Europees embargo op ruwe olie uit Rusland wordt vandaag van kracht: zullen wij dat voelen?
Europese landen mogen vanaf vandaag geen ruwe aardolie meer importeren uit Rusland. Met dit embargo wil de Europese Unie verder stoppen met het spekken van de oorlogskas van president Poetin. Maar zullen we hiermee niet verder in onze eigen vingers snijden in deze diepe energiecrisis?
Vanaf vandaag treden er twee maatregelen in werking om de Russische inkomsten uit olie aan banden te leggen.
- De Europese Unie verbiedt vanaf nu de invoer van alle ruwe olie uit Rusland, met een tijdelijke uitzondering voor de levering per pijpleiding aan bepaalde Oost-Europese lidstaten die geen alternatieven hebben.
- Daarnaast treedt vanaf nu ook een prijsplafond voor Russische olie in werking, dat is opgelegd door de G7, de rijkste industrielanden, en de Europese Unie. Bedrijven uit die landen mogen geen verzekering of geen verscheping meer regelen van Russische olie die verkocht is aan meer dan 60 dollar per vat. Daarover kan je hier meer lezen.
Waar komt dit embargo vandaan?
Om Rusland te straffen voor de oorlog die het begin dit jaar in Oekraïne is begonnen, zijn de lidstaten van de Europese Unie in het voorjaar overeengekomen om de import van ruwe aardolie uit Rusland af te bouwen.
Sterker nog: tegen het einde van het jaar zou er een embargo komen op Russische aardolie; helemaal geen olie meer invoeren uit Rusland dus. Ingangsdatum? 5 december 2022. Vandaag dus. Vanaf 5 februari komt er ook een embargo op afgewerkte olieproducten uit Rusland, zoals diesel.
Er geldt wel een tijdelijke uitzondering voor de invoer van ruwe olie via pijpleidingen naar EU-lidstaten die door geografische ligging specifiek afhankelijk zijn van Russische leveringen en geen haalbare alternatieven hebben. Ook geldt er voor Bulgarije een tijdelijke uitzondering wat betreft de invoer van Russische ruwe olie over zee.
Europa besliste Russische olie te bannen omdat het gewrongen zat met de tegenstrijdige situatie. Tot de beslissing werd genomen, nam de Europese Unie de helft af van de 4,7 miljoen vaten ruwe olie die Rusland dagelijks exporteert.
Op die manier stopte Europa dus miljarden in de oorlogskas die president Poetin gebruikt om zijn oorlog tegen Oekraïne te betalen. Een oorlog waarbij de EU aan de kant van Oekraïne staat.
Hoe verliep de afbouw?
De beslissing om de import van olie uit Rusland in een half jaar tijd stop te zetten was een lastige beslissing voor de Europese Unie. Want voorheen kwam meer dan een kwart (28 procent) van de ruwe aardolie die op Europese bodem werd verwerkt uit Rusland.
Aan België leverde Rusland voorheen bijna 30 procent van de ruwe aardolie die hier verwerkt wordt. Begin dit jaar kwam zelfs bijna 40 procent van de ruwe olie in ons land uit Rusland, maar na de beslissing van de Europese Unie werd dat aandeel redelijk gestaag afgebouwd: naar zo’n 25 procent in april in mei en iets meer dan 13 procent in oktober. Voortaan zal dat dus naar 0 herleid worden.
Hoe wordt dit opgevangen?
In België hebben we twee bedrijven die ruwe olie verwerken: TotalEnergies en ExxonMobil. In hun grote raffinaderijen, in de haven van Antwerpen, maken zij van die ruwe aardolie afgewerkte producten, waarvan benzine, diesel, stookolie en kerosine de bekendste zijn. Daarnaast leveren ze basisproducten voor de petrochemie, dat is goed voor 40 procent van hun productie.
“Sinds de aankondiging van het embargo hebben zij al anticiperende maatregelen genomen om hun bevoorradingslijnen van ruwe aardolie te diversifiëren via andere gebieden”, zegt Jean-Benoît Schrans, woordvoerder van Energia, de koepel van petroleumbedrijven in België.
Het verlies van Russische aardolie compenseren ze door het zwarte goud uit andere landen in te voeren. “Dat komt uit gebieden waaruit we voorheen ook al importeerden: het Midden-Oosten, Amerika, Aziatische landen en ook Europese landen als Noorwegen en Kazachstan”, verduidelijkt Jean-Benoît Schrans.
In onderstaande grafiek zie je de oorsprong van de ruwe olie die we dit jaar importeerden in België. Over het hele jaar genomen, is de OPEC de grootste exporteur naar ons land, gevolgd door Rusland:
Kijken we echter naar de importcijfers van oktober, dan zien we dat het aandeel van Rusland al aanzienlijk is teruggebracht, namelijk naar 13 procent.
Tegelijk is het aandeel van de OPEC sterk toegenomen: van 28 naar 48 procent.
Dreigen er geen brandstoftekorten?
Ondanks het wegvallen van de aanvoer van ruwe aardolie uit Rusland hoeven we geenszins te vrezen voor brandstoftekorten. “Wij verwachten geen bevoorradingsproblemen in België, omdat er via andere gebieden ruwe aardolie zal blijven komen”, verzekert Jean-Benoît Schrans.
Bovendien produceren de twee Belgische olieraffinaderijen meer brandstoffen dan er in ons land verbruikt worden, verzekert zowel petroleumfederatie Energia als Brafco, de koepel van de brandstoffenhandelaars in ons land.
Zal het een invloed hebben op de prijzen?
Last but not least: zal het embargo op ruwe aardolie uit Rusland een invloed hebben op de prijzen die we betalen aan de pomp? Zowel bij de producenten als bij verkopers van brandstoffen durven ze daar geen voorspellingen over te doen.
“Er zijn immers zoveel verschillende factoren die meespelen in het bepalen van de eindprijs: de notering van de prijzen op de internationale markten, geopolitieke gebeurtenissen, afspraken van de OPEC-landen…”, legt Jean-Benoît Schrans uit. “Het is dus koffiedik kijken.”
Ook Johan Mattart van Brafco waagt zich niet aan voorspellingen over de prijzen. “De prijzen op de internationale markten blijven heel volatiel. Niemand weet hoe het precies zal evolueren.”
Vrijdag waren de Europese Unie, de G7 (de rijkste 7 industrielanden ter wereld) en Australië nog overeengekomen om de prijs van Russische olie te plafonneren op 60 dollar per vat.
Om dat af te dwingen, mogen bedrijven vanaf vandaag geen diensten meer leveren die het vervoer mogelijk maken van Russische olie die wordt verkocht aan meer dan 60 dollar per vat. Rusland heeft al laten weten dit prijsplafond niet te aanvaarden.