In China worden meer mensen ziek door covid, en dat voelen we ook hier

1. Wat is er aan de hand in China?

In China is een omikronvariant in omloop die razendsnel om zich heen grijpt. Directe oorzaak: de Chinese overheid liet twee weken het zerocovidbeleid plotsklaps los. Dat beleid werd fel bekritiseerd in binnen- en buitenland: meerdere Chinese steden kwamen dit jaar in opstand tegen het extreme coronabeleid. Inwoners reageerden aanvankelijk opgelucht op de onverwachte beslissing, maar nu blijkt dat het land niet voorbereid is: besmettingen rijzen de pan uit.

Dat hangt nauw samen met een lage vaccinatiegraad. China heeft vaccins gebruikt die veel minder effectief bleken dan de westerse en heeft een laag aantal gevaccineerden vergeleken met bijvoorbeeld West-Europese landen. Vaccinaties gingen naar de werkende bevolking eerder dan naar kwetsbare en oudere mensen. Ook werd er minder ingezet op boostershots.

“Het was een tikkende tijdbom die vandaag aan het afgaan is”, stelt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt en KU Leuven). In China is volgens hem sprake van een “naïeve bevolking in epidemiologische zin”: mensen zijn weinig of niet beschermd.

Nieuwe varianten van het coronavirus, zoals BF.7 omikron, ontwikkelen zich als er niet veel immuniteit is. “Het virus gaat als lopend vuurtje door China. Het duurt wel even voordat dat onder controle is”, aldus Molenberghs.

2. Bereikt deze variant ook België?

De situatie in China is totaal onvergelijkbaar met de situatie in België, zeggen zowel Molenberghs als viroloog Johan Neyts (KU Leuven). In China heeft de nieuwe variant vruchtbare bodem om zich snel te verspreiden. In België is inmiddels een “muur aan immuniteit” opgebouwd, zegt Neyts. Zowel door de vaccinaties, boosters als natuurlijke infecties die in onze maatschappij rondgaan.

Volgens de experts is het voor een nieuwe variant daarom lastig om nog efficiënt door de muur te breken die is opgeworpen. Het wordt voor nieuwe varianten van het virus steeds moeilijker om trucs uit de mouw te schudden om nog op grote schaal door te breken in ons land, stelt Neyts. Dat geldt niet alleen voor deze variant, maar ook varianten die nog wereldwijd zullen opduiken.

3. Wat kunnen we doen?

België is vergeleken met China goed beschermd. Ook de besmettingsgraad in beide landen is anders. Iemand in België met het virus besmet ongeveer één ander persoon, bij in China besmet de gemiddelde besmette persoon wel vijftien andere personen.

Toch waarschuwt Neyts: het is nog altijd belangrijk om uw booster te halen. Sinds september kan u een herfstbooster laten zetten om bescherming te bieden aan een mogelijke besmettingsgolf deze winter. De prik is vooral bedoeld voor 65+’ers en mensen boven de 50 met onderliggende problemen. “Hiermee krikt u uw immuniteit op, de booster helpt u door de winter”, adviseert de viroloog.

We hebben een behoorlijk brede immuniteit tegen een scala aan varianten, bevestigt ook biostatisticus Molenberghs. Maar hij pleit nog altijd voor bescheidenheid en benadrukt het belang van monitoring. “Als er een variant komt die voldoende verschilt van omikron moeten we zorgen dat we die zo snel mogelijk kennen en de eigenschappen ervan onderzoeken. De kans is groot dat we concluderen dat het niet veel problemen zal opleveren.”

4. Wat zijn de gevolgen voor de Chinese economie?

De radicale koerswijziging die China twee weken geleden maakte, heeft niet alleen grote impact op het aantal besmettingen, maar ook op de economie. “Het abrupt opheffen van het zero­covidbeleid ontwricht momenteel de Chinese economie. De snelle verspreiding van het aantal covidbesmettingen leidt tot tekorten op de arbeidsmarkt en verstoringen in het aanbod”, zegt Allison Mandra, Senior Economist bij KBC.

Dit jaar publiceerde de econoom het onderzoeksrapport ‘China’s keerpunt’ waarin ze stelt dat het zerocovidbeleid grote impact had op de Chinese economie. Als er een lokale uitbraak werd ontdekt, ging de hele boel op slot, waaronder fabrieken en bedrijven. De toename van het aantal besmettingen had daarmee een directe impact op de industriële productie en dus waren de covidbeperkingen een bedreiging voor de groei van het Chinese bbp, stelt het rapport.

Het land heeft nu de strenge regels losgelaten, zonder enige voorbereiding. China gaat daarom nu opnieuw een moeilijke winter tegemoet voordat de situatie stabiliseert, zegt Mandra. “De grote vraag is hoelang het duurt om te normaliseren. Hopelijk tegen de lente.”

Het is daarbij ook de vraag wat het effect is van de vakantie – Chinese Nieuwjaar vindt plaats op 22 januari. In die periode reizen mensen in China massaal naar familie. Als er geen beperkingen worden opgelegd, volgt dan mogelijk een hernieuwde piek in verspreidingen.

De Chinese overheid kan nu moeilijk om maatregelen heen, zegt Molenberghs. Hij voorspelt dat China over een maand het ergste gehad heeft, maar er is nog veel vaccinatiewerk.

5. Wat merken we hiervan in Europa?

Veel Europese bedrijven zijn gevestigd in China of hebben daar productie-­eenheden. Verstoring van aanbod vanuit China is dan ook economisch gezien momenteel het grootste risico, zegt Mandra. Nu al zijn er berichten over tekorten in fabrieken en in transporten.

Maar de huidige coronagolf zal ook impact hebben op de energiecrisis en de vraag naar energie vanuit China. Het aanbod zal veranderen en de prijzen zullen stijgen.

Iets beter nieuws: zowel de verstoring van de productieketen als de levering van energie zijn korte verstoringen in de markt, volgens Mandra.