Van extra camera's tot geheim controlecentrum: wat heeft het openbaar vervoer in Brussel geleerd van de aanslagen?

De situatie in de Brusselse metrostations is niet meer dezelfde als die van zes jaar geleden. Sinds de aanslagen van 22 maart 2016 heeft de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB in ons land tal van extra maatregelen voorzien om het risico op een ramp zo veel als mogelijk te beperken. Een overzicht van het zichtbare én onzichtbare veiligheidsschild. 

Aan de ingang van enkele metrostations zijn paaltjes geplaatst om te verhinderen dat auto's de stations zouden kunnen inrijden. "Het gaat niet om alle metrostations, enkel die waar er een mogelijk risico is," zegt woordvoerder An Van hamme van MIVB.  Het gaat dan om alle ingangen die rechstreeks naar de metro leiden. 

Bij de ondergrondse trams zijn ook sluizen geplaatst om de tunnels af te sluiten. Opnieuw met de bedoeling dat er geen auto's in deze tunnels zouden kunnen rijden. 

In alle stations hangen affiches op met daarop het oproepnummer 1707.  "Iedereen die verdachte zaken of gedragingen opmerkt, kan dit nummer opbellen en hier melding van maken", aldus Van hamme. "Vanzelfsprekend raden wij reizigers ook nog altijd aan rechtstreeks naar de politie te bellen als het overduidelijk om iets dringends gaat."

Bij de opstart van dat oproepnummer werden een duizendtal oproepen geregistreerd. Maar dat aantal gaat nu veeleer in dalende lijn. "Zeker diegene die gelinkt zijn aan een mogelijke terreurdreiging." Het gaat dan bijvoorbeeld om achtergelaten stukken bagage of pakjes op het perron of in één van de voertuigen.

De top drie van de meest voorkomende oproepen zijn die over een dronken persoon, over verbale intimidatie en over een persoon die opgesloten is in het station na sluitingstijd.

Net als op de luchthaven van Zaventem, zijn ook hier meer camera's geïnstalleerd, en modellen met een betere beeldkwaliteit. Dat aantal camera's is de laatste jaren fors toegenomen. Het volledige MIVB-net, in alle (pre)metrostations, telt alles samen 5.000 camera’s. Deze zijn verspreid geïnstalleerd over het station en worden geplaatst afhankelijk van hoe het station eruit ziet. 

Bijvoorbeeld: een station met veel afgezonderde hoeken zal camera’s vergen op een andere plaats dan een station dat moderner en dus veel overzichtelijker is. Maar daarnaast hangen er ook in alle voertuigen verscheidene camera’s aan boord: bijna 10.000 in totaal. Hoe langer het voertuig, hoe meer camera’s. Dat lijkt logisch.

De MIVB heeft 115 extra veiligheidsagenten aangeworven om hun ploegen te versterken. Zij krijgen een specifieke opleiding met als insteek: waar moeten we op letten, welke houdingen zijn mogelijks verdacht,...

Tram- en metrochauffeurs worden in dat kader ook gedrild om de metro's en trams in geval van nood zo snel mogelijk te kunnen evacueren en verlaten. 

De veiligheidsdienst van de MIVB telt daardoor nu in totaal 364 veiligheidsmedewerkers. Zij staan onder andere in voor de beveiliging van de stations, voor interventies op het perron en voor het begeleiden van de hondenbrigade.

Er waren altijd al verkeerscentrales (zes om precies te zijn) van waaruit het Brusselse metro-, tram- en busverkeer gecontroleerd werd, maar vroeger waren die verspreid over verschillende locaties in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sinds vorig jaar is er sprake van één geïntegreerde dispatching van de MIVB en het beheercentrum voor het verkeer van Brussel Mobiliteit, in één gebouw: het Operation Control Center van de MIVB, in hartje Brussel. 

"Van daaruit wordt in de gaten gehouden of alles veilig verloopt en wordt er bij crisissen overleg gepleegd", zegt Renaud de Saint Moulin, directeur van de technische afdeling. "Het moet de communicatie en samenwerking optimaliseren, zo moeten we niet meer via de radio of telefoon overleggen." In totaal werken er 300 mensen, op een oppervlakte van 2.500 vierkante meter, in een dienst die 24/24 operationeel is.

Er is ook een specifieke aanwervingsprocedure voorzien voor de mensen die hier tewerkgesteld worden. "Daarna volgt een lange en intensieve opleiding", zegt de Saint Moulin. "En onze procedures verzekeren dat één persoon die mogelijk slechte bedoelingen zou hebben, snel wordt gedetecteerd."