In het totaal is het aantal gedetineerden in de Belgische gevangenissen de tweede helft van deze maand opgelopen tot 11.199. Die stijging zit vooral bij het aantal mensen dat in voorlopige hechtenis zit. Dat zegt Kathleen Van De Vijver, de woordvoerster van de federale overheidsdienst Justitie.

Vorig jaar waren er eind december 10.781 mensen opgesloten. Ook dat was al te veel, want de Belgische gevangenissen hebben op dit moment slechts een capaciteit voor 9.739 personen. “We hebben het afgelopen jaar driehonderd bedden bijgeplaatst in de gevangenissen, maar ook dan moeten er nog steeds 209 gedetineerden op de grond slapen”, legt Van de Vijver uit.

De problemen zijn het grootst in de arresthuizen. Dat zijn de gevangenissen voor personen die nog niet veroordeeld zijn en in voorlopige hechtenis zitten. En daar is de Begijnenstraat er één van. Er is plek voor respectievelijk 365 mannen en 48 vrouwen, maar er zitten 636 mannen en 55 vrouwen opgesloten.

In de gevangenis van Merksplas, dat een gesloten regime heeft en alleen mensen die al veroordeeld zijn opneemt, is er capaciteit voor 406 personen. Op dit moment zitten er daar 430 mensen.

Nieuwe Antwerpse gevangenis

Ondertussen heeft minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) maatregelen genomen om het capaciteitstekort in de gevangenissen te verminderen. Er werd onder andere een nieuwe gevangenis geopend in Haren bij Brussel, in februari opent er ook één in Dendermonde

Vorig jaar werd beslist om ook in Antwerpen een nieuwe gevangenis te bouwen. Die komt op Blue Gate, het bedrijventerrein ten zuiden van de stad. De gevangenis moet in 2025 klaar zijn en is opgesplitst in een vleugel voor 330 mannen, een voor vrouwen en een afdeling voor zorgbehoevenden met 44 plekken.

De extra capaciteit is vooral bedoeld voor mensen die al veroordeeld zijn. “Maar dat kan ook de druk op de arresthuizen verlichten. Wie al veroordeeld is, maar door plaatsgebrek niet in een strafgevangenis zit, kan dan makkelijker overgeplaatst worden”, zegt Kathleen Van de Vijver.

De kerstdis in de gevangenis: “Een speciale puree, veel meer wordt het niet”

Ook in de gevangenis komt de eindejaarsperiode eraan, maar van een bijzonder kerstmenu is er in het arresthuis in de Antwerpse Begijnenstraat geen sprake. “De puree zal iets specialer zijn dan normaal en verder proberen het menu toch een ietsje meer te geven”, zegt inrichtingshoofd An Janssens.

Verder kunnen mensen die een religie belijden en kerst willen vieren een dienst bijwonen. Verder heeft de Bond Zonder Naam voor blanco kaarten gezorgd, zodat de arrestanten een kaart kunnen versturen.

“De overbevolking en een gebrek aan personeel zorgen ervoor dat we niet veel meer dan dat kunnen doen. Ook tijdens de eindejaarsdagen moet het normale werk gebeuren”, zegt Janssens.

Het inrichtingshoofd betreurt dat er niet meer kan gebeuren. “De mensen die hier zitten hebben vaak familie en vrienden die thuis kerst vieren. Dat zijn moeilijke momenten. Het is immers niet omdat iemand hier opgesloten zit, dat die persoon geen recht heeft om een periode als deze te vieren. Hun opsluiting is hun straf.”