Europese Commissie keurt Hongaarse herstelplan goed, maar wil 13 miljard euro steun voorlopig tegenhouden

Hongarije heeft de komende jaren als lid van de Europese Unie recht op miljarden euro's Europese steun. Aan de ene kant is er het Europese herstelfonds, waarmee de Commissie de lidstaten met leningen en subsidies bijstaat in het herstel van de economie na de covidpandemie. Hongarije heeft uit dat fonds zicht op 5,8 miljard euro.

Aan de andere kant is er het geld uit de gewone meerjarenbegroting. Europese lidstaten krijgen subsidies om hervormingen door te voeren en zich aan te passen aan nieuwe Europese wetgeving. Hongarije heeft tot 2027 recht op een kleine 20 miljard euro.

Maar de Europese Commissie maakt zich grote zorgen over de rechtsstaat in Hongarije en uitte al meermaals kritiek op bepaalde hervormingen die de conservatieve regering van premier Viktor Orbán de voorbije jaren heeft doorgevoerd. Het herstelplan van Hongarije (elk land moet zo'n plan indienen voor het geld uit het herstelfonds wordt vrijgegeven) werd om die reden nog altijd niet goedgekeurd. De Commissie liet eerder ook al verstaan dat ze zo'n 7,5 miljard uit de meerjarenbegroting wil tegenhouden, zolang Hongarije de omstreden hervormingen bij justitie niet aanpast en aan een aantal andere voorwaarden voldoet.

Vandaag komt de Commissie met een definitief voorstel dat in december goedgekeurd moet worden door de lidstaten. De Commissie heeft zoals verwacht beslist om het herstelplan van Hongarije goed te keuren, maar het geld dat daaraan verbonden is (5,8 miljard) zal pas vrijgegeven worden als Hongarije een reeks voorwaarden vervult. 

Daarnaast bevestigt de Commissie dat ze 7,5 miljard euro aan andere subsidies wil tegenhouden (ongeveer een derde van wat Hongarije zou krijgen), zolang Hongarije de nodige hervormingen niet doorvoert. Commissaris van Justitie Didier Reynders benadrukte dat het geld pas vrijgegeven zal worden als aan alle voorwaarden is voldaan. Mochten er na het vrijgeven van een eerste schijf geld toch weer problemen opduiken, dan kunnen de volgende schijven alsnog tegengehouden worden, voegde hij eraan toe.

Hongarije is daarmee het eerste land dat te maken krijgt met het zogenoemde conditionaliteitsmechanisme van de Europese Unie, dat het mogelijk maakt om geld uit de Europese begroting tegen te houden wanneer de rechtsstaat in een lidstaat ondermijnd dreigt te worden.

In totaal stelde de Commissie 27 mijlpalen of voorwaarden op, waaraan Hongarije moet voldoen. Het gaat dan om de aanpassing van hervormingen bij justitie, zoals de omstreden oprichting van een speciale tuchtkamer binnen het Hooggerechtshof en een aantal andere maatregelen die de onafhankelijkheid van de rechtspraak in gevaar brengen, maar ook om hervormingen in de strijd tegen fraude en corruptie. De Commissie wil zo zeker zijn dat de Europese miljarden niet in de verkeerde zakken verdwijnen.

De voorbije maanden is er intensief overleg geweest tussen de Commissie en de Hongaarse regering. De Commissie stelt dat Hongarije zich "in de juiste richting aan het bewegen is", maar er "nog niet genoeg vooruitgang" is geboekt.

Het voorstel van de Commissie moet dus nog goedgekeurd worden door de lidstaten. Dat zou normaal gezien moeten gebeuren op een top van de Ecofin, de Europese Raad voor ministers van Financiën, ergens in december.

In het voorstel van de Commissie staat dat de lidstaten het plan met een gewone meerderheid moeten goedkeuren. Dat betekent minstens 15 van de 27 lidstaten die tenminste 65 procent van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen.

Het valt af te wachten of dit voorstel van de Commissie Hongarije zal overtuigen om zijn verzet in een aantal andere dossiers op te geven, zoals de toekenning van 18 miljard euro steun aan Oekraïne en een akkoord over een minimumtarief in bedrijfsbelastingen.