Mohamed Abrini: “Als transport blijft gebeuren met satanische muziek en blinddoek beantwoord ik geen vragen meer”
Op de eerste dag van het proces rond de aanslagen van 22 maart 2016 in Zaventem en Maalbeek heeft Mohamed Abrini van zich doen spreken. De zogenaamde ‘man met het hoedje’ klaagde de manier aan waarop hij getransporteerd werd en verhief daarbij zijn stem. “Ik word naar hier gebracht met luide, satanische muziek en een blinddoek. We worden niet gerespecteerd. Als we op die manier behandeld blijven worden, beantwoord ik geen vragen meer van de voorzitter of van de jury.” Jonathan De Taye, advocaat van een andere beschuldigde, kondigde aan dat hij morgen zou vragen om het proces hierom te schorsen.
De eerste procesdag over de aanslagen van 22 maart zit erop. De zitting van vandaag stond in het teken van de identificatie van de partijen en uitleg over het verloop van het proces. De voorzitter van het hof van assisen, Laurence Massart, wees de juryleden er in het begin op dat ze zich niet mogen laten leiden door wraak bij het vormen van hun oordeel.
“Vernederd”
Toen Mohamed Abrini even later het woord vroeg, speelde hij daar op in. “Ik onderga al zeven jaar uw wraak”, liet hij optekenen. De terreurverdachte voelt zich bij elke overbrenging “vernederd”, onder meer omdat hij zich telkens moet uitkleden, en omdat hem een blinddoek wordt omgedaan en hij naar “satanische muziek” moet luisteren. “Ik zal niets zeggen tot het einde van het proces als het zo blijft doorgaan”, zei Abrini, die het “niet normaal” vond. Hij stelde dat er bij het proces in Frankrijk “wel respectvol” met hem werd omgegaan.
Advocaat Jonathan De Taye, die beschuldigde Ali El Haddad Asufi vertegenwoordigt, trad Abrini bij. Zijn cliënt werkt volgens hem al jaren goed mee, maar ook hij wordt bij zijn detentie en transport slecht behandeld. “Het gaat hier niet om chantage”, klonk het. “Het proces in Frankrijk is goed verlopen, net omdat de autoriteiten hen goed behandelden.”
De Taye legde uit dat de beschuldigden dagelijks naakt gefouilleerd worden, “om de anus te inspecteren”. “Denken ze hier misschien een pistool te vinden? Moet dit in een rechtstaat?” Ook hekelde hij dat beschuldigden geblinddoekt overgebracht worden vanuit de gevangenis met luide muziek. “Het is geen waardig proces als de detentie niet waardig is”, besloot hij. Ook Vincent Lurquin, de advocaat van Hervé Bayingana Muhirwa, klaagde de omstandigheden van de detentie aan. Hij stelde dat zijn cliënt al acht dagen dezelfde kleren draagt.
In gebreke
De Taye zei dat hij vandaag nog de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken in gebreke zou stellen. Als een reactie uitblijft, zou hij een zaak in kort geding aanspannen en vragen om het proces in de tussentijd te schorsen. Voorzitster Massart reageerde dat de detentie- en overbrengingsvoorwaarden niet tot haar bevoegdheden behoorden. Ze blokte uiteindelijk het debat af en wilde niet verder ingaan op de kwestie, zolang er geen conclusies zijn neergelegd.
De Taye kondigde aan dat hij morgenvoormiddag, bij het begin van de tweede procesdag, die conclusies zal neerleggen. “Meer dan waarschijnlijk” spant hij dan ook een kort geding aan, zei hij in de wandelgangen. De advocaat benadrukte dat de bedoeling van zijn demarche is om te garanderen dat het proces “goed verloopt”.
KIJK. Met zwaar gepantserde voertuigen - sommige zelfs uitgerust met een stormram - wordt Salah Abdeslam getransporteerd
Het proces in het Justitia-gebouw in Evere had eigenlijk al in oktober moeten beginnen. Omdat de veelbesproken glazen beschuldigdenbox aangepast moest worden, werd de rechtszaak echter twee maanden uitgesteld.
Vandaag startte het proces met een uur vertraging. De oorzaak lag bij de lange wachtrijen aan de toegangscontroles. Er waren dan ook grote veiligheidsmaatregelen getroffen. Ook buiten de rechtszaal. Op beelden is te zien hoe Salah Abdeslam met een gepantserd politievoertuig overgebracht werd vanuit de gevangenis van Haren.
Verschillende (nabestaanden van) slachtoffers zijn op deze eerste procesdag komen opdagen. Onder hen ook de zus van Sabrina, een 24-jarige jongedame die stierf in het metrostation en daarbij een zoontje naliet. “Ik ben hier omdat ik het belangrijk vind om haar te vertegenwoordigen”, zei Sarah Esmael Fazal. “Of het moeilijk is? Dat gaat wel.”
