Een coalitie van vier politiebonden – VSOA, NSPV, ACV en ACOD – wil vanaf 15 december een ‘boeteloze maand’ houden. Wie wordt tegengehouden voor de relatief lichtere verkeers- en parkeerinbreuken van de eerste of tweede graad, zou alleen een uitbrander riskeren, en wat uitleg over de actie. Tijdelijk verschoonbaar: de gordel niet dragen, door het oranje rijden, gsm’en achter het stuur …

Reden voor de actie is dat een afgesproken loonsverhoging voor de agenten is herroepen, en dat hun zachte eindeloopbaansregeling zou uitdoven. De vereniging Ouders van Verongelukte Kinderen hoopt alvast dat politiemedewerkers ‘hun waardigheid behouden’ en de actie negeren. ‘Negeren hoe gevaarlijk bellen tijdens het rijden is, tart elke morele norm’, zegt gedelegeerd bestuurder Koen Van Wonterghem.

Façade

Van Wonterghem begrijpt de frustratie van de bonden, maar vindt dat de actie de bal misslaat. ‘Nu al is er niet veel handhaving op die overtredingen, dus hun plan lijkt vooral symbolisch. Tegelijk los je de problemen niet op door de verkeersonveiligheid nog te vergroten. Dat is gewoon pervers.’

‘December is een van de gevaarlijkste maanden op het vlak van verkeersveiligheid’, benadrukt Brussels minister van Verkeersveiligheid Elke Van den Brandt (Groen). ‘Zaken als gsm’en achter het stuur vormen een groot risico voor aanrijdingen. Ik hoop dat de vakbonden een andere actievorm overwegen.’ Ook Kamerlid Joris Vandenbroucke (Vooruit) noemt de boeteloze maand ‘een slecht idee’.

Verkeersorganisatie Vias Institute schat dat er vorig jaar zeker 50 doden op onze wegen vielen als gevolg van gsm-gebruik achter het stuur en 4.500 gewonden.

Doet iedereen mee?

De ‘controleactie’ doet terugdenken aan plannen jaren geleden voor betaalstakingen op het openbaar vervoer. Toen was het vraagstuk van de reiziger: wat als je erop gokt dat je niet gecontroleerd zal worden, maar jouw treinbegeleider de betaalstaking niet ondersteunt en je toch om een vervoerbewijs vraagt? Dezelfde vraag duikt ook nu op: wil je het als bellende bestuurder riskeren een wetsdienaar tegen te komen die de actie niet opvolgt? Dat nog boven op het risico voor eigen en andermans leven.

Agenten leggen bij hun aantreden een eed af om de Belgische wetten te gehoorzamen. Riskeert wie actievoert een sanctie? ‘Politiemensen hebben altijd het recht om deel te nemen aan vakbondsacties als deze,’ zegt Lien Klewais van de persdienst van de federale politie, ‘maar ze zijn altijd ambtshalve verplicht de openbare orde en veiligheid te handhaven.’

Wat dat concreet inhoudt, kon men niet meteen kwijt. Bij een actie van de luchtvaartpolitie in augustus vorderde minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) nog personeel op om de veiligheid op de luchthaven te kunnen garanderen.

Flitspalen blijven actief

Ook kwam de vraag naar voren of flitspalen nog zouden werken. Daar is het antwoord alvast stellig: ‘De flitspalen en trajectcontroles blijven gewoon werken zoals normaal’, zegt Klewais.

Minister Verlinden gaat niet in op vragen van De Standaard over de veiligheid van de weggebruiker tijdens de voorgenomen politieactie. Ze benadrukt het debat over het politiestatuut ‘sereen voort te willen zetten’.