De commissieleden kwamen woensdag eerst aan het woord. Sander Loones (N-VA) opende het debat door te vragen om transparantie. “Iedereen focust op die Whatsapp-berichten, die eerst niet bestonden en nu wel blijken te bestaan. Maar het gaat vooral over wat er achter die berichten schuil gaat. Mijnheer de premier: kan het parlement, kunnen de belastingbetalers u vertrouwen? Ik heb de indruk dat u ons niet alles toont, ons niet alles vertelt. Gaat u nu eindelijk alles zeggen en alles tonen? Alle communicatie tussen uw kabinet en dat van mevrouw De Bleeker? Het is tijd om eindelijk transparantie te geven.”

LEES OOK. Moet premier De Croo zijn Whatsapp-berichten openbaar maken? Het antwoord is duidelijk (+)

Loones hekelde ook dat er in de media e-mails zijn gepubliceerd tussen het kabinet-De Croo en het kabinet-De Bleeker. “U geeft alles aan de pers, maar het parlement krijgt niks! Geef ons die e-mails. Wat u geeft aan de journalisten, zou u ook beter geven aan het parlement.”

De Croo: “Ik ben hier elke week”

“Mevrouw Pas, u laat uitschijnen alsof ik niet in dit parlement wil komen”, reageerde De Croo eerst op een verwijt van Vlaams Belang-Kamerlid dat hij dinsdag niet naar de Kamer wilde komen toen hij aan het woord kwam. “Ik ben hier elke week. Ik wring mij in alle mogelijke bochten om hier te zijn. Als er een Europese top is, dan laat ik de voorbereidende vergaderingen schieten om in de Kamer te zijn. Dat is normaal. Iedereen wist heel goed dat ik hier vandaag aanwezig zou zijn. U wist ook zeer goed dat er een commissie Financiën en Begroting was. Het is de betrokken minister of staatssecretaris die daar antwoordt. Als er vragen zijn over begroting, dan is het de staatssecretaris die daar op moet antwoorden. Dat is het reglement. Of het is dat u vindt dat het reglement niet telt, als de camera’s draaien.”

LEES OOK. Eerst heisa over cijfers, dan ontslag van De Bleeker, nu uitgelekte berichtjes: hoe begrotingsdébacle premier blijft achtervolgen (+)

“Maar er bestaat een hoogdringendheid”, vervolgde De Croo. “Ik had gisteren een volle agenda. Het eerste was met het IMF. Niet onbelangrijk. Het IMF spreekt met het hele land over de economische richting van dit land. Het tweede was met Groep van Tien. Die vond geen akkoord, maar daar heeft de regering gefaciliteerd. Een derde afspraak was met de premier van Vietnam. Een vergadering waarvoor een aantal N-VA-parlementsleden hebben gepleit dat die kon doorgaan. Met goede reden, want Vietnam is een belangrijke partner. Beeld u in dat ik tegen de premier van Vietnam had gezegd dat het niet kon doorgaan. Mijn laatste vergadering was met de familie van Olivier Vandecasteele. Een man die al negen maanden lang onterecht in een gevangenis in Iran zit. Ik heb de indruk dat sommigen hier niet om geven. Als premier moet je soms een afweging maken: wat is de prioriteit? Wat doe ik vandaag, en wat doe ik morgen? Het standpunt om dat morgen te doen, was vrij logisch. De pers stelt mij gisteren vragen. U kunt mij niet kwalijk nemen dat ik daar op antwoord.”

Whatsappberichten

“Over de grond van de zaak”, kwam de premier vervolgens ter zake. “Wat is het functioneren van een regering? Een aantal van jullie hebben deel uitgemaakt van een regering. Een begroting is een belangrijk moment. Een regering neemt beslissingen in conclaaf. Die worden daarna genotifieerd. De afspraken die we gemaakt hebben. Daarna wordt dat vastgelegd in wetten. En die wetten, die leggen het budgettair kader vast. Een algemene toelichting kan alleen de vertaling zijn van wetten. Dat is de basis waarop een regering functioneert.”

COMMENTAAR. “Het is nagenoeg ondenkbaar dat de regering hierover zou vallen, maar De Croo en zijn partij komen hier wel gehavend uit. Nog maar eens” (+)

“Als men begint een eigen interpretatie te maken van wat in wetten staat: dat is geen manier van werken. De voltallige regering legt het budgettair kader vast, het zijn daarna de ministers en de staatssecretarissen die uitvoeren. Zo, en niet omgekeerd. Daar gaat de discussie over. Het is niet de medewerker of de staatssecretaris die op eigen houtje andere afspraken maakt. Dat kan enkel de regering.”

