Direct naar artikelinhoud
Website logo
dit was 2022

Humo’s alternatieven voor ‘klimaatklever’ als woord van het jaar: ‘Elontslag’, ‘pijplijden’, ‘zillionzin’,...

Humo’s alternatieven voor ‘klimaatklever’ als woord van het jaar: ‘Elontslag’, ‘pijplijden’, ‘zillionzin’,...
Beeld rv

‘Klimaatklever’. Het moet gezegd: wat betreft de winnaar van Van Dales verkiezing van Woord van het Jaar was 2022 allerminst een grand-crujaar. Onbegrijpelijk, want voor mensen met een neus voor taalverrijking lagen de vondsten de voorbije twaalf maanden werkelijk voor het rápen. Taalminnaars, niet getreurd, hier is Humo’s officiële, veilig buiten competitie verkerende lijst met dé woorden van het jaar!

BEKE

Een eenheid om een geringe hoeveelheid uit te drukken, meestal verantwoordelijkheidszin. Voorbeeld: ‘De ontslagnemende minister gebruikte zijn afscheidsspeech vooral om zijn vermeende verwezenlijkingen op te sommen: als hij al tot een soort inzicht was gekomen, dan was het toch maar een beke.’

BETAALVINKJE

Een digitaal kenteken van authenticiteit, bedoeld om bronnen van betrouwbare informatie te identificeren op sociale media, maar tegelijk gewoon tegen betaling verkrijgbaar.

BLEEKENMACHINE

Een rekenmachine die tot op 1,7 miljardste nauwkeurig is, maar helaas vóór de komma. Gebruik van een bleekenmachine is op eigen risico bij het berekenen van federale begrotingen, en wordt niet gedekt door de premier.

BOERENCHANCE

Buitengewoon veel ongeluk, dus het tegengestelde van hoerenchance. Boeren hadden een taaie kluif aan 2022, met onder meer een stikstofakkoord dat hun veestapel in de toekomst een bovengrens oplegt, en Fernand Huts, die in hun naam lelijke torens wil toevoegen aan het Antwerpse stadsbeeld.

CREVITSWEEK

Een periode van gedwongen rust, genomen na een burn-out of omdat iemand anderszins fysiek en mentaal uitgeput is.

D.W.D.D.P.T.S.S.

Een specifieke vorm van posttraumatische stressstoornis, opgelopen tijdens de medewerking aan een dagelijkse talkshow.

ELONTSLAG

Een afdankingsronde op grote schaal die op een kille manier wordt meegedeeld: meestal via mail, al dan niet gevolgd door een vergadering die evengoed een mail had kunnen zijn. Niet alleen techbedrijven zoals Twitter werden in 2022 getroffen door een elontslagronde, ook de VRT besloot op dergelijke wijze personeel te laten afvloeien (zie ‘Willens nilsens’).

ENGELSE VRIJWILLIGER

Een begrip dat te vergelijken valt met een Chinese vrijwilliger: iemand die min of meer gedwongen wordt om een weinig benijdenswaardige taak op zich te nemen, maar dan toegespitst op het ambt van premier.

KABELKNIPPER

Iemand die het traditionele tv-kijken vaarwel zegt door zijn kabelabonnement op te zeggen. Als maatregel tegen laptopplakkers (Zie ‘Laptopplakker’) is kabelknippen minder effectief, want die werken meestal draadloos.

KERMCENTRALE

Een kerncentrale die aan het eind van haar krachten is, maar om de haverklap gedwongen wordt om de laatste adem nóg maar eens uit te stellen, omdat politici de ernst van de aangekondigde sluiting graag in twijfel trekken.

K-OSCARUITREIKING

Een prijsuitreiking die normaal gezien niets te maken heeft met sport, maar waarbij de winnaar toch iemand knock-out heeft geslagen.

KRIMPFLATIE

Een nagenoeg onzichtbaar effect van de inflatie, waarvan de consument evengoed de dupe is. Bij een krimpflatie bieden fabrikanten hun waren aan tegen dezelfde prijs als vroeger, maar compenseren ze de duurdere productiekosten door minder aan te bieden of het formaat te verkleinen. Zie ter illustratie ook de Rode Duivels: vier jaar geleden speelden ze zeven wedstrijden op het WK, in 2022 slechts drie.

KROKODILLENTIPS

Een uitdrukking die verwant is aan ‘krokodillentranen’: besparingstips van energieleveranciers die volhouden dat ze het goed menen met hun noodlijdende klanten, maar wel monsterwinsten boeken.

KUNSTSOEP

Smakeloos aftreksel dat eruitziet als soep, maar nergens naar smaakt. Kunstsoep wordt namelijk niet bereid om te eten, maar om over een tijdloos kunstwerk uit te gieten. Voorbeeld: ‘De laatste federale begroting was een kunstsoep: overtuigend van ver, maar onmogelijk te slikken.’

LAPTOPPLAKKER

Iemand die in tijden van inflatie en onbetaalbare gasprijzen profiteert van de warmte en de internetverbinding van een horecagelegenheid, maar slechts het absolute minimum consumeert, tot wanhoop van de uitbater. Niet te verwarren met de ‘plaktivist’, al blijft ook die langer hangen dan gewenst.

