Nog wekenlang ellende door cyberaanval op stad Antwerpen: “Er wordt dag en nacht gewerkt, maar het gaat moeizaam”

LEES OOK. Cyberaanval op stad Antwerpen legt nu ook routeplanner en aanvraag vergunningen plat: lijst wordt steeds langer

Het Antwerpse stadsbestuur is schaars met informatie over de cyberaanval die de stadsadministratie zo zwaar heeft beschadigd. Geen enkele stadsdienst of schepen mag communiceren over de enorme impact, iedereen verwijst door naar de woordvoerder van de stad Antwerpen. Alleen Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) wil uiteindelijk reageren. Zij het kort. “Er loopt een gerechtelijk onderzoek en dan is het beter om niet te communiceren”, zegt hij. “Deze professionele cybercriminelen, die vanuit het buitenland werken, volgen ook de media hier, al dan niet via Google Translate. We moeten opletten met wat we zeggen.”

De Wever wil lessen trekken uit de chaos. “Bij de haven en de politie is de cyberveiligheid al op topniveau, met de stad waren we daarmee bezig. We gaan deze aanval aangrijpen om meteen een quantumsprong vooruit te maken inzake cyberveiligheid.”

Tot dan blijft het behelpen, op veel vlakken. “Er wordt dag en nacht gewerkt om alle systemen weer te laten werken. Maar dat gaat moeizaam. Het zal waarschijnlijk helaas nog weken duren voor alles is opgelost. Ik betreur uiteraard heel erg het ongemak voor onze burgers, maar we proberen het zo snel mogelijk op te lossen.”

Stress

En dat ongemak is in de praktijk groot. Van stadsloketten over musea, zwembaden en cultuurcentra tot recyclageparken en de stedelijke kinderopvang: de hinder is overal voelbaar. “Door het uitvallen van het digitale systeem hadden de kindbegeleiders geen toegang tot de telefoonnummers van de ouders. Ze hadden dus geen lijst met noodnummers, maar ook geen zicht meer op de medische dossiers van de kindjes”, zucht de jonge moeder Mara De Belder. Ze brengt haar kindje Naïm naar de stedelijke kinderopvang in het district Antwerpen en merkt extra stress bij de kindbegeleiders. “Ze weten ook niet hoeveel kinderen er per dag gaan komen, want ook dat systeem is door deze cyberaanval afgesloten. Daardoor weten ze niet met hoeveel kindbegeleiders ze moeten zijn. Dat maakt het voor de begeleiders allemaal nog moeilijker werken.”

Wie gaat verhuizen of verbouwingen aan zijn of haar woning plant, houdt er best rekening mee dat het aanvragen van parkeerverbodsborden niet mogelijk is en het ook daar behelpen wordt. Voor aannemers dreigen grotere problemen. “Als ik een werf heb in de stad, dan vraag ik steeds parkeerverbodsborden aan”, zegt aannemer Bart De Strycker. “Als ik dat niet doe, dan verlies ik gewoon veel tijd en geld in het zoeken van een parkeerplaats. Ik begin niet aan een klus als er geen parkeerplaats wordt vrijgehouden. Er is plek nodig voor mijn bestelwagen, een container of een stelling. Ik hoop dat dit niet te lang gaat duren, want dan kan ik niet meer werken.”

Noodmaatregel

Ook de verwerking van de aanvragen voor een omgevingsvergunning loopt vertraging op. Er wordt voor vertragingen gevreesd in zowel nieuwe als lopende aanvragen.

Projectontwikkelaar Vooruitzicht is voorlopig nog niet té ongerust. Een maand vertraging is volgens Colin Sewalt, woordvoerder bij Vooruitzicht, nog aanvaardbaar. “Als het echter om drie tot vier maanden zou gaan, dan is er wel een probleem”, zegt Sewalt. “Ik hoop nu wel dat als door de cyberaanval onze aanvragen pas in 2023 worden behandeld het stadsbestuur de regelgeving volgt van 2022, want vanaf 1 januari zijn er wijzigingen.”

Er werd snel een noodmaatregel gevonden, waarbij de stad Antwerpen en Vlaanderen wilden voorkomen dat elke aanvrager opnieuw vanaf nul zou moeten beginnen. “Zo voorkomen we massale vergunningsweigeringen voor de inwoners en ondernemers van Antwerpen”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). “En zo kunnen we ervoor zorgen dat het Antwerps stadsbestuur de lopende dossiers toch op een rechtsgeldige manier kan behandelen.”

Creatief

Het OCMW worstelt met het vervelende probleem dat maatschappelijk assistenten geen sociaal onderzoek meer kunnen doen bij mensen die aankloppen voor een tegemoetkoming of leefloon. Die informatie zit in een databank die door de cyberaanval niet toegankelijk is. Gevolg: mensen die het moeilijk hebben, dreigen daardoor hun financiële steun kwijt te geraken. “Dat is lastig werken, maar we gaan ervoor zorgen dat de mensen krijgen waar ze recht op hebben”, zegt Tom Meeuws, schepen van Sociale Zaken (Vooruit). “Zo zullen we voorlopig met voorschotten werken, zodat niemand in de problemen geraakt.”

Ook heel wat dienstverlening aan de stadsloketten verloopt moeilijk omdat er onder meer geen digitale afspraken kunnen worden gemaakt. Een aangifte van een geboorte, huwelijk of overlijden kan bijvoorbeeld niet meer op afspraak. Fysiek richting loket stappen en ouderwets aanschuiven is dan de boodschap.

Toch lijken de Antwerpenaars begrip te hebben voor de uitzonderlijke omstandigheden. Dat merkt toch ACOD-secretaris Ken Zegers. “Ik krijg geen signalen van loketmedewerkers dat de Antwerpenaars massaal kwaad zijn of hun ergernis uiten”, zegt Zegers. “Het personeel zelf is flexibel en zoekt creatieve oplossingen om de burger toch zo goed mogelijk te kunnen verder helpen.”

En dat zal het personeel nog even moeten doen. Volgens specialisten is de omvang van de digitale schade van die aard dat tegen het einde van het jaar maximaal 50 tot 70% zal kunnen hersteld worden. Anders gezegd: ook in 2023 zal er wellicht nog hinder zijn.

LEES OOK. Cyberaanval treft stad Antwerpen hard: “Kans dat persoonsgegevens zijn gestolen, is groot”