Europese ministerraad Energie: Duitsland riskeert buitenspel te worden gezet over gasprijsplafond

Het is al de achtste keer sinds de start van de zomer dat de energieministers de koppen bij elkaar steken over de invoering van een plafond voor de groothandelsprijs van gas. Vorige week dinsdag werden al grote stappen richting een deal gezet, maar tot een finaal akkoord kwam het nog niet.

Een vijftiental lidstaten – aangevuurd door België, Italië, Griekenland en Polen – ijvert al maanden voor een plafond op de gasprijs, maar landen als Duitsland en Nederland vrezen dat gasleveranciers Europa links zullen laten liggen als het plafond te laag is. "Ik ben mij ervan bewust dat een aantal landen bezorgd is over het mogelijke verlies aan concurrentiekracht op de Europese markt en een mogelijk tekort aan gas", zei voorzitter Sikela maandagochtend. "Daarom werken we aan een mechanisme dat voor een tijdelijke noodrem (op fors oplopende prijzen, red.) zorgt, maar waarin tegelijk een aantal waarborgen geïntegreerd zijn om het mechanisme te deactiveren wanneer het niet werkt. Dat zou bijvoorbeeld het geval zijn wanneer er een gastekort is in Europa of in een of meerdere van de lidstaten.”

Voor Sikela is het naar alle waarschijnlijkheid de laatste energieraad die hij kan voorzitten. Op 1 januari geeft Tsjechië namelijk de voorzittershamer van de Europese ministerraden door aan Zweden. Daarom wil Sikela de vergadering afsluiten met een akkoord – mogelijk koste wat het kost. "Ik hoop op een unaniem akkoord, maar het is mijn bedoeling om vandaag de blokkeringsminderheid te breken en dan is een gekwalificeerde meerderheid ook een van de opties", zei hij. In dat geval zou het marktcorrectiemechanisme goedgekeurd worden als een voldoende grote groep van lidstaten zich erachter schaart. Landen die tegen stemmen, verliezen dan het pleit.

"Als het zover komt, zullen we daarmee moeten leven", antwoordde de Duitse minister Robert Habeck op de vraag naar de reactie van Duitsland als het tot een stemming komt en Berlijn in de minderheid gesteld wordt. "Maar natuurlijk zou dat een uitkomst zijn die niet wenselijk is." Ook Habeck hoopt in de eerste plaats op een unaniem akkoord.

Volgens Belgisch minister Tinne Van der Straeten haalt Duitsland belangrijke argumenten aan als het om waarborgen op het vlak van bevoorradingszekerheid en marktstabiliteit vraagt. "Maar dit zijn bezorgdheden die we met alle 27 delen, dit is geen bezorgdheid van Duitsland alleen", zei ze maandagochtend. "De waarborgen met betrekking tot de bevoorradingszekerheid staan ook al in de tekst.”

Over de structuur van het mechanisme raakten de ministers het vorige week al grotendeels eens, zei Van der Straeten. "Er zijn nu nog een paar open punten – belangrijke open punten – maar ik ben constructief en hoop dat we een oplossing kunnen vinden die ons allemaal past.

Misschien wel het belangrijkste nog resterende discussiepunt is het prijsniveau waarop het mechanisme geactiveerd wordt. De Europese Commissie heeft een prijs van 275 euro per megawattuur gedurende twee weken had voorgesteld, waarbij het mechanisme bovendien pas in werking zou treden wanneer het verschil met de referentieprijs voor lng op de wereldmarkt zou oplopen tot 58 euro of meer. In die hoedanigheid was het mechanisme zelfs tijdens de piekperiode van augustus niet in werking getreden. Volgens voorzitter Sikela wordt nu gewerkt aan een compromis waarbij het plafond wordt vastgesteld op een bedrag van minder dan 200 euro/MWh.

"Het gaat hier om een marktcorrectiemechanisme, en dat is precies wat het moet doen. Als de gasprijs gekke dingen doet, zoals in augustus, toen de prijs niet in lijn was met de gasbevoorrading naar het continent, móéten we tussenkomen", zette Van der Straeten nog eens de puntjes op de i. Maar ze is naar eigen zeggen met een "comfortabel gevoel" en de hoop op een compromis naar de ministerraad gekomen.

De Europese staatshoofden en regeringsleider riepen de energieministers donderdag nog op vandaag een akkoord te vinden.