De overwinstbelasting wordt in het leven geroepen om de energiecrisis voor consumenten draaglijker te maken. Zij betalen sinds de Russische invasie in Oekraïne torenhoge prijzen voor gas en elektriciteit, terwijl energieproducenten net van de hoge prijzen kunnen profiteren om extra winst te maken. 

Europa stelde in oktober een plafond voor van 180 euro per megawattuur. De federale regering besliste om dat plafond op 130 euro te leggen, met uitzondering van producenten die elektriciteit produceren uit biomassa en de verbranding van stedelijk afval, waar ze een plafond van 180 euro hanteert. Alle winst boven dat prijsplafond wordt voor 100 procent afgeroomd. De taks wordt retroactief toegepast vanaf augustus 2022 tot eind juni 2023, en kan nadien via een koninklijk besluit nog worden verlengd. De maatregel dateert van het begrotingsconclaaf van oktober.

De Kamer zette ook het licht op groen voor een solidariteitsbijdrage van de petroleumsector, waarbij eveneens enkel N-VA zich onthield. Volgende week wordt de bespreking verwacht van een gelijkaardige bijdrage van gasnetbeheerder Fluxys. Alles samen zouden die maatregelen in 2022 en 2023 ongeveer 3,5 miljard euro in het laatje moeten brengen om de steunmaatregelen voor consumenten te financieren.

Energiepremie verlengd

De plenaire Kamer heeft donderdag ook de verlenging van de energiepremie goedgekeurd voor de maanden januari, februari en maart. Ook de lagere btw op gas en elektriciteit tot einde maart kreeg het fiat van het parlement.

Om de gestegen energieprijzen op te vangen, besliste Vivaldi voor de maanden november en december telkens een premie van 135 euro voor aardgas en 61 euro voor elektriciteit in te voeren.

Het goedkoper basispakket, dat bedoeld is voor de lage en middeninkomens, wordt verrekend op de voorschotfacturen en is enkel voorzien voor variabele energiecontracten en voor alle nieuwe vaste contracten die werden afgesloten of hernieuwd na 1 oktober 2021.

Tijdens het begrotingsconclaaf kwamen de zeven regeringspartijen overeen die maatregel te verlengen tot einde maart. Het wetsontwerp van Energieminister Tinne Van der Straeten dat die verlenging doorvoert, kreeg dus donderdag groen licht. Enkel N-VA onthield zich.

Datzelfde geldt voor de verlenging van de verlaagde btw op gas en elektriciteit van 21 naar 6 procent tot einde maart. Die maatregel zit vervat in een wet met verschillende fiscale maatregelen, die de steun kreeg van de meerderheid en Les Engagés. Er is een politieke afspraak om de verlaagde btw nadien te handhaven en die te koppelen aan een accijnshervorming.

Biobrandstoffen

Er komt binnenkort overigens een einde aan de verplichting om biobrandstoffen op basis van palmolie of sojaolie toe te voegen aan benzine of diesel. De plenaire Kamer heeft donderdag unaniem een wetsontwerp goedgekeurd waardoor biobrandstoffen op basis van palmolie of sojaolie vanaf respectievelijk 1 januari en 1 juli 2023 niet langer zullen kunnen bijdragen aan het bereiken van het verplichte bijmengingvolume.

Het gebruik van biobrandstoffen van de eerste generatie doet al langer vragen rijzen. Over hun hele levenscyclus zijn ze uiteindelijk schadelijker voor het klimaat dan fossiele brandstoffen. Voorts veroorzaakt de teelt forse wijzigingen in het landgebruik, die op hun beurt schadelijk zijn voor het klimaat en de biodiversiteit. Bovendien stoten ze veel meer broeikasgas uit en er wordt ook gewag gemaakt van schendingen van de mensenrechten in het Zuiden door de productie.

Een studie van Bond Beter Leefmilieu becijferde dat de verplichte toevoeging van agrobrandstoffen ons 1 miljard euro per jaar kost.