“Naar de beschuldigden toe heb ik geen haat. Ik heb hen vergeven. Ik ben oké met mezelf, ik heb vertrouwen in mezelf. Van de beschuldigden verwacht ik geen antwoorden hier. Ze hebben hun daad gesteld. Ik denk niet dat ze meer antwoorden zullen geven.”
“Nachtmerries komen naar boven”
Christelle Giovannetti overleefde de aanslag in het metrostation van Maalbeek. “Ik ben nerveus. Ik weet dat het een historisch proces is. Het is de eerste dag van vele. Ik was al hier op de preliminaire zitting op 12 september, dus ik heb de beschuldigden al gezien. Dat is al een stuk stress minder, maar vandaag begint het echt.”
“Het is symbolisch belangrijk en brengt ook veel emoties mee. Veel herinneringen en nachtmerries komen naar boven, het was een moeilijke nacht. Ook al zitten we hier in een gerechtsgebouw, toch overheerst een gevoel van onrechtvaardigheid. Er waren tientallen doden en honderden slachtoffers. Ik verwacht om hier meer antwoorden te krijgen op mijn vragen.”
“We zijn zeer angstig”
Sylvie Ingels overleefde de bomaanslag in de luchthaven van Zaventem. “Het is een belangrijke dag, we moeten hier zijn. Toch zijn we zeer angstig. Het proces zal zes à zeven maanden duren, we moesten wel een keer de drempel overwinnen. Dus nu zijn we hier.”
Op 30 november vond al een eerste zitting plaats voor de selectie van de jury. Na een lange dag, waarbij Massart negen uur luisterde naar redenen voor een mogelijke vrijstelling van kandidaat-juryleden, werden uiteindelijk vijf mannen en zeven vrouwen geloot als effectieve jury. Nog eens negen vrouwen en vijftien mannen werden opgetrommeld als plaatsvervangende juryleden. Van die 24 ‘invallers’ blijven er nu nog maar 22 over.
Twee plaatsvervangende juryleden zijn vandaag immers afgehaakt. Volgens voorzitster Laurence Massart gaf een van hen aan dat ze Engelstalig is, een vruchtbaarheidsbehandeling volgt en daarom niet kan zetelen. Ze heeft een medisch attest, weliswaar één dat dateert van de dag van de samenstelling van de jury. Het andere plaatsvervangende jurylid heeft naar eigen zeggen diabetes.
Massart verwelkomde de juryleden en bedankte hen voor de uitvoering van hun burgerplicht. “Dit proces verstoort immers jullie privéleven, jullie sociale leven, jullie familiale leven”, klonk het. Ze benadrukte ook dat de jury samen met het hof steeds aanwezig moet zijn. “Elke dag, elke minuut van de zitting. Zonder jullie en zonder ons stopt het proces.”
De vraag is hoe lang het zal duren voor een eerste jurylid vervangen moet worden. Het proces duurt naar verwachting zes tot negen maanden. Als er op een gegeven moment geen twaalf juryleden meer over zijn, moet het proces worden overgedaan.
De voorzitter legde vervolgens uit wie de verschillende partijen zijn in het proces. Tot slot somde Massart de zestig onderzoeksdaden op die ze bijkomend gevraagd heeft. Het gaat onder meer om extra mentale onderzoeken, de identificatie van bepaalde figuren in het dossier en extra telefonieonderzoek.
Tien beschuldigden
In totaal tien beschuldigden staan terecht: Oussama Atar, Mohamed Abrini, Salah Abdeslam, Ali El Haddad Asufi, Bilal El Makhoukhi, Hervé Bayingana Muhirwa, Smail Farisi, Ibrahim Farisi, Osama Krayem en Sofien Ayari. Oussama Atar, die beschuldigd wordt als leider van een terroristische groepering, is de enige die ontbreekt in de rechtbank. In april 2019 maakte terreurgroep IS zijn dood bekend, maar sluitend bewijs is er daarvoor niet. Daarom wordt hij toch bij verstek berecht.
Massart benadrukte dat de tien beschuldigden door de jury op dezelfde manier behandeld moeten worden. “Een van hen laat verstek, maar hij verdient even goed jullie aandacht. Hij zou gestorven zijn, maar we weten het niet zeker”, klonk het.
De gebroeders Farisi werden apart behandeld, omdat zij als enigen niet in de gevangenis zitten. Zij mochten plaatsnemen aan een tafel vlak voor de box. “Zij zouden enkel hand-en-spandiensten verleend hebben”, stelt terreurexpert Faroek Özgünes.
Rond 12.30 uur startte Massart met de identificatie van de 957 burgerlijke partijen. Zij mogen zich laten vertegenwoordigen door een advocaat, maar dat is niet verplicht. Heel wat slachtoffers laten zich vertegenwoordigen door advocaten van de collectieven V-Europe of Life4Brussels. De identificatie van de burgerlijke partijen zal de rest van de procesdag duren. “Maar mensen kunnen zich in de loop van het proces ook nog altijd burgerlijke partij stellen”, aldus Özgünes.
