James Webb ontsluiert mysterie van een nevel rond een stervende ster

Deze vreemde nevel in de Melkweg, ongeveer tweeduizend lichtjaar verwijderd van ons zonnestelsel, is een gigantische wolk van gas en stof die wordt geproduceerd door een ster die, wanneer ze sterft, een deel van haar materiaal uitstoot – veel gas en een beetje stof. In het midden bevindt zich het hart van deze ster, namelijk een witte dwergster genaamd. Dit is een zeer hete en kleine ster, die moeilijk direct te zien is, maar wiens aanwezigheid kan worden achterhaald dankzij de oranje ringen rondom. Deze ringen zijn sporen van de materie die ze heeft uitgestoten. Over een paar miljard jaar zou onze zon ongeveer hetzelfde lot moeten kennen zoals de overgrote meerderheid van de sterren.

Maar in tegenstelling tot onze zon die alleen zal sterven, heeft die witte dwergster een compagnon. Die is makkelijker waar te nemen dan de witte dwergster omdat die nog in de fleur van haar leven is. Het is deze compagnon die het helderst lijkt in het centrum van de ring van stof op de foto's die de Amerikaans-Europees -Canadese kijker heeft gemaakt en die op 1,5 miljoen kilometer van de aarde opereert.

Toch is dit in duo opereren, wat vrij klassiek is in de Melkweg, geen verklaring voor de "atypische" structuur van de nevel, zei Philippe Amram van het astrofysisch laboratorium van Marseille aan het Franse persbureau AFP. Hij is een van de auteurs van de studie die vandaag in Nature Astronomy is gepubliceerd en die de recente waarnemingen van de telescoop ontleedt. Het artikel is medeondertekend door Griet Van de Steene van de Koninklijke Sterrenwacht in Ukkel en Hans Van Winckel van de KU Leuven.

Sinds de ontdekking van de Zuidelijke Ringnevel in 1835 door John Herschel vraagt men zich af waarom die een eerder bizarre en niet echt sferische vorm heeft, aldus de Franse onderzoeker. De waarnemingen van James Webb hielpen het mysterie op te helderen: dankzij zijn zicht in het infrarood, een golflengte die onzichtbaar is voor het menselijk oog. De instrumenten van de telescoop hebben het bewijs van de aanwezigheid van minstens twee andere sterren in de nevel opgeleverd.

Deze ontdekte sterren bevinden zich in het centrum van de nevel, die zich uitstrekt over een diameter gelijk aan 1.500 keer de afstand van de zon tot Pluto. Ze zijn verder van de witte dwerg verwijderd dan de begeleidende ster, maar over het algemeen staan de vier sterren dicht genoeg bij elkaar om te interageren. Er zijn dan "uitwisselingen van energie" tussen deze groep sterren die "in hun kielzog" de structuur van de nevel vorm zullen geven, aldus de Franse astrofysicus. Dit zou uiteindelijk het unieke uiterlijk van de nevel kunnen verklaren.

Bekijk ook: Wetenschapsexpert Martijn Peters legt uit hoe de James Webb-ruimtetelescoop werkt.