“De algemene begroting was niet in overeenstemming met de beslissingen die genomen zijn in de regering. Daar is duidelijk op gewezen door mijn kabinet, via de geijkte kanalen, op dat leescomité. Daar hebben wij gezegd dat de toelichting niet overeenkwam met de beslissingen. Dat kan niet unilateraal aangepast worden. Zelfs ik als premier kan dat niet. Dat staat heel duidelijk in de notificaties.”

“Zoals ik daarnet zei: die algemene toelichting week af van wat de regering had beslist. We hebben aangegeven wat fout was, en wat er wel moest staan. Een beslissing van aanpak die achteraf en door de Europese Commissie en door het Rekenhof werd onderschreven. Die methode werd onderschreven. En dat is logisch, want onze beslissing is heel logisch.”

(Lees verder onder de foto)

“Ik ga dat spel niet spelen”

“Mijn ministers moeten beslissingen uitvoeren. En natuurlijk hebben kabinetsmedewerkers contact met elkaar. Op alle mogelijke manieren, ook via tekstberichten. Maar een tekstbericht kan nooit een formele beslissing van een regering herroepen. Nooit, op geen enkele manier. Natuurlijk bestaan die tekstberichten. Ik heb dat nooit ontkend. Maar dat er tekstberichten zijn die een oké geven bij een foutieve toelichting bij de begroting, dat ontken ik. Die bestaan niet. Ik hoop dat ik daarmee duidelijkheid heb gegeven. Het wijzigen van zoiets fundamenteels, dat heeft nooit in een tekstbericht gestaan. En zelfs als je dat zou willen doen, dan doe je dat via een wijziging van de notificaties. We hebben niet enkel aangegeven dat er een fout was, wat er fout was, maar ook wat er wel beslist is.”

“Ik begrijp dat sommigen van de oppositie zien dat ze het debat op de inhoud verloren hebben. (rumoer) Dan voer je de discussie op een iets plattere manier. Ik ga dat spel niet spelen. Als eerste minister ben ik de behoeder van deze regering. En die beslissingen waren zeer duidelijk. Mijn rol was om de beslissingen uit te voeren. We hebben een grote verantwoordelijkheid om ons land door een grote crisis te loodsen. Om ervoor te zorgen dat iedereen het hoofd koel houdt. Om ervoor te zorgen dat mensen geen problemen hebben met hun verwarming.”

“Men probeert feiten te verdraaien. Men probeert een situatie te creëren die er niet is. U kunt hier staan roepen en politieke spelletjes spelen op het moment dat mensen en bedrijven het moeilijk hebben. Maar dat is niet mijn manier.”

Oppositie vraagt ontslag van De Croo

De oppositiepartijen reageerden verontwaardigd op de uitleg van premier De Croo. Sander Loones (N-VA) nam geen vrede met de antwoorden van de premier, vroeg om diens ontslag en kondigde aan een motie van wantrouwen te zullen indienen.

Verschillende andere oppositiepartijen lieten vervolgens weten hetzelfde te zullen doen. “Eerst zegt u dat u geen Whatsapp-berichten kan tonen die niet bestaan, vandaag geeft u toe dat die wel bestaan”, aldus Barbara Pas (Vlaams Belang). “U bent het vleesgeworden fake news. Er is een totaal gebrek aan politieke verantwoordelijkheid in dit land. Verantwoordelijkheid dragen, betekent ook dat als dat vertrouwen compleet zoek is, men zijn conclusies trekt. Dat is een nodig signaal om het vertrouwen in de politieke instellingen te behouden. In een beschaafd land is de regering vandaag ontslagnemend. Wanneer houdt u de eer aan uzelf? Wat moet er in België anno 2022 gebeuren opdat de regering, of op z’n minst de eerste minister, ontslag geeft? Zou een leugen volstaan? Zeg het ons, want hier is niemand die het nog weet.”

Catherine Fonck (Défi) diende dan weer een motie in om alle documenten “transparant” voor te leggen aan het parlement. “Wij kunnen u niet zomaar op uw woord geloven”, klonk het. Die moties moeten echter behandeld worden in de plenaire Kamer, later dus. Daarop werd de zitting gesloten.