Wat is het verschil tussen een stationcar, SUV en crossover? Zo weet je welke wagen het best bij je past

Wat hield de Opel Astra het toch lekker overzichtelijk, in de jaren 90 van de vorige eeuw. Spannend was de compacte Duitse familieauto niet bepaald, maar de opvolger van de aloude Kadett had een heel duidelijk leveringsgamma. Je kon als Astra-adept kiezen voor een hatchback (de ‘standaard’ korte versie met een rechte achterkant en naar keuze drie of vijf deuren) of voor een sedan met vier portieren en een ‘kontje’. Wie meer ruimte wilde, koos de ruimere stationwagon met zijn verlengde bagageruimte, een kwestie van simpelweg de daklijn iets verder door te trekken.

Hoe anders zijn de keuzemogelijkheden voor consumenten die nu een autoshowroom binnenstappen. Aan de ene kant is er opmerkelijk genoeg minder te kiezen: de net geïntroduceerde zesde generatie van de Opel Astra is niet langer als driedeurs hatchback verkrijgbaar, en ook de sedan bestaat niet meer. Die meer traditionele varianten verdwenen omdat autokopers ze niet meer willen, zo luidt de uitleg van autofabrikanten.

Maar waar de ‘ouderwetse’ drie- en vierdeursmodellen verdwenen, ontstond tegelijkertijd een ware wildgroei aan andere carrosserievormen. Tegenwoordig vliegen de MPV’s, SUV’s, crossovers en allerlei andere bedenksels van automakers je om de oren. Wat betekenen al die aanduidingen en wat heb je eraan als autokoper? Wat zijn de verschillen tussen de diverse opties, waarin schuilen hun plus- en minpunten en wat zijn – volgens onze autoredactie – de beste kandidaten per categorie? Met onderstaande gidsende info kom je beter beslagen ten ijs en kun je precies de auto kiezen die het best bij jouw wensen past.

Even terug naar de Opel Astra. De tweede generatie van die auto kwam in 1998 op de markt, opnieuw als driedeurs, vijfdeurs, sedan en als stationcar. Maar een jaar later presenteerde Opel nóg een model op dezelfde basis: de Zafira. Het was in feite de Astra, maar dan als handig ‘personenbusje’. Die hogere en ruimere carrosserievariant is bij uitstek wat we verstaan onder een MPV. Een Multi Purpose Vehicle – ofwel een auto die uitblinkt door zijn riante ruimte en veelzijdige inzetbaarheid. De Zafira deed dat ook, onder meer met vernuftige stoelconstructies: in een handomdraai veranderde je de auto van een verhuisbusje in een familievervoerder met zeven zitplaatsen.

De MPV’s kwamen op in de jaren 80 en in de decennia daarna waren ze razend populair, juist omdat ze qua interieurruimte en flexibiliteit een duidelijke toegevoegde waarde hadden ten opzichte van lagere, krappere en minder veelzijdige stationcars.

Je had die MPV’s in allerlei soorten en maten: van de nuchtere Mitsubishi SpaceWagon en de controversiële Fiat Multipla (met drie zitplaatsen voorin) tot aan de enorme Chrysler Voyager, waarin je tussen de stoelen naar achteren kon doorlopen. Later kwam ook Ford met tal van MPV's, zoals de S-Max, B-Max en Galaxy.

Voor wie een tweedehandsauto met veel ruimte zoekt, vormen MPV’s nog steeds goede kandidaten, want veel modellen zijn nog volop als occasie te vinden. Vaak scoor je voor relatief weinig geld een heel handige auto, die je optimaal kunt inzetten voor een groter gezin of de meest uiteenlopende activiteiten. Wel moet je rekening houden met relatief hoge onderhouds- en gebruikskosten, want zeker grote MPV’s zijn zwaar en dorstig. Maar als je eenmaal weet hoe handig zo’n busje is, wil je nooit meer iets anders.

Tenminste, dat zou je denken. Het tegendeel blijkt waar wanneer je naar de huidige verkoopstatistieken kijkt. Nieuwe MPV’s zijn niet meer populair en dus is de carrosserievorm aan het uitsterven: vrijwel elke autofabrikant heeft de ruimtewagens uit de showrooms gehaald. De Opel Zafira bestaat nog wel, alleen is die nu niet langer gebaseerd op een gezinsauto, maar op de Vivaro-bestelbus.

De middelgrote en bovengemiddeld multifunctionele Renault (Grand) Scenic is zo’n beetje de laatste in zijn soort, maar ook die verkoopt een stuk slechter dan zijn voorgangers. De volgende Scenic wordt dan ook een heel andere auto.

