‘Stikstof is stikstof’, zegt de Boerenbond. Maar dat klopt niet

Het is een vraag die om de zoveel tijd terugkomt in het hypergevoelige stikstofdossier: is Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) niet te streng voor de landbouwers? Als je ze aan de Boerenbond stelt, luidt het antwoord: ‘Ja, véél te streng’.

Volgens de Boerenbond legt Demir de drempel onterecht veertig keer lager voor de landbouw, die voornamelijk stikstof uitstoot in de vorm van ammoniak, dan voor de industrie en het verkeer, die veelal stikstof uitstoten in de vorm van stikstofoxiden. Wetenschappelijk gezien gaat het om gereduceerde stikstof (NHy) tegenover geoxideerde stikstof (NOx).

In een recent persbericht schrijft Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens “stikstof is stikstof” en “het zal stikstofgevoelige natuur worst wezen of die stikstof uit een stal of uit een fabrieksschoorsteen komt. Industriële emissies kunnen geen ‘voorkeursbehandeling’ krijgen”.

Toxisch

Nieuw advies van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, dat vrijdag is gepubliceerd, spreekt die redenering tegen. Zowel qua ‘directe toxiciteit’ als qua ‘verzuring’ van de bodem en het water is de stikstof afkomstig uit de landbouw schadelijker dan de stikstof afkomstig van industrie en verkeer.

“Bij een overmaat treden bij gereduceerde stikstof veel sneller toxische effecten op dan bij geoxideerde stikstof, vaak met een drastische impact op de vegetatie”, schrijft de onderzoeksinstelling wanneer het over de directe toxiciteit van stikstof gaat op de natuur. “Ook voor wat verzuring betreft, is de impact van gereduceerde stikstof groter dan die van geoxideerde stikstof”, luidt het.

Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek besluit: “1 kg gereduceerde stikstof draagt verhoudingsgewijs meer bij aan natuurschade dan 1 kg geoxideerde stikstof. Voor het herstel van de natuurkwaliteit heeft reductie van de depositie van gereduceerde N (stikstof, JVH) dus de hoogste prioriteit.”

Versta: de boutade ‘stikstof is stikstof’ klopt niet. Al blijft de vraag of de inspanningen correct verdeeld worden wel overeind.

Minister Demir wil niet veel commentaar kwijt bij het nieuwe advies. Na de kerstvakantie gaan de besprekingen over het stikstofdossier verder binnen de regering. Die zijn zo al moeilijk genoeg.

Wat Demir wel wil zeggen: “Het spreekt voor zich dat wetenschappelijk onderbouwde keuzes cruciaal zijn voor de rechtszekerheid van onze landbouwers en bij uitbreiding van de ganse economie. Het stikstofarrest van vorig jaar benadrukte ook de noodzaak daaraan. Wie de wetenschap in dit dossier naast zich neerlegt, legt een bom onder onze welvaart.”

Rode lijst

Binnen de Vlaamse regering lopen al enkele weken bilaterale gesprekken over het finaliseren van het stikstofakkoord. Volgens een tekst die De Tijd heeft kunnen inkijken, is Demir bereid te sleutelen aan de omstreden lijst met 41 ‘rode’ landbouwbedrijven.

Vraag is of die aanpassingen zullen volstaan voor coalitiepartners cd&v en Open Vld. Beide partijen hebben twijfels bij het huidige stikstofakkoord.

In een interview met De Standaard liet minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) recent uitschijnen dat er destijds, bij de opmaak van het stikstofakkoord eind februari, haastwerk is geleverd: “Ik denk dat ze tijdens die nachtelijke onderhandelingen toen niet goed konden inschatten wat de consequenties voor de landbouw precies zouden zijn en dat dit pas later is doorgedrongen.” In februari was Hilde Crevits (cd&v) nog bevoegd voor Landbouw.

De Boerenbond was maandag niet bereikbaar voor commentaar.