“Jij bent een van de goeie.” Waarom je dat beter niet zegt tegen mensen met een migratieachtergrond

“Als je moeite doet om je aan te passen, dan word je aanvaard.” Het is iets wat Nadia, dochter van een Algerijnse vader en een Belgische moeder, vaak hoort. “Dat idee klopt niet. Als je moeite doet, bots je nog steeds op een muur.” Nadia is geboren en opgegroeid in Luik en woont tien jaar in Vlaanderen. “Er zijn mensen met Marokkaanse roots, geboren in Vlaanderen, die beter Nederlands dan ik spreken. Ze zijn meer Vlaams dan ik ooit zal zijn.”

“Maar omdat mijn huidskleur witter is, word ik als Waal sneller dan hen aanvaard.” Om de hypocrisie aan te kaarten gaat Nadia in gesprek met Belgen met een migratieachtergrond. In de podcast ‘Een Van De Goeie’ komen acht gasten aan bod.

“Westerse maatschappijen vinden dat buitenlanders zich best helemaal aanpassen aan hun cultuur”, zegt Nadia. Ze koesteren een cultuur van hooggeschoolde mensen, met een lichtere huidskleur, Westerse kledingstijl, accentloos en vooral niet te anders. “Als je hier komt wonen, moet je aanvaarden dat er geen plaats is voor afwijkende tradities en gewoonten. Je moet leven naar de cultuur die zogezegd de beste is.”

Maar is de ene cultuur beter dan de andere, stelt Nadia zich de vraag. “Dat idee heerst vaak onbewust, vanuit goede bedoelingen, maar stamt af van het koloniale verleden. Is het eten hier echt beter en stinkt het eten van een buitenlander? Is hun land minder geciviliseerd? Neen, onze kijk is soms egocentrisch, maar anders betekent niet per se fout.”

De titel van de podcast verwijst naar wat Nadia al een leven lang te horen krijgt. “In de ogen van de witte Belgische maatschappij ben ik een goede migrant: ik spreek de taal, draag dezelfde kleding en ben geen bedreiging. Tot een paar jaar geleden zag ik dat als compliment, want ik wilde er kost wat kost bijhoren. De migranten die dat niet doen zijn de slechten.”

“De zogezegd ‘goede’ migranten zijn degenen die goed presteren en hun buitenlandse identiteit onderdrukken om zo goed mogelijk bij de Vlaamse cultuur te passen. Maar daardoor linken we onze buitenlandse cultuur aan iets slecht, iets wat je niet mag naleven.”

Wat Belgen betreft, heeft zo’n 20 procent van ons een buitenlandse achtergrond (Statbel, 2022). Die Belgen voelen zich vaak nergens thuis. Ze zijn niet Belg genoeg voor de ‘echte Belgen’ en té Belgisch volgens sommigen van hun familie. Opgroeien tussen twee culturen is een heuse zoektocht.

Nadia: “Ik probeerde een goed wit meisje te zijn, maar gaf daarvoor ook dingen op. De Arabische taal bijvoorbeeld, die mijn papa me nooit aanleerde. Hij dacht dat dat accent negatieve gevolgen zou hebben voor ons, ervoor zou zorgen dat we nog meer gediscrimineerd werden. Voor mij was het een mooie link geweest naar mijn roots.”

Net zoals de vader van Nadia, willen heel wat migranten aanvaard worden en daarvoor zetten ze hun cultuur op de helling. Dat heet geïnternaliseerd racisme. Die tweestrijd heeft Nadia gevoeld: “Door de uitspraak ‘jij bent een van de goeie’ leerde ik racisme aan: één kant van mijn identiteit is slecht, dacht ik, en mensen van dezelfde origine die geen moeite doen, zijn dat dus ook. We mogen alleen bestaan als we ons onderscheiden van die slechte stereotypen.”

In de tweede aflevering van de podcast met Eric Baranyanka, ex- frontman van de Ketnetband, gaat het over structureel racisme. “Dat zit onbewust in ons allemaal. Er is geen sprake van één groep die racistisch is en één groep die het niet is.”

_{(Lees verder onder de video.)}

“Die ongelijkheden en stereotypen zitten onbewust ingebakken in onze samenleving.” Discriminatie op de werkvloer en het gebrek aan lessen over kolonisatie op school, zijn voorbeelden die Nadia aanhaalt.“Eric en ik, als zwarte of mixed personen, hebben zelf soms ook racistische reflexen. Het is niet omdat je zelf van kleur bent, dat je die racistische gedachten niet hebt.”

Hand in eigen boezem: hoe kunnen we het dan beter doen? Als iemand Italiaanse roots heeft, vinden we die cool. Maar iemand uit Syrië is raar en moet zich aanpassen, legt Nadia uit. “We moeten afstappen van de dubbele standaard. Andere gewoonten zijn een rijkdom en iets waar we respect voor moeten hebben.”

“We kunnen elkaar meer ontmoeten en elkaars cultuur vanuit een oprechte nieuwsgierigheid gaan ontdekken. Niet op een neerbuigende manier, zoals wanneer mensen in een Ethiopisch restaurant de hele tijd doorgaan over dat ze met hun handen eten. Het is niet omdat wij in de Belgische cultuur met mes en vork eten, dat het andere raar of vuil is. Alle culturen hebben het recht om te bestaan.”

We moeten elkaar ook eens wat meer geloven, zegt Nadia. “Als ik me gekwetst voel door een uitspraak, dan is dat geen leugen. Op Tinder vroeg iemand me: ‘Wat ben jij?’ Ik zei dat ik een Belg was uit Luik. Hij vroeg of ik wel zeker was, want ik zag er exotisch uit. Nog in het rijtje kwetsende uitspraken: ‘Jij bent geen échte Belg’. Tja, wat ben ik dan wel? Ik ben nog nooit eerder in Algerije geweest.”

“Ik deelde de screenshot op sociale media en vroeg aan iedereen om zulke vragen niet meer te stellen. Heel wat mensen reageerden boos en vonden dat ik overdreef. Ik moet het als een compliment aanvaarden, zeiden ze, dat iemand me er exotisch vindt uitzien. Terwijl ze me op dat moment meer zouden helpen door mijn slechte ervaring gewoon te erkennen. Het is niet omdat jij een bepaald probleem nooit ervaart of het nooit ziet gebeuren, dat het niet bestaat.”

Je kan de podcast beluisteren op Spotify, Apple Podcasts, Google Podcasts en YouTube.

4 op de 5 vrouwen doen géén aangifte: wat kan je doen als je partner gewelddadig is?

Meer dan 1.000 euro voor een ‘seuzeke’? Mensen zoeken massaal naar het deken van Meghan Markle

Catja en Rik weten hoe het voelt om te sterven. “Ik voelde de wind met 220 km per uur tegen mijn gezicht” (+)