Nieuw samenwerkingsprogramma tussen België en Congo: jongeren, vrouwen, middenveld en klimaat centraal
België en Congo hebben een nieuw samenwerkingsprogramma dat investeert in de toekomst van jongeren en vrouwen. Ook het klimaat en de rechtsstaat staan met stip bovenaan de agenda. België trekt er de komende vijf jaar jaarlijks 50 miljoen euro voor uit. Het is het eerste volwaardige programma sinds 2010, toen de relatie met Congo voor jaren op een laag pitje stond.
België en Congo tekenen maandag een nieuw akkoord voor ontwikkelingssamenwerking. De Belgisch-Congolese samenwerking is al tientallen jaren oud. Maar sinds 2010 stond alles op een laag pitje door meningsverschillen met president Joseph Kabila en verliep de samenwerking vooral via niet-gouvernementele organisaties.
Dit is het eerste nieuwe akkoord sinds 2010. Over vijf jaar (2023-2027) gaat België jaarlijks 50 miljoen euro investeren via het federale ontwikkelingsagentschap Enabel. De meeste thema's zijn al jarenlang een prioriteit en worden nu verder uitgebouwd. Het gaat dan om landbouw, onderwijs, gezondheidszorg en goed bestuur.
Jongeren en vrouwen: de toekomst
Bijna de helft van de bevolking in Congo is jonger dan 15 jaar. 68 procent is jonger dan 25 jaar. Dat biedt enorme mogelijkheden, vindt minister van Ontwikkelingssamenwerking Frank Vandenbroucke. "We willen zoveel mogelijk Congolese jongeren alle kansen geven om een opleiding te volgen, een goeie job te vinden, of zelf een zaak te starten."
De voorbije jaren is er op dat vlak al vooruitgang geboekt. Met Belgische steun volgden 82.000 Congolese jongeren een basisscholing of een beroepsopleiding. Vooral de meisjes krijgen bijzondere aandacht. Bij hun bezoek in juni van dit jaar aan Congo bezochten koning Filip en koningin Mathilde in die context het project Kinemploi in Kinshasa.
Maar niet alleen dat onderwijs is belangrijk. België wil jongeren ook sterker in hun schoenen laten staan. Daarom zijn er ook projecten rond cultuur, sport, en psychosociaal welzijn. Opnieuw komen daar in de eerste plaats de meisjes en vrouwen in beeld. Denk maar aan gezinsplanning en seksuele rechten. Het is geen toeval dat de koning en koningin tijdens hun reis ook langs gingen bij de Congolese Nobelprijswinnaar gynaecoloog Denis Mukwege in Bukavu. De bestrijding van seksueel geweld is altijd al een van de speerpunten geweest in het Belgische ontwikkelingsbeleid in Congo. De voorbije jaren konden meer dan 4.500 slachtoffers van seksueel geweld worden geholpen in zorgcentra die met Belgisch geld werden gefinancierd.
Kleinschalige en duurzame landbouw
Bijna twee op de drie Congolezen leven in extreme armoede. Dat gaat dan over 57 miljoen mensen die moeten rondkomen met minder dan 1,2 euro per dag. Hun situatie wordt door de stijgende voedsel- en energieprijzen nog moeilijker. De Wereldbank schat dat de helft van de Congolese kinderen ondervoed is, en dat in een land dat perfect zou kunnen leven van de opbrengsten van de landbouw.
België wil daarom, zoals in het verleden, mee inzetten op de kwetsbare landbouwgezinnen. Die worden bijgestaan met een betere ziekteverzekering en ze krijgen advies en hulp op maat om hun bedrijven duurzamer, meer rendabel en ook milieuvriendelijk te maken. Voedselzekerheid is het sleutelwoord. België gaat die landbouwpijler in vijf provincies uitvoeren, voor het eerst ook in Zuid-Kivu.
Klimaatopwarming
Congo heeft na het Amazonewoud het grootste tropische woud ter wereld en is dus een enorme opslagplaats van koolstofdioxide. Daarom is de begeleiding van de boerenfamilies precies zo belangrijk, omdat zij vaak grote stukken bos afbranden voor nieuwe akkers. Maar ook enkele grote landbouwprojecten (zie boven, palmoliewinning in Kisangani) en plannen voor olie- en gaswinning de voorbije jaren moeten van nabij worden opgevolgd.
"Het beschermen van de wouden in Congo is niet alleen van cruciaal belang voor de lokale bevolking, maar ook voor ons", zegt minister Vandenbroucke. "Met onze inspanningen voor een duurzamere en efficiëntere landbouw pakken we de voedselonzekerheid aan en helpen we mee kostbare natuur te redden." De voorbije 10 jaar zijn naar schatting 50.000 kleine landbouwbedrijven overgestapt op een milieuvriendelijkere manier van werken. Dat deed hun rendement stijgen, soms tot 80 procent.
Burgers aan zet om goed bestuur af te dwingen
Hoewel opeenvolgende Belgische ministers al verschillende jaren in Congo zijn gaan pleiten voor "goed bestuur" en voor "basisdemocratie", heeft die mantra nog niet veel vruchten afgeworpen. De vorige presidentsverkiezingen waren op zijn minst omstreden, burgeractivisten hebben nog steeds weinig ruimte voor vrije meningsuiting, al gaat het intussen al de goede kant uit. Bovendien is straffeloosheid van (seksueel) geweld een blijvend kwaad en lijkt er niet direct een einde te komen aan de reeks corruptieschandalen.
België wil zich daarom de volgende jaren toespitsen op het middenveld. Burgerorganisaties krijgen steun om hun democratische rechten op te eisen en hun verschillende overheden ter verantwoording te kunnen roepen. Ook buurtinitiatieven waarin burgers, de overheid en de privésector zich verzamelen, krijgen steun en dat is nieuw. Verder gaat België een flexibel fonds oprichten dat mee de overheidsfinanciën in Congo gaat hervormen. En ons land wil ook zijn kennis overdragen om de verschillende beleidsniveaus beter op elkaar te laten afstemmen.
Het akkoord wordt maandag 19 december in Brussel ondertekend door minister Vandenbroucke en zijn Congolese ambtsgenoot, minister van Buitenlandse Zaken Christophe Lutundula Apala.
BEKIJK - "Dit is geen geld voor een regering, maar een afspraak met de regering voor ondersteuning van mensen", zegt minister Vandenbroucke in "Het journaal":
