Oekraïense president Zelenski is onderweg naar Verenigde Staten voor "historisch" bezoek

Exact 300 dagen na de Russische inval in Oekraïne is Zelenski vertrokken naar de Amerikaanse hoofdstad Washington DC. Hij gaat op uitdrukkelijke uitnodiging van zijn Amerikaanse collega Joe Biden. De twee zullen elkaar vanavond rond 20 uur Belgische tijd ontmoeten. Rond 22.30 uur onze tijd houden de twee presidenten een persconferentie.

De VS is veruit de grootste donor van Oekraïne. Het land zou al bijna 50 miljard dollar aan hulp hebben verstrekt, waaronder 20 miljard dollar aan wapens en militaire ondersteuning. De Oekraïense president wil zich met zijn bezoek aan de VS van financiële en militaire steun in de toekomst verzekeren. Voor Zelenski is het enorm belangrijk om de aandacht te blijven vestigen op wat er aan het gebeuren is in Oekraïne, zeker op momenten dat die aandacht in het buitenland wat lijkt te verslappen. 

Op Twitter laat Zelenski weten dat hij ook het Amerikaanse Congres zal toespreken en verschillende bilaterale gesprekken gepland heeft. Het bezoek van Zelenski aan de Verenigde Staten valt samen met een debat in het Amerikaanse Congres over extra steun aan Oekraïne.

Amerikaanse media brachten eerder al dat de VS mogelijk Patriot-luchtafweersystemen naar Oekraïne wil sturen. In een persbericht wordt alvast "een aanzienlijk nieuw steunpakket" aangekondigd ter waarde van zowat 2 miljard dollar. Alleen de minister van Defensie en president Biden zouden nog hun handtekening onder het plan moeten zetten.

Met die luchtafweersystemen kan Oekraïne zich beter verdedigen tegen de Russische luchtaanvallen die het vooral op de energie-infrastructuur en op andere burgerdoelwitten gemunt hebben. Wanneer het systeem geleverd kan worden, is onduidelijk. Het zou enkele weken opleiding vergen om ermee te leren werken. Wellicht zouden die opleidingen in Duitsland plaatsvinden.

Moskou heeft wel al benadrukt dat ze de mogelijke levering van het Patriotsysteem als een ernstige westerse provocatie zien en dat het het systeem en de militairen die het bedienen, als legitieme militaire doelwitten zal beschouwen.

Er werd al een tijdje gespeculeerd over een mogelijk bezoek van Zelenski aan de Verenigde Staten. Volgens het Witte Huis kwam het idee voor het eerst ter sprake tijdens een telefoongesprek tussen Biden en Zelenski op 11 december. De formele uitnodiging kwam er een week geleden, op 14 december. Afgelopen vrijdag zou Zelenski de uitnodiging dan officieel hebben aanvaard.

De veiligheidsrisico's werden vooraf grondig bestudeerd. De Oekraïense president wordt vandaag met een Amerikaans (extra beveiligd) regeringsvliegtuig vanuit NAVO-grondgebied in Oost-Europa naar de VS gevlogen. Met een eigen vliegtuig vanuit Oekraïne opstijgen, was onmogelijk want veel te gevaarlijk. Het lijkt ondenkbaar dat de Russen dit Amerikaanse regeringsvliegtuig zelf zullen viseren.

Het is voor het eerst dat de Oekraïense president zijn land verlaat, sinds de Russische invasie van begin dit jaar. Dat Zelenski eerst naar de VS reist en geen Europees land bezoekt, hoewel de oorlog op Europees grondgebied woedt, komt doordat de VS veel belangrijker is voor Oekraïne dan de Europese Unie, en tot nog toe veel meer militaire steun heeft geleverd. Zonder die Amerikaanse steun had Oekraïne zich nooit zo goed tegen de Russische invasie kunnen verzetten.

Hoewel het de eerste keer is sinds het begin van de oorlog dat hij naar het buitenland trekt, ondernam Zelenski eerder al risicovolle bezoeken in eigen land, inclusief bezoeken aan de frontlinie. Gisteren nog bezocht hij de troepen in de Oekraïense frontstad Bachmoet. Daar prees hij zijn soldaten voor hun "moed, doorzettingsvermogen en kracht", terwijl op de achtergrond artillerie te horen was. Hij deelde er ook medailles uit.

In Bachmoet kreeg hij naar verluidt ook een Oekraïense vlag van de soldaten daar, zo suggereren foto's op Twitter. De militairen zouden hem hebben gevraagd om de vlag mee te nemen naar de Verenigde Staten. Zelenski zou hen hebben beloofd om de vlag aan Biden te geven.

Ook de Russische president Vladimir Poetin sprak gisteren zijn troepen in Oekraïne toe. In tegenstelling tot Zelenski deed hij dat niet van aan het front, maar vanuit het Kremlin in Moskou. In zijn toespraak gaf hij toe dat de situatie in de vier Oekraïense regio's die hij geannexeerd heeft "zeer moeilijk" is. Verder dankte hij de leden van de veiligheidsdiensten die actief zijn in "de nieuwe regio's van Rusland".

Vandaag houdt Poetin een belangrijke vergadering met het ministerie van Defensie. Hijzelf en minister van Defensie Sergej Sjojgoe zullen naar verluidt een belangrijke toespraak houden.