Waarom voelt het binnen bij dezelfde temperatuur kouder aan in de winter dan de zomer?
In de winter doen velen binnen een extra trui aan of kruipen ze gezellig onder een dekentje om het warm te krijgen. In de zomer lopen ze dan weer fluitend in een t-shirt rond. En dat terwijl de thermostaat in beide gevallen 20°C aangeeft. Hoe komt dat? We vroegen het aan onze wetenschapsexpert Martijn Peters.
Martijn Peters
Bibberen van de kou of zweten door de hitte, het wordt allemaal bepaald door kleine sensoren in onze huid. Deze ‘thermoreceptoren’ houden een oogje in het zeil of ons lichaam niet te veel warmte verliest of ontvangt. Is dat toch het geval, dan schieten zij in actie. Daardoor krijgen we het koud of warm én zorgt ons lichaam ervoor dat zijn temperatuur in stand gehouden wordt.
Warmte kan ons lichaam binnenkomen of verlaten op verschillende manieren. Zo heb je geleiding, convectie, straling en verdamping. Geleiding vindt plaats bij rechtstreeks contact met een warmer of kouder voorwerp, bijvoorbeeld een hete pan. Bij convectie wordt warmte weggedragen door lucht of water wanneer die over onze huid heen stromen. Denk maar aan het verkoelende effect van een ventilator bij warm weer. Verdamping van zweet (water) naar gas zorgt ervoor dat warmte weggetrokken wordt uit ons lichaam. En straling is de overdracht van warmte via fotonen tussen twee voorwerpen zonder fysiek contact.
In de winter zijn de muren rondom ons veel kouder dan in de zomer. Daardoor verliezen wij meer stralingswarmte aan onze omgeving en trekken we een trui aan.
Martijn Peters
Stralingswarmte
Het is dat laatste proces dat een belangrijke rol speelt in ons verhaal, omdat het onze warmtesensoren kan beïnvloeden onafhankelijk van de omgevingstemperatuur die we op onze thermometer zien staan. Een voorbeeld is wanneer je de warmte van de zonnestralen op je lichaam voelt ondanks de lage maxima rond deze tijd van het jaar. Of even goed wanneer je de frigo opentrekt op een tropische zomerdag, en die de warmte onttrekt van je lichaam. In beide gevallen bepaalt de stralingswarmte ons gevoel.
Dat is ook de reden waarom 20°C binnen in je huis anders voelt in de winter en zomer. In de winter zijn de muren rondom ons heel wat kouder dan in de zomer. Daardoor verliezen wij meer stralingswarmte aan onze omgeving en trekken we toch maar die trui aan omdat het wat frisjes aanvoelt.
