België blijft vechten voor laag prijsplafond op gas, maar lukt het ook?

Bijna tien maanden wordt binnen de Europese cenakels gedebatteerd over de invoering van een prijsplafond op gas. Tegen volgende week maandag moet een definitief akkoord op tafel liggen. Makkelijk zal dat niet zijn. De standpunten van de Europese lidstaten liggen nog altijd behoorlijk ver uit elkaar.

Vijftien landen, waaronder België, dringen aan op een verlaagd prijsplafond. Volgens het oorspronkelijk voorstel van de Europese Commissie zou het plafond in werking treden wanneer de gasprijs twee weken lang boven de 275 euro per megawattuur stijgt. Dat is bijzonder hoog. Vandaag schommelt de Europese gasprijs rond 140 euro per megawattuur.

“De tekst zoals die nu op tafel ligt is voor een pak landen niet aanvaardbaar”, aldus minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). Dinsdag hebben de Europese energieministers vergaderd over het onderwerp. De Europese regeringsleiders zitten donderdag en maandag samen om de knoop door te hakken.

‘Der Spiegel’

Van der Straeten heeft de voorbije weken druk gelobbyd voor een verlaagd prijsplafond. Achter de schermen, met een lange reeks ontmoetingen met haar Europese collega’s. Maar ook voor de schermen, met interviews aan onder meer het Duitse magazine Der Spiegel en het toonaangevende persagentschap Bloomberg.

Vooral het optreden in Der Spiegel lijkt niet toevallig gekozen. Vanuit Duitsland wordt al maandenlang op de rem getrapt in het dossier van het prijsplafond op gas. In Berlijn wordt gevreesd dat tankers met vloeibaar gas (lng) Europa niet meer zullen aandoen als er straks een laag prijsplafond komt.

Ook elders in de wereld is de honger naar gas bijzonder groot. Voor de coronacrisis was China nog de grootste importeur van lng wereldwijd.

“We hebben allemaal in de crisis beslissingen moeten nemen die we nog niet zo lang geleden ondenkbaar achtten”, zegt Van der Straeten in Der Spiegel. Tegelijk verzekert ze dat de bevoorradingszekerheid van burgers en bedrijven ook voor de landen die aandringen op een verlaagd prijsplafond “de hoogste prioriteit” heeft.

Tegenvoorstel

In het tegenvoorstel dat onder meer België, Griekenland, Slovakije en Polen naar voren schuiven, wordt gewerkt met een ‘dynamisch prijsplafond’ rond 160 euro per megawattuur. Het exacte prijsplafond wordt hierbij continu afgestemd op de prijzen die elders in de wereld betaald worden voor vloeibaar gas. Zo wordt de bevoorrading verzekerd, luidt het.

Een compromisvoorstel vanuit de Europese Commissie, ingekeken door nieuwssite Politico en gedateerd op vrijdag 9 december, heeft het over een prijsplafond rond 220 euro. Maar dit voorstel zou intussen al van tafel zijn. De lidstaten die aandringen op een verlaagd prijsplafond (en die samen een sterk blok vormen) vinden het te slap.

Een Belgische regeringsbron zegt: “Het zijn hele drukke dagen, met een reeks vroege en late Zoom-gesprekken met Europese collega’s. De hoop is dat er een front gevormd wordt, want dit gaat om een cruciaal dossier. Veel zal afhangen van de Duitsers, waar vooral de houding van bondskanselier Olaf Scholz een vraagteken blijft.”

Op het kabinet-Van der Straeten wordt ook gewezen op twee andere maatregelen die in bespreking zijn: meer Europese groepsaankopen voor gas - naar het voorbeeld van de aankoop van coronavaccins. En een versnelde vergunningsprocedure voor groene energieprojecten. “Ook die zijn erg belangrijk.”

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft maandag toegegeven dat vooral de drang van de EU-landen om de eigen gasvoorraden te vullen voor de winter - met haar thuisland Duitsland op kop - de enorme prijspiek in augustus (even tot 350 euro) heeft veroorzaakt.