Fentanyl is een zware en extreem verslavende pijnstiller die in de Verenigde Staten het afgelopen jaar liefst 71.000 dodelijke slachtoffers maakte, van de in totaal 108.000 geregistreerde drugsdoden in het land. Het is een synthetische drug die vijftig keer krachtiger is dan heroïne, en ontelbaar keer verslavender dan cocaïne.

Met amper drie milligram leg je een volwassen persoon om. Fentanyl is overal, en nergens. In New York bijvoorbeeld vielen het voorbije jaar duizend doden door een overdosis cocaïnegebruik. In tachtig procent van de gevallen werd er (onbewust) ook fentanyl opgesnoven. Het bekendste fentanyl-slachtoffer: de immens populaire rapper Mac Miller.

Goedkoop en levensgevaarlijk

De drug, waarvan je amper actief bestanddeel nodig hebt om een verwoestend effect te creëren, blijkt zeer goedkoop om te produceren. De chemische bestanddelen komen uit China, Mexicaanse drugskartels verwerken het massaal tot pillen.

En die komen almaar frequenter de Atlantische Oceaan overgewaaid, bleek vrijdag op de jaarlijkse conferentie rond drugs in Den Haag van Europol, dat internationale criminele tendensen in kaart brengt en probeert te bestrijden. Naast de exposie aan tonnen cocaïne vanuit Latijns-Amerika kwam ook fentanyl aan bod, bevestigt een woordvoerder van Europol.

Minister gebrieft en bezorgd

Justitieminister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) was onlangs op werkbezoek in de VS en kreeg er van Anne Milgram, een topvrouw van drugsbestrijdingsagentschap DEA, te horen hoe levensgevaarlijk fentanyl wel is. Ze waarschuwde ook dat drugskartels het almaar meer in Europa proberen te slijten.

In de Baltische staten en in Oost-Europa is het volgens Europol al jaren een groeiend probleem. Bendes die heroïne produceerden, schakelden immers over op de productie van fentanyl. Of het wordt, zoals de duizend doden in New York aantonen, stiekem tussen cocaïne gedraaid. “We moeten er echt over waken dat fentanyl hier geen voet aan de grond krijgt”, zegt Van Quickenborne. De vraag is niet of maar wanneer fentanyl hier massaal op de illegale markt verschijnt, klinkt het op zijn kabinet.

In handen van grote drugskartels

Het afgelopen jaar onderschepte de Belgische douane al acht keer ladingen met tonnen ocfentanyl, een variant op de markt om de wetgeving rond vergunningen voor vervoer te omzeilen. De bestemming was weliswaar niet ons land, maar de buurlanden.

“Onze douanediensten zijn uiterst waakzaam om deze drugs uit ons land te houden”, zegt de minister. “Alle verdachte ladingen worden gecontroleerd, de samenwerking met de VS is ook op dat vlak intensief. De drugskartels die het produceren en verspreiden zijn volgens Amerikaanse informatie ook verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de wereldwijde trafiek van cocaïne. Het maakt dus een gedeelde strijd tegen dezelfde criminele netwerken.”