Het grootste probleem voor Trump is Trump zelf: ‘Hij wil in de spotlights leven, maar heeft geen macht meer’

Het verstoren van het democratisch proces, het aanzetten of ondersteunen van een opstand, een samenzwering tegen de VS en een samenzwering om onwaarheden te verspreiden. Dat zijn de vier zaken waaraan Donald Trump schuldig is volgens het eindrapport van de speciale commissie die de bestorming van het Capitool onderzocht.

Eerder deze week al had de commissie aanbevolen om Trump te vervolgen. Dat is een keuze die finaal de minister van Justitie Merrick Garland moet maken. “De commissieleden hebben er in elk geval alles aan gedaan om die keuze zo moeilijk mogelijk te maken voor hem”, zegt Bart Kerremans, professor Amerikaanse politiek (KU Leuven). “Beslist hij om Trump niet te vervolgen, dan schept hij een gevaarlijk precedent. Doet hij dat wel, dan wil hij zo goed als zeker zijn dan er een grote kans is dat Trump ook daadwerkelijk veroordeeld kan worden.”

Wat Garland beslist, zal binnenkort blijken. Daardoor is Trump nu al zeker van kritische berichtgeving in de nabije toekomst. Niet dat het voordien een prettig eindejaar was voor de oud-president. Sinds de tegenvallende verkiezingsresultaten voor het Huis van Afgevaardigden - tegen alle verwachtingen in verloren heel wat van de door Trump gesteunde kandidaten hun verkiezing - blijft het slechte nieuws voor Trump maar komen.

Na een lange rechtszaak werden deze week dan toch zes jaar aan belastingaangiftes van Trump vrijgegeven. Daaruit bleek dat hij tijdens zijn presidentsjaren weinig tot geen belastingen had betaald. Intussen loopt er het onderzoek naar de presidentiële documenten die Trump meenam naar zijn huis in Mar-a-Lago, in Florida, nog altijd. Normaal moesten die bewaard blijven in het presidentiële archief in Washington.

In de luwte

Tot voor kort leken dat soort schandalen gewoon van Trump af te glijden. Is dat nog altijd zo? De Belgisch-Amerikaanse Alison Woodward, emeritus-professor aan de VUB, denkt dat de situatie voor Trump nu minder rooskleurig is dan enkele maanden geleden. “Je ziet hoe enkele belangrijke supporters van Trump binnen de Republikeinse partij bijvoorbeeld stil blijven nu of zich off the record zelfs negatief uitlaten”, zegt ze.

Misschien is het geduld van mensen intussen gewoon op. “Het heeft lang geduurd, maar misschien vallen de schellen nu van de ogen bij mensen?”, zegt Woodward. “Dat het stiller is rond zijn persoon, ligt ook aan de media natuurlijk. Vroeger was elke tweet goed voor een bericht. Nu babbelt Trump wellicht nog, maar hoort niemand het. Volgens insiders wordt hij knettergek door het gebrek aan aandacht. Trump wil in de spotlights leven. Maar dat is het laatste jaar steeds minder het geval. Hij heeft geen macht meer.”

Het is niet dat Trump niet probeert. Zo noemde hij de commissie na de publicatie van het finale rapport een kangaroo court op zijn eigen sociale netwerk Truth Social. Maar zo’n boodschap mist de weerklank van zijn vroegere tweets. Vorige week nog probeerde hij onder de aandacht te komen door NFT’s uit te geven. Wat overigens ook lukte. Al was het vooral omdat alle media over elkaar heen vielen om te zeggen hoe hij daarmee een verkeerde inschatting maakte. Maar eigenlijk is de conclusie dat Trump best stil is sinds hij zich kandidaat stelde voor de presidentsverkiezingen.

Ron DeSantis

Kerremans nuanceert. “Ik ben er niet van overtuigd dat dit allemaal veel verandert aan hoe de publieke opinie over Trump denkt”, zegt hij. “Neem nu het rapport van de commissie. Dat is een zeer belangrijk rapport voor de Amerikaanse democratie, maar het zal de perceptie van mensen over Trump niet bijsturen.”

Volgens Kerremans is het voornaamste probleem van Trump, wel ja, Trump zelf. “Hij heeft zichzelf in een moeilijke situatie geplaatst”, zegt Kerremans. “Eerst en vooral slaagt hij er niet in om de verkiezingen van 2020 achter zich te laten. Dat begint een deel van de twijfelende kiezers op de heupen te werken. Stel dat ze niet tevreden zijn over het beleid van president Joe Biden: wat is hun alternatief dan? Iemand die zich opstelt als sore loser en blijft doormalen over de verkiezingen van twee jaar geleden. Intussen worden zij wel geconfronteerd met reële problemen, zoals de inflatie.”

Een tweede blunder van Trump is zijn rol tijdens de midterm-verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden. Stilaan is de analyse bij zowat iedereen toch dat hij de bal daar serieus mis heeft geslagen. “Hij is te impulsief geweest bij het steunen van kandidaten”, zegt Kerremans. “Dat gebeurde zonder goede screening. Achteraf bleken dat soms gewoon slechte kandidaten te zijn. Dat heeft zijn positie binnen de Republikeinse partij ernstige schade toegebracht. Tegelijk dook er iemand op binnen de partij die Trump langs rechts voorbijsteekt en er misschien in zal slagen om die twijfelende kiezers wél te overhalen. Dat is de gouverneur van Florida Ron DeSantis.”

Dat alles maakt het volgens Woodward steeds moeilijker voor Trump om nog een politieke comeback te maken. “Zeg nooit nooit in de politiek natuurlijk”, zegt ze. “Maar ik acht zijn kansen om opnieuw president te worden veel minder groot dan twee jaar geleden.”