Politieke steun voor ‘meer België’ groeit: “Na zes staatshervormingen blijkt dat de regio's het zeker niet altijd beter doen”

Uit nieuw onderzoek, door onder meer Dave Sinardet (VUB) en Min Reuchamps (UCL), blijkt dat de steun voor ‘defederalisering’, meer bevoegdheden naar de regio’s, snel afneemt. De politicologen vroegen alle parlementsleden uit deze regeerperiode om hun voorkeur bij een volgende staatshervorming op een puntenschaal van 0 tot 10 uit te zetten van meer splitsen (defederalisering, 0) over status quo (5) tot meer herenigen (herfederalisering, 10).

Behalve bij de tweetalige uiterst linkse PTB-PVDA neigen nu ook de verkozenen van zes andere partijen gemiddeld sterk naar herfederalisering met een score van 6 op 10 of meer: Open Vld, Vooruit en Groen in Vlaanderen en MR, Ecolo en Les Engagés in Franstalig België. PS en Défi zijn erg verdeeld over de kwestie, terwijl aan Vlaamse zijde VB en N-VA erg uitgesproken zijn voor verdere splitsing. Ook bij CD&V zijn politici gemiddeld meer voor defederalisering. De Vlaamse christendemocraten zijn de enige partij waar de steun voor verdere splitsing wat toeneemt.

De studie, die vandaag gepubliceerd werd in het progressieve blad Samenleving & Politiek, biedt een vervolg op eerdere gelijkaardige onderzoeken in 2011 en 2014. In 2014 bleek de roep om herfederalisering al aan kracht te winnen. Nu zet die ontwikkeling zich dus stevig door. “Bekijk je het op die wat langere termijn, dan is de trend naar meer herfederalisering significant”, legt professor Sinardet uit in de krant ‘De Morgen’. “In 2011 was er geen enkele federaal vertegenwoordigde partij die gemiddeld naar herfederalisering neigde. Nu zijn N-VA, VB, de PS en CD&V nog de laatste partijen waar de balans niet naar herfederalisering overhelt.”

Bij elke staatshervorming in het verleden was er min of meer consensus dat de bevoegdheden van het federale niveau naar de deelstaten zouden moeten verschuiven. Een omgekeerde beweging was vaak “een taboe”, maar deze studie laat zien dat dat taboe gesneuveld is. Steeds meer partijen roepen (openlijk) op om bevoegdheden zoals klimaat en mobiliteit opnieuw bij één niveau te leggen. Ook in opiniepeilingen blijkt de steun voor ‘meer België’ onder de bevolking te groeien.

De verklaring? Volgens politicoloog Dave Sinardet (VUB) is de zucht naar meer efficiënte groot. “De roep om een efficiënter bestuur wordt vaak genoemd. Ook speelt er een zekere ontgoocheling over de werking van autonome bevoegdheden. In de praktijk blijkt vaak dat je dan toch weer samenwerkingsakkoorden moet sluiten met de andere deelregeringen. Dat werkt vaak nog lastiger”, aldus Sinardet.

In ‘De Ochtend’ op Radio 1 bevestigde hij die teleurstelling over de werking van het land. “Er is nood aan eenheid van commando, nood aan meer daadkracht, nood aan meer eenheid en samenhorigheid. Na zes staatshervormingen blijkt dat de regio’s het zeker niet altijd beter doen.”