469 bladzijden
Na deze eerste dag met veel uitleg en administratie start voorzitter Laurence Massart morgen met uitleg over de eed die de juryleden vorige week hebben afgelegd. Daarna starten de federale procureurs, Bernard Michel en Paule Somers, met de voorlezing van de akte van beschuldiging, de samenvatting van het onderzoek van het openbaar ministerie. Die telt 469 bladzijden en de voorlezing ervan zal volgens de planning drie dagen in beslag nemen. Indien er aktes van verdediging zijn, worden die volgende week voorgelezen. Vanaf 19 december staat de ondervraging van de beschuldigden op de agenda.
De pers uit binnen- en buitenland is massaal aanwezig. Journalisten moesten vanochtend lang wachten in de regen, naar verluidt ook omdat de politie niet op tijd klaar was. De ingang zou om 7.30 uur open zijn, maar pas na 8 uur mochten de eerste journalisten binnen.
In totaal vielen er bij de zelfmoordaanslagen 32 doden en 324 gewonden.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
1
Belg (46) “zeer ernstig” gewond bij val tijdens wandeling op rotsen aan Spaanse Costa Blanca
-
HLN Shop
Op safari in de Benelux: vijf zinderende ervaringen om na te jagen
Hou je van natuur en avontuur, staat een safari vermoedelijk hoog op je bucketlist. Geen tijd/budget om af te reizen naar Afrika? Het perfecte plan B bevindt zich net over de grens, in Hilvarenbeek: in de Beekse Bergen onderneem je een safari met alles erop en eraan zonder op het vliegtuig te moeten stappen. HLN Shop geeft een checklist mee van wat je niet mag missen op je Nederlandse dan wel Afrikaanse safaritocht. -
PREMIUM
PORTRET. Osama Krayem, de terrorist die zich niet liet ontploffen in Maalbeek, maar toch één van de gevaarlijkste beklaagden heet te zijn
“Ik wachtte op de dood van de anderen om naar huis te gaan”, zegt Osama Krayem (30) over dinsdag 22 maart 2016. Hij kwam niet naar Europa terug voor een aanslag, beweert hij, maar om weer bij zijn familie te zijn. Een onderzoeksrechter die Krayem urenlang heeft ondervraagd, rekent hem echter tot de gevaarlijkste van alle beklaagden. Wie is hij dan echt, de uit Syrië stammende Zweed die voorbestemd leek om in de voetstappen van topvoetballer Zlatan Ibrahimović te treden? -
-
HLN Shop
Ga voor schoonheid én degelijkheid: in vijf stappen naar jouw ideale e-bike
-
Independer
De waarde van je inboedel fout ingeschat? Dan riskeer je een financiële aderlating bij brand of diefstal
Wil je niet het risico lopen onderverzekerd te zijn, en bij brand of diefstal bijgevolg een te lage schadevergoeding uitbetaald te krijgen, dan moet je een juiste inboedelbeschrijving maken om de waarde van je bezittingen in te schatten. Maar hoe doe je dat precies? Independer.be geeft vijf onmisbare tips. -
PREMIUM1
Al 27 jaar spoelt er Lego aan, dankzij gezonken container: “Van de speelgoedhaaien is nog geen één gevonden”
Een zeldzaam LEGO-blokje in de vorm van een zwarte octopus werd onlangs op een Engels strand gevonden. Ook in Westende werd dit weekend een kleine reddingsvest van LEGO aangetroffen. Het vertrekpunt van beide blokjes: een container die maar liefst 27 jaar geleden van een schip in zee viel. Hoe komt het dat er vandaag nog steeds blokjes aanspoelen? Welke blokjes zijn er te vinden? En waarom verkopen vinders hun blokjes niet? “Dat is zo in de UK en in ons land niet anders.” -
Bart De Wever (N-VA) op verkiezingscongres: “Gedaan met Vivaldi, gedaan met hardwerkende Vlaming uit te persen en uit te lachen”
-
PREMIUM62
COLUMN. “Wij Walen, wat hebben we misdaan? Waarom gaat het al 50 jaar zo slecht?”
-
Multipharma neemt CM-apotheken over
De apotheekgroep Multipharma neemt de 88 apotheken van zorgretailer Goed, onderdeel van de Christelijke Mutualiteit (CM), over. Dat heeft Multipharma maandagavond aangekondigd. Het Multipharma-netwerk wordt zo in één klap een derde groter. -
KIJK. Koning Filip krijgt warme ontvangst op luchthaven Namibië
Koning Filip is maandag in de Namibische hoofdstad Windhoek geland voor een officieel bezoek dat vooral in het teken staat van groene waterstof. Op de luchthaven kreeg hij een warme ontvangst, met onder meer een traditionele Afrikaanse dans. -
PREMIUM
STRAFPLEITERS. Anthony Mallego (39) verdedigt zonen van vermoorde oud-burgemeester Ilse Uyttersprot: “Als Aalstenaar weet ik dat haar dood de stad zwaar heeft getroffen”