Ook Renault volgt daarmee de trend die al jaren aan de stoelpoten van de MPV zaagt: de opkomst van de SUV. Zo’n Sports Utility Vehicle heeft eveneens een hoger koetswerk (inclusief de verhoogde zitpositie waar veel automobilisten blij van worden), maar dan met een veel stoerder uiterlijk dan menig ‘busje’. Zeker de eerste generaties zagen eruit als terreinwagens die zogezegd hun burgerkostuum hadden aangetrokken. Denk maar aan de eerste Kia Sportage, die midden jaren 90 de showroom uitrolde met een koeienvanger op zijn neus en een extra reservewiel op de achterklep. Niet nodig, wel stoer.

De nieuwste Sportage lijkt helemaal niet meer op een terreinwagen, de vijfde generatie is eerder een (uitstekende) hoge gezinsauto die voor de gelegenheid zijn bergschoenen heeft aangetrokken. Vaak is vierwielaandrijving niet eens meer leverbaar. Daar gaat het ook niet meer om bij veel SUV’s: zij raken vooral met hun looks een gevoelige snaar bij het publiek.

Autokopers zitten liever niet meer in een rijdende vissenkom met enorme zijruiten en veel bergruimte (lees: MPV), maar kiezen eerder voor een ruig aangeklede Vinex-vrachtwagen die je het gevoel geeft dat je via modderstromen en ruige kiezelpaden naar je werk kunt rijden. Grotere wielen, stoerdere proporties en ‘onverwoestbaar’ ogende bumpers zijn belangrijker geworden dan uitneembare stoelen, opbergruimtes aan het plafond, klaptafeltjes en tweeduizend liter bagageruimte.

Dat menig SUV minder handig en ruim is dan een MPV van vergelijkbare grootte, is voor veel autokopers geen reden om zo’n quasi-terreinwagen te laten staan. Toch is dat iets om rekening mee te houden bij de keuze voor een SUV: ook ten opzichte van een vergelijkbare stationcar lever je vaak in op praktische inzetbaarheid.

Een voorbeeld: in de nieuwste Mercedes-Benz E-klasse Estate (zo heet de grootste stationwagon van het merk) kan je minimaal 640 liter aan bagage meenemen. Het SUV-alternatief uit eigen huis, de GLE, kan 490 melkpakken kwijt achter de achterbank. De coupé-versie van de GLE maakt het helemaal bont: dankzij zijn trendy aflopende daklijn kun je het wel vergeten om meer dan vier vakantiekoffers in te laden.

Die coupé-versies van SUV’s vormen een mooie brug naar de laatste categorie: de crossovers. Onder die paraplu vallen alle modellen die elementen van verschillende autostijlen combineren. Denk aan de Citroën C5 X: die is een beetje stationcar, een beetje SUV, maar wil ook het comfortabele interieur bieden van een traditionele Franse middenklasser. De elektrische Hyundai Ioniq 5, Jaguar I-Pace en Ford Mustang Mach-E vallen met hun futuristische vormen eveneens lastig in een hokje te stoppen.

Let op: bij veel crossovers voert het design de boventoon en trek je dus op praktisch vlak nóg meer aan het kortste eind. Strakke vormgeving slokt bijvoorbeeld hoofd- en bagageruimte op (kijk maar eens naar de gloednieuwe Peugeot 408). Bredere raamstijlen zien er stoer uit, maar leiden vaak tot minder goed zicht rondom (hallo, Toyota Aygo X).

En afwijkende deurconstructies zoals bij de Mazda CX-30 zijn ronduit onhandig. De trendy vormgeving maakt crossovers hip en menig model scoort absoluut met een spraakmakend uiterlijk, maar wat flexibiliteit en inzetbaarheid betreft, kies je met zo’n ‘combinatiecarrosserie’ vaak het slechtste compromis.

Menig Multi Purpose Vehicle koop je met je verstand en voor de ruimte, inzetbaarheid en flexibiliteit. Daarbij moet je vaak genoegen nemen met een minder vlot en stoer design. Dat geldt deels ook voor de ‘klassieke’ stationcar. Hoewel de nieuwe Opel Astra Sportstourer heel wat moderner oogt dan zijn voorganger uit 1995, kies je een Estate, Wagon of Combi toch vooral voor het gebruiksgemak.

Dat in tegenstelling tot vlot gelijnde, maar relatief onhandige crossovers, die wél dat extra snufje design laten zien. Onder de streep bieden veel SUV’s de meest uitgebalanceerde mix van alle ingrediënten die veel autokopers zoeken: ze houden je verstand tevreden met redelijke inzetbaarheid en voldoende ruimte én spelen in op je emotie met bovengemiddeld stoere looks. Niet zo vreemd dus, dat Sports Utility Vehicles niet meer weg te denken zijn uit het hedendaagse straatbeeld.

Lees ook:

GETEST. Onze autokenner reed met de Microlino: “90 per uur? Dan ligt die misschien wel op zijn dak” (+)

GETEST. Nieuwe Smart #1 is een stuk groter dan zijn voorgangers: wat zijn de plus- en minpunten van deze wagen? (+)

Wat kan je van de ‘Chinese Tesla’ verwachten? Onze autokenner test de Nio ET7: “Die batterijwissel is voorlopig niet meer dan een gimmick” (+)