De Nederlandse regering kondigde vrijdag aan dat ze twee nieuwe kerncentrales gaat bouwen in Borssele, net over de grens met België. Voor de bouw van die centrales zal een internationaal milieueffectenrapport opgemaakt moeten worden, waar Vlaanderen ook enige inbreng in zal hebben. Maar voor Demir moet dat niet de enige Vlaamse inbreng zijn.

LEES OOK. Hoe groot is de kans écht dat bij ons het licht uitgaat? En wat met onze verwarming?

“Het tart alle verbeelding wat we de voorbije week in ons land gezien hebben”, zei ze zaterdagochtend op Radio 1. “Er is altijd gezegd dat er geen probleem ging zijn met de bevoorrading. De voorbije week staat dan plots op alle voorpagina’s dat er geen zekerheid is over die bevoorrading voor de komende winters. Het probleem ligt niet in de winter van 2025, maar daarna. En als we willen blijven voldoen in alle behoeften, kan je niet anders dan kijken naar kernenergie. Dat is proper en we hebben de knowhow.”

LEES OOK. De kern van de zaak: hoe zit het nu met de verlenging van de kerncentrales? Wat gaat het (ons) kosten? En wat zijn de problemen?

Nederland

Om die reden start Demir verkennende gesprekken op met haar Nederlandse collega Rob Jetten. Ze wil een Vlaams-Nederlandse samenwerking bij de bouw van die twee nieuwe kerncentrales.

“Energie is een basisvoorziening en daar kan je niet omzichtig genoeg mee omspringen. Samen met de Nederlandse collega’s willen we het gesprek aangaan over de lange termijn, waarbij een Vlaams-Nederlandse samenwerking of co-investering bij de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland voor mij tot de opties behoort”, aldus Demir.

“We moeten noodgedwongen op meerdere paarden wedden om onze energievoorraad te versterken voor de toekomst en onze fossiele energie-afhankelijkheid af te bouwen. Als we er op die manier in kunnen slagen om een gezamenlijk lagelanden-energieplan te bekomen dat de energiebevoorrading in Vlaanderen voor de toekomst versterkt, moeten we niet twijfelen.”

LEES OOK. Algemeen stroomtekort? Dan zijn zij als eersten de pineut door afschakelplan: “Ik zal mogen fluiten naar mijn inkomen”

Coalitiepartner CD&V vindt het geen goed idee dat Vlaams minister van Energie Zuhal Demir gesprekken met Nederland wil aanknopen over de mogelijke Vlaamse participatie in de geplande nieuwe kerncentrales in Nederland. “In plaats van onze centen zomaar te investeren in Nederlandse kerncentrales van de oude generatie, moeten we maximaal inzetten op onderzoek en ontwikkeling van kerncentrales van de nieuwste generatie (zogenaamde SMR’s) in ons eigen land”, reageert CD&V-voorzitter Sammy Mahdi.

De CD&V-voorzitter verwijst naar de expertise en knowhow die Vlaanderen zelf in huis heeft in het SCK, het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol. “Laat ons die gebruiken om tegen 2045 kleine modulaire kerncentrales van de nieuwste generatie te hebben in ons land. En tot 2045 moeten we onze huidige kerncentrales zo veel mogelijk inzetten om te zorgen dat het licht blijft branden. We hebben draaiende kerncentrales in ons land, waarom zouden we dan ons heil zoeken ergens anders?”, aldus nog Mahdi.

Ook bij de andere coalitiepartner Open Vld krijgt Demir niet meteen applaus. Zo wijst Vlaams fractieleider Willem-Frederik Schiltz er bij de VRT op dat Demir niet eens bevoegd is om dit te beslissen. “Samenwerken is altijd goed, maar dan liefst met heel het land: Vlaanderen is bevoegd om ervoor te zorgen dat wij allemaal zonnepanelen op ons dak te leggen. Federaal is bevoegd voor de kerncentrales: op dit moment lopen de onderhandelingen om ervoor te zorgen dat de bestaande kerncentrales de komende jaren stroom kunnen leveren. En we investeren ook al honderden miljoenen euro’s in onderzoek naar nieuwe kerncentrales. Dus samenwerken: prima idee, maar niet Vlaanderen alleen”, aldus Schiltz.

Ook oppositiepartij Groen wijst de suggestie van Demir van de hand. “Er is blijkbaar extra Vlaams geld voor energie-investeringen. Maak dat vrij voor dingen die energie betaalbaarder/duurzaam maakt en waarvoor je bevoegd bent: isolatie, zonnepanelen op alle daken ...”, zo tweet Groen-covoorziter Jeremie Vaneeckhout.