Kijk eens hoe de bordspellen in de winkel van de plank knallen. Het ene kleurrijk, het andere statig, iedere doos een andere belofte. Kies mij, met mij heb je plezier! Nee mij, ik laat je hersens kraken! Je ziet de ideale avond al voor je. Je vrienden komen en vermaken zich met het briljante spel dat jíj ontdekte. Als de laatste dobbelsteen geworpen is, vraagt iedereen: wanneer zullen we weer?

En dus gaat het Nieuwe Spel mee naar huis.

Je hebt het cellofaan eraf getrokken. De geur van versgedrukte kaarten opgesnoven. De kartonnen fiches uitgedrukt. De spelregels doorgebladerd. En ineens overvalt je het gevoel dat iedereen kent die een sociale ontmoeting organiseert: zitten je vrienden hier wel op te wachten?

Hoe maak je de eerste avond met het Nieuwe Spel tot een succes? Helaas, daar bestaat geen handleiding voor. Een bordspel blijft een sociaal experiment. Een groep mensen met verschillende karakters en vaardigheden gaat een confrontatie aan. Niemand kan voorspellen hoe de avond zal verlopen. Toch kun je met een beetje voorbereiding de grootste valkuilen vermijden en zorgen dat de avond om het spel en de spelers draait.

Ken je spelers

Het begint bij de genodigden. Wie vraag je? Veel mensen zéggen dat ze van spelletjes houden. Maar wat betekent dat? Vraag dus door. Wat speel je dan? Het stel dat net instapspellen Catan en Ticket to Ride heeft ontdekt, moet je niet overdonderen met de complexe economische simulatie van oliewinning. En omgekeerd zitten regelvreters niet te wachten op een licht kaartspel met vrolijke poezenplaatjes.

Denk ook na over de ongeschreven omgangsregels van je beoogde spelers en of die passen bij het Nieuwe Spel. Hoe hard mag het spel gespeeld worden? Mag je elkaar beschimpen en aftroeven? Of moet het gezellig blijven? Is het een spel waarbij je vooral met je eigen plan bezig bent en confrontatie minimaal is, zoals Cascadia of Calico? Of is het er eentje waar je elkaar juist lekker in de weg kan zitten, zoals Rovers van de Noordzee en De verdwenen ruïnes van Arnak?

Maak je huiswerk

Natuurlijk heb je de tafel van tevoren gedekt. Zo weet iedereen wat er deze avond te gebeuren staat. En wat je ook doet, gooi de grondstoffen niet op een hoopje in de hoek van de tafel. Eén stuntelende speler en het erts vliegt door de kamer. Verzamel alle spelonderdelen in kommetjes of bakjes: deftig en functioneel.

Het vervelendste aan het Nieuwe Spel zijn de nieuwe regels. Ze zijn het grootste obstakel tussen je spelers en een leuke avond. Zorg dus dat je de spelregels kent voordat de gasten aanschuiven. Weinig is zo frustrerend als een spelleider die driftig door de handleiding bladert én tegelijkertijd uitleg probeert te geven. De thuiskok staat ook niet met z’n neus in het kookboek zodra de gasten binnenkomen.

Dat betekent: huiswerk maken. De avond van tevoren bestudeer je de spelregels. En je bekijkt een tutorial op Youtube. Daarop staan voor alle moderne bordspellen uitlegfilmpjes: er gaat niets boven gesproken uitleg. En wil je een spel echt doorgronden, speel dan een oefenpotje tegen jezelf. Zo kun je als spelleider kalm opkomende vragen beantwoorden of parkeren. Pas op voor de Ongeduldige (‘Kunnen we niet gewoon beginnen?’) en de Perfectionist (‘Ik snap het nog steeds niet.’).

Doceer met brio

Geef in je uitleg volop ruimte aan het thema. Dat laat het spel ademen. Dus wel: in dit spel zijn we dierentuindirecteuren die de meest populaire én duurzame dierentuin proberen te bouwen. En dus niet: in dit spel verzamelen we overwinningspunten.

Als voorbereide spelleider kun je ook verwachtingen scheppen. Vergeet niet dat je gasten geen idee hebben wat ze precies in het Nieuwe Spel moeten doen. Maar ze willen wél winnen. Een potentieel gevaarlijke combinatie. Een paar tips kunnen de grootste onzekerheid wegnemen. ‘Denk goed na over de startopdracht die ik net uitdeelde, daar haal je aan het einde de meeste punten mee binnen.’

Wees een goede herder - en verliezer

Wees tijdens het spelen bedacht op opborrelende emoties. Verrassend veel volwassenen zijn slechte verliezers. Zeker als ze worden afgetroefd door zus/vader/partner. Een deëscalerende nazit kan wonderen doen. Geef daarin ruimte voor frustraties over pech of verkeerd begrepen regels. ‘Ik had ook niet zo goed uitgelegd hoe de bonusronde werkt.’

Als gastheer of -vrouw ben je natuurlijk een goede verliezer. Ja, je kán je voorkennis van het Nieuwe Spel gebruiken om genadeloos toe te slaan. Maar je kan diezelfde voorkennis ook inzetten om tijdig te checken of je medespelers meekomen.

En vooral niet vergeten: het is maar een spelletje.