Twee mineralen in meteoriet ontdekt die niet van nature op aarde voorkomen
In een stuk van een meteoriet die twee jaar geleden in Somalië gevonden werd, zitten twee mineralen die nergens op aarde voorkomen. Dat ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Alberta in Canada. Ze vermoeden dat er nog meer onbekende chemische verbindingen in de meteoriet te vinden zijn - áls ze die verder mogen onderzoeken, want de meteoriet wordt misschien verkocht in China.
Een stuk steen uit de ruimte, een meteoriet: het is al geheimzinnig op zich. Maar onderzoekers van de Universiteit van Alberta (Canada) stootten op nog iets geheimzinnigers in hun analyse van zo'n meteoriet: twee mineralen die op onze aarde niet voorkomen.
Wat zijn mineralen?
Mineralen zijn elementen of anorganische verbindingen uit de "dode" natuur, en vormen grotendeels onze aardkorst. Ze ontstaan uit geologische processen. Stenen bestaan gewoonlijk uit verschillende mineralen. Planten halen mineralen uit de bodem, dier en mens uit water en voeding. Sommige hebben we hard nodig voor onze gezondheid, denk bijvoorbeeld aan calcium, maar in kleinere hoeveelheden bijvoorbeeld ook ijzer. Ze hebben een kristalachtige structuur.
Die zaten verborgen in "El Ali", een meteoriet van vijftien ton die twee jaar geleden in Somalië gevonden werd vlak bij het stadje El Ali - vandaar de naam. Het is de op acht na grootste meteoriet die we kennen. Een stukje van 70 gram ervan werd onder de loep genomen door een team van onderzoekers, met als doel de meteoriet te kunnen classificeren, in dit geval als een "IAB-ijzercomplex-meteoriet". Een mondvol voor een meteoriet van (meteoriet)ijzer en stukjes silicaat, een subgroep van mineralen die heel veel voorkomen op aarde, en bijvoorbeeld ook de grondstof zijn voor glas.
Tijdens de analyse kwam hoofdonderzoeker Chris Herd van de Universiteit van Alberta onverwachts de nieuwe chemische verbindingen tegen. Hij haalde er een collega bij die al eerder nieuwe mineralen beschreef: Andrew Locock. Die bevestigde zijn vermoedens al snel: "Je hebt hier op z'n minst twee nieuwe mineralen", zou Locock gezegd hebben.
De onderzoekers doopten de mineralen toepasselijk als "elaliet", genoemd naar de meteoriet El Ali zelf, en "elkinstantoniet". Die tweede naam is afgeleid van professor Lindy Elkins-Tanton, een grote naam binnen het onderzoeksdomein. Zo is ze de hoofdonderzoeker van de Psyche-missie van NASA. Op die manier willen de onderzoekers haar veelomvattende bijdrage tot de wetenschap erkennen.
Elaliet en Elkinstantoniet dus. Twee nieuwe namen, maar geheel onbekend waren de chemische stoffen nochtans niet. Wetenschappers hadden de verbindingen namelijk wel al synthetisch samengesteld in een labo. Net daardoor begreep Locock heel snel wat ze gevonden hadden - iets wat op onze planeet niet zomaar te vinden is.
Ontdekking is goud waard
Waarom is deze ontdekking van belang? Volgens Herd ontdek je meer dan de mineralen zelf. "Wanneer je een nieuw mineraal vindt, betekent dat dat de geologische omstandigheden, de chemie van de steen, anders waren dan wat eerder al gevonden is. Dat maakt het zo spannend", getuigt Herd. Wetenschappers onderzoeken het stuk meteoriet nu verder om de geologische omstandigheden waaronder de meteoriet ontstond, te begrijpen. Bovendien is de interesse voor nieuwe mineralen altijd groot voor de mogelijke toepassingen in de maatschappij, volgens Herd.
Waarschijnlijk zit er nog een aankondiging aan te komen, want de onderzoekers bestuderen een mogelijk derde mineraal. En ze hopen nog meer bijzonders te vinden in de meteoriet. Al kan het dat economische overtuigingen daar een stokje voor steken: de meteoriet zou intussen in China beland zijn voor een mogelijke koper. Dan is nog maar de vraag of het boeiende stukje heelal - of een ander fragment ervan - nog in handen zal komen van wetenschappers om het mysterie verder te ontrafelen.