Congocommissie komt niet tot akkoord, Wouter De Vriendt betreurt bemoeienissen uit paleis: “Excuses waren no pasaran”

Commissievoorzitter Wouter De Vriendt (Ecolo-Groen) stelde op 22 november zijn 128 aanbevelingen voor. Het debat kristaliseerde zich rond ‘aanbeveling 69' dat zegt dat België zich moet verontschuldigen voor zijn koloniaal verleden. Dat bleek ook vandaag nog een heikel punt te zijn. Binnen de meerderheid wilden de liberalen (Open Vld en MR) en CD&V het houden bij een spijtbetuiging zoals koning Filip in juni bij zijn bezoek aan Congo had uitgesproken. Maar dat kon voor de PS dan weer niet door de beugel.

Volgens Wouter De Vriendt zijn de geesten nog niet gerijpt. Het is aan anderen om te trancheren, stelde hij vast. “De twee expertenrapporten, alle hoorzittingen en mijn voorstel met 128 beleidsaanbevelingen blijven overeind. Daarop kan hopelijk ooit verder worden gebouwd. Vandaag heeft de Kamer de afspraak met de geschiedenis gemist. Maar op een bepaald moment zal de Belgische politiek wél met antwoorden moeten komen”, luidde het in een mededeling.

De Vriendt reageert bijzonder “teleurgesteld”, maar hij is ook “stomverbaasd en onthutst” over de gang van zaken. Volgens de commissievoorzitter had hij in oktober namelijk al een “akkoord op zak” met de collega’s van de meerderheid. Een akkoord zonder herstelbetalingen, maar wel met “excuses als symbolische herstelmaatregel”. “Op 13 oktober is daarover een akkoord gesloten, maar drie dagen later hebben twee partijen me laten weten dat ze niet langer akkoord waren”, legt De Vriendt uit.

De Vriendt voegt eraan toe dat het akkoord is opgeblazen omdat “anderen” zich zijn beginnen te bemoeien. De Groen-politicus verwijst dan in de eerste plaats naar partijvoorzitters en bepaalde kabinetten, maar zegt dat ook het paleis zich zou gemoeid hebben. “Er zijn boodschappen geweest vanuit het koninklijk paleis dat een aantal rode lijnen overschreden werden en dat excuses no pasaran waren”, zei hij bij VRT Nieuws.

Meerderheidspartij CD&V betreurt de gang van zaken en doet een oproep om het werk van de commissie alsnog verder te zetten. Volgens CD&V-Kamerlid Jan Briers was zijn partij tot op het laatste ogenblik bereid om tot een consensus te komen over de ‘excuses-aanbeveling’. Maar commissievoorziter De Vriendt heeft er volgens CD&V “voor gekozen om toch eenzijdig - en zonder overeenstemming in de meerderheid - een voorstel van eindrapport op tafel te leggen met een voorstel tot formele excuses aan de Congolose, Burundese en Rwandese volkeren aan te bieden”. Toch wil CD&V het geleverde werk niet verloren laten gaan: “CD&V roept alle partijen op om het geleverde werk van de afgelopen twee jaar niet zomaar in de prullenmand te gooien, maar het werk verder te zetten in de volgende weken”, aldus Jan Briers.

Oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang wijzen er dan weer op dat de Congocommissie zonder conclusies eindigt wegens “onoverbrugbare verschillen binnen Vivaldi over de passage rond de excuses en mogelijkheid tot herstelbetalingen”. “Dit is een totale afgang voor Vivaldi in het algemeen en voor commissievoorzitter Wouter De Vriendt (Groen) in het bijzonder”, zeggen Kamerleden Annick Ponthier en Kurt Ravyts. “Het Vlaams Belang heeft zich van in het begin gekant tegen excuses. De liberalen zijn veel te laat tot het inzicht gekomen dat de Congocommissie niets meer is dan een links vehikel om zelfhaat, schuld en boete over de Vlaming af te roepen.”

N-VA-Kamerlid Roggeman reageerde opgelucht dat Open VLD en MR de zaal verlieten omdat hun collega’s van de meerderheid vast bleven houden aan formele excuses. “De linkse partijen toonden hun ware gelaat vandaag, witte schuld was voor hun altijd de kern van de zaak. Goed dat we daaraan ontsnapt zijn”, zei hij. Dat het niet tot een stemming over de aanbevelingen kwam is volgens N-VA “het gevolg van onoverbrugbare verschillen binnen Vivaldi over de passage rond de excuses en mogelijkheid tot herstelbetalingen. Een blamage voor de voorzitter en een zoveelste breuk binnen de meerderheid.”