unie die te maken krijgt met het nieuwe conditionaliteitsmechanisme. Dat maakt het mogelijk om subsidies uit de reguliere Europese begroting op te schorten wanneer het functioneren van de rechtsstaat in een lidstaat van dien aard is dat de goede besteding van het geld niet langer gewaarborgd is. De Commissie had de procedure tegen Boedapest deze lente gelanceerd, onder meer vanwege bezorgdheid over systematische onregelmatigheden bij openbare aanbestedingen.

In september had de Commissie vervolgens voorgesteld om 7,5 miljard euro aan subsidies voor Hongarije op te schorten. Dat is zo’n 20 procent van alle fondsen die voor het land zijn bestemd in de meerjarenbegroting van 2021 tot 2027. De uitvoering van de 17 corrigerende maatregelen had de Commissie nog op andere gedachten kunnen brengen, maar dat is dus niet het geval. Zo stelt ze onder meer vragen bij de doeltreffendheid van een nieuwe integriteitsautoriteit in Boedapest die moet waken over de besteding van Europese fondsen.

De Commissie zette wel de deur op een kier voor de toegang van Hongarije tot het speciale relancefonds van 723,8 miljard euro dat in de steigers is gezet om de lidstaten te helpen om de coronacrisis te boven te komen. Voor Hongarije is 5,8 miljard euro aan subsidies voorzien, maar vanwege dezelfde bezorgdheden over een gebrekkige corruptiebestrijding, belangenconflicten en mangelende openbare aanbestedingen had de Commissie het Hongaarse plan anderhalf jaar na de indiening ervan nog steeds niet goedgekeurd.

Als allerlaatste lidstaat kreeg Hongarije woensdag uiteindelijk groen licht voor het plan, maar de Commissie koppelt meteen strenge voorwaarden aan de uitbetaling van de fondsen. De regering van Orban moet liefst 27 “supermijlpalen” bereiken vooraleer er effectief geld wordt overgemaakt. “De situatie in Hongarije is systemisch en het vereist een zeer groot aantal maatregelen om dit op te lossen”, zei Eurocommissaris voor Justitie Didier Reynders. Naast de 17 maatregelen in het kader van het conditionaliteitsmechanisme wordt Boedapest onder meer gevraagd om tegen eind maart vier maatregelen te nemen om de onafhankelijkheid van het gerecht te versterken.

Hongarije kampt met een galopperende inflatie en een munt in vrije val en kan het Europese geld goed gebruiken. Het land wordt ervan beschuldigd dat het andere belangrijke dossiers in de Europese instellingen gijzelt om de fondsen te deblokkeren. Zo ligt de regering van Orban dwars bij de invoering van een minimumbelasting op de winsten van multinationals en de goedkeuring van een lening van 18 miljard euro aan Oekraïne, maar Boedapest ontkent dat er een verband met de geblokkeerde fondsen bestaat.

Hoe dan ook, de Commissie opent de portefeuille voor Hongarije dus nog niet. Dit tot grote tevredenheid van het Europees Parlement, dat de Commissie stevig onder druk heeft gezet om voet bij stuk te houden. Voor Tom Vandenkendelaere (CD&V) is duidelijk dat het het Europese conditionaliteitsmechanism “de test doorstaat”. “Dit is een belangrijke overwinning voor het Europees Parlement. Hongarije krijgt geen cent zolang de Europese begroting risico’s loopt”, klinkt het. “Geen respect voor Europese en democratische waarden, dan ook geen Europese centen. Zo eenvoudig is het”, besluit Sara Matthieu (Groen).