Russische oppositiepoliticus veroordeeld tot 8,5 jaar cel voor "leugens over Russische leger"

Ilja Jasjin is een van de meest prominente oppositiepolitici in Rusland, die ondanks de strenge censuurwetten kritiek bleef uiten op de Russische invasie in Oekraïne. Tijdens een livestream in april op YouTube had Jasjin het over de gebeurtenissen in Boetsja, een voorstad van Kiev. Toen het Russische leger zich daar noodgedwongen had teruggetrokken, bleken er tientallen onschuldige Oekraïense burgers geëxecuteerd te zijn. De beelden van de lichamen in de straten van Boetsja schokten de wereld.

Maar door aandacht te besteden aan de moorden ging Jasjin in tegen de officiële lijn van het Russische ministerie van Defensie, dat zegt dat Oekraïne de moordpartij in scène heeft gezet. En dat is in Rusland de enige versie van de feiten die verteld mag worden. Wie een ander verhaal vertelt, riskeert tot vijftien jaar cel volgens een nieuwe anticensuurwet die kort na de Russische invasie werd toegevoegd aan het strafwetboek.

Met een glimlach aanhoorde hij vanmiddag het vonnis van de rechter in het Mesjtsjanski-district in Moskou: acht en een half jaar cel voor het "bewust verspreiden van valse informatie over de Russische strijdkrachten, gemotiveerd door politieke haat". Na zijn gevangenisstraf zal hij ook vier jaar lang geen internet mogen gebruiken.

Volgens Jasjin was het een schijnproces en had de rechtszaak "alle kenmerken van illegale politieke vervolging". Bovendien merkte hij op dat hij in de YouTube-video ook Russische officiële bronnen had geciteerd over de gebeurtenissen in Boetsja, samen met ook Oekraïense bronnen, om zijn publiek een zo objectief mogelijk beeld te geven.

Jasjin is een van de enige overgebleven Kremlin-critici na de invasie van Oekraïne. Velen zijn gevlucht naar het buitenland, anderen zitten al in de gevangenis, zoals de bekendste oppositiepoliticus Aleksej Navalny. Navalny reageerde vanuit zijn cel via Twitter (en via zijn advocaten). Hij noemt het een "schaamteloos en wetteloos verdict", waar de "eerlijke mensen van Rusland zich niet door mogen laten intimideren."

Jasjin is heel bewust in Rusland gebleven en zegt dat hij al verschillende waarschuwingen en hints had gekregen van de autoriteiten dat hij maar beter kon vluchten. Tijdens zijn laatste woord in de rechtbank eerder deze week zei hij dat hij geen spijt heeft. "Ik moet in Rusland blijven", zei hij, "ik moet luidop de waarheid blijven verkondigen en tot elke prijs het bloedvergieten stoppen. Het doet me fysiek pijn als ik denk aan hoeveel mensen er gedood zijn in deze oorlog, hoeveel levens er verwoest zijn, hoeveel families hun thuis hebben verloren. Je kan niet onverschillig toekijken. En ik zweer dat ik nergens spijt van heb."

En hij voegde eraan toe: "Het is beter om 10 jaar als een eerlijk man achter de tralies door te brengen, dan in stilte op te branden van schaamte over het bloedbad dat je regering heeft aangericht."

Het vonnis voor Jasjin toont dat kritiek uiten in Rusland nu schijnbaar helemaal onmogelijk is geworden. Mensenrechtenorganisaties eisen zijn onmiddellijke vrijlating. Human Rights Watch noemt de veroordeling een onderdeel van de "voortdurende pogingen om de vreedzame politieke oppositie in Rusland te ontmantelen en te onthoofden. Het vonnis is een aanfluiting van gerechtigheid en een daad van lafheid, geregisseerd door een Kremlin dat zich bedreigd voelt door luidruchtige en zichtbare critici zoals hij", zegt Rachel Denber, plaatsvervangend directeur Europa en Centraal-Azië.

Het is de zwaarste straf die tot nu toe al werd uitgesproken onder de oorlogscensuurwetten in Rusland. In juli werd Moskous gemeenteraadslid Aleksej Gorinov veroordeeld tot zeven jaar cel. Hij had zich in de gemeenteraad van het Krasnoselski-district van Moskou uitgesproken tegen een voorstel om een tekenwedstrijd voor kinderen en een dansfestival te houden, ondanks de oorlog in Oekraïne, waar, zei Gorinov, "kinderen sterven".