LIJSTTREKKER

Een museummedewerker die belast is met de taak om een plaktivist los te rukken. Meestal gaat het om gespecialiseerd personeel, want de meeste oplosmiddelen zoals aceton weken niet alleen superlijm los, maar werken ook in op verf, wat bijzonder nauwkeurig werken noodzakelijk maakt.

MATTHIJSSPIJT

Benaming voor een publiek mea culpa dat bij de eerste poging zo weinig schuldinzicht bevat dat er een tweede versie opgesteld moet worden. Iemand met matthijsspijt is dus slechts een beke tot inkeer gekomen (zie ‘Beke’).

N-WOORDNEGATIONIST

Iemand die ondanks de media-aandacht beweert niet op de hoogte te zijn van de vele gevoeligheden rond het beruchte n-woord en dat ook zo meedeelt aan iedereen die het horen wil, zich intussen royaal bedienend van hetzelfde te mijden woord.

OLIGAARGH

Een hooggeplaatste Rus, vaak met een belangrijke politieke of militaire functie, die op een ongelukkige manier om het leven komt, kort nadat die Vladimir Poetin boos heeft gemaakt. Doodsoorzaken zijn uiteenlopend, maar stuk voor stuk als verdacht te beschouwen: een bizarre val uit het raam, een onverklaarbaar verkeersongeval, een plotse hartstilstand, gestikt in een slecht gemixte borsjtsj, of jammerlijk met de rug op een groot mes gevallen.

PARIA-VERSCHIJNING

Een fenomeen dat lijkt op de aloude Mariaverschijning, maar met een zelden in het openbaar waarneembare verschoppeling in de hoofdrol in plaats van Onze-Lieve-Vrouw. Voorbeeld: ‘Ik heb Sihame El Kaouakibi in het parlement gezien met een cameraploeg, maar niemand gelooft mij.’

PIJPLIJDEN

De penibele situatie die ontstaat als een belangrijke pijpleiding buiten gebruik raakt na sabotage door een onbekende partij. Doorgaans heeft iedereen sterke vermoedens wie de anonieme saboteurs zijn, maar wordt niets gezegd om het niet nog erger te maken.

PLAKTIVIST

Een maatschappelijk bewogen persoon die zich in naam van een groter goed, meestal het milieu, vastlijmt aan een kunstwerk. De bedoeling is niet altijd duidelijk, maar er komt vaak een soepbedeling bij kijken (zie ‘Kunstsoep’). Andere plaktivisten hechten zich niet aan kunst maar aan talkshowtafels vast, wat tot verwarring kan leiden. Zo zijn Rik Torfs en Mia Doornaert ondanks hardnekkige geruchten géén plaktivisten, want zij dienen geen groter goed.

QATER

Een breed gedeelde teleurstelling die zich maanden en zelfs jaren vooraf aankondigt, maar waartegen geen enkele voorzorg wordt getroffen. Meestal volgt daarna een ontslagronde, al dan niet vrijwillig.

QE-XIT

Spreek uit: kweksit. Na de Brexit: het staatshoofd van de afscheidnemende natie die zich terugtrekt uit de EU en bij uitbreiding uit het leven in het algemeen.

ROUWRIJ

Een kilometerslange wachtrij om de laatste eer te bewijzen aan een overleden staatshoofd, vaak volgend op een ‘QE-xit’. In uitzonderlijke gevallen wordt een rouwrij zo lang dat ze zelfs records breekt bij volkeren die al berucht zijn voor hun onbedwingbare drang om wachtrijen te vormen.

RUBENSREDENERING

Een drogreden waarbij de spreker steunt op een foutieve vergelijking om een punt te maken. Voorbeeld: ‘Als de steenrijke hofschilder Peter-Paul Rubens geen subsidies nodig had, dan noodlijdende moderne kunstenaars ook niet.’

SALMANSOORDEEL

Een straf of banvloek, zoals een fatwa, waarbij tussen veroordeling en strafuitvoering niet minder dan dertig jaar zit.

SPECIALE OPERATIE

Russisch voor ‘oorlog’.

TAPIJTNIJD

Een vorm van afgunst onder politici die niet over een woud aan weelderig borsthaar beschikken dat ze, à la manière de Macron, in de strijd kunnen werpen tijdens kiescampagnes. Voorbeeld: ‘Ondanks een volgens ingewijden zeer verregaande vorm van tapijtnijd, deed Conner Rousseau het toch niet onaardig in de recentste Pop Poll.’

WILLENS NILSENS

Op de zenuwen werkende strategie van een openbare zender om een pas aangekocht en peperduur schermgezicht ongevraagd en tegen elke prijs toe te voegen aan programma’s die geenszins zijn of haar aanwezigheid vereisen.

ZELENSKYPE

Pc-programma waardoor presidenten van oorlogvoerende naties via een straalverbinding op elke denkbare bijeenkomst ter wereld aanwezig kunnen zijn om een wervende toespraak te houden, zoals bij de EU, de VN, de plenaire vergadering van het Belgische federale parlement, de tactische besprekingen van de Rode Duivels en de aankomst van Sinterklaas te Antwerpen.

ZILLIONZIN

Een breed gedragen vorm van valse nostalgie die leidt tot een vertekend, kritiekloos beeld van het verleden. Voorbeeld: ‘De recente sympathie voor Nicole en Hugo is mooi om te zien, maar om daarom te beweren dat hun muziek eigenlijk nog wel te pruimen is? Dat is zillionzin.’