Aantal doden door "sneeuwstorm van de eeuw" in Noord-Amerika blijft stijgen

Winterstorm Elliot strekt zich uit over een erg breed front, van de Canadese provincies Ontario en Quebec en het zwaarst getroffen gebied van de Grote Meren in het noorden van de VS tot de Rio Grande, aan de grens met Mexico. Dat is een gebied dat zowat 3.200 kilometer overspant. De voorbije dagen kampten de inwoners er met extreme weersomstandigheden, zoals ijsregen, sneeuwstormen en temperaturen die tot -45 graden zakten. Het gevolg van een "bomcycloon", een zeer snelle en intense daling van de luchtdruk.

De Amerikaanse overheid en de National Weather Service (NWS) waarschuwden in niet mis te verstane bewoordingen voor levensbedreigende situaties. Bij zulke extreme temperaturen kan je in enkele minuten bevriezen, klonk het. Mensen werd aangeraden om binnen te blijven en niet de baan op te gaan, zeker in de gebieden rond de Grote Meren, waar het winterweer het zwaarst toesloeg. In totaal hebben 200 miljoen Amerikanen de voorbije dagen winterwaarschuwingen gekregen.

Dat Elliot levens heeft geëist, werd het voorbije kerstweekend al duidelijk. Het aantal slachtoffers is intussen nog opgelopen tot 47 overlijdens in negen verschillende staten. Het gaat onder meer om de staten New York, Ohio, Missouri, Kansas, Kentucky, Colorado, Vermont en Wisconsin. De hulpdiensten houden er rekening mee dat het aantal slachtoffers nog zal stijgen.

"In sommige staten is de noodtoestand afgekondigd en wordt de National Guard ingezet", zegt Michiel Vos vanuit New York. "Onder meer de staat New York heeft de federale overheid gevraagd om bij te springen. Een cascade van hulpdiensten, lokaal, regionaal, op het niveau van de staten en federaal moeten elkaar ondersteunen. Je krijgt situaties waar hulpdiensten andere hulpdiensten moeten gaan ontzetten."

De gouverneur van New York Kathy Hochul noemt de storm die een spoor van verwoesting door een deel van haar staat trekt "de sneeuwstorm van de eeuw". Ze waarschuwt dat het "nog veel te vroeg is om te zeggen dat het voorbij is". Ook op tweede kerstdag kunnen nog grote hoeveelheden sneeuw vallen en zijn de weersomstandigheden gevaarlijk door harde wind en lage temperaturen.

In het westen van New York, rond de stad Buffalo, zijn zeker 25 mensen om het leven gekomen door de gevolgen van het barre winterweer. 

Door het extreme winterweer zaten honderdduizenden huishoudens tijdens het kerstweekend zonder stroom. Op meerdere plaatsen werd de elektriciteit intussen hersteld, maar bijvoorbeeld in de zwaar getroffen staat New York hebben nog altijd meer dan 30.000 gezinnen geen stroom. "De infrastuctuur in dit land is er niet overal op voorzien om hiermee om te kunnen, en dan kan het al snel heel fout gaan", zegt Michiel Vos. "Amerika is voorbereid op dit soort situaties, maar het valt altijd weer op dat het enorme infrastructurele problemen kent."

Ook het vliegverkeer heeft te lijden onder de weersomstandigheden. De voorbije dagen zijn duizenden binnen- en buitenlandse vluchten geannuleerd. En dat tijdens het kerstweekend, waar veel mensen onderweg waren of onderweg hadden willen zijn naar hun familie. "Je krijgt een soort platliggend Amerika waar het ene deel op televisie zit te kijken naar een ander deel dat ondergesneeuwd is. Een beetje een vreemde toestand."   

In het zuiden van de Verenigde Staten zijn winterse taferelen ongebruikelijk. In Tampa, Florida, zakte de temperatuur voor het eerst in vijf jaar onder het vriespunt. Dat leidde er onder meer toe dat er koudbloedige iguana's uit bomen vielen. "Je hebt ook steden in Texas waar het historisch koud is. Niet zoals meer in het noordwesten, maar ze zijn het niet gewoon", zegt Michiel Vos.

In Canada hield de winterstorm lelijk huis in de provincies Ontario en Quebec. Ook hier kwamen honderdduizenden klanten zonder stroom te zitten en werden tal van vluchten geschrapt. In de provincie Brits-Columbia zijn vier mensen omgekomen bij een busongeluk. Tientallen anderen raakten gewond. Volgens de hulpdiensten wijst alles erop dat het ongeluk te wijten is aan het winterweer. De bus zou van de weg af geraakt zijn door de extreem gladde wegen.

De National Weather Service verwacht dat het weer de komende dagen "geleidelijk aan zal verbeteren naarmate het systeem zwakker wordt." De ergste effecten van de winterstorm zouden in bepaalde delen van het land verdwijnen. Maar de weerdienst waarschuwt tegelijkertijd voor bitter koude lucht die vanuit Canada de VS blijft binnenstromen. Twee derde van het land, vooral in het noordoosten en noordwesten, blijft in de greep van koning winter. Bovendien zullen mensen ook rekening moeten houden met felle wind. Het advies blijft nog altijd om niet te reizen, tenzij het echt noodzakelijk is.