‘Vanaf een festival een akkoord afbranden waarvoor je een uur eerder je fiat hebt gegeven, wijst op een gebrek aan volwassenheid’

JANUARI

Op 31 december 2021 schrijft politicoloog Carl Devos in Het Laatste Nieuws dat 2022 de laatste kans wordt voor uw regering om een politieke afstraffing te vermijden in 2024. De peilingen zullen zijn voorspelling het hele jaar lang onderstrepen.

Alexander De Croo: “Ik vond de analyses van zijn collega Hendrik Vos interessanter. Hij kijkt verder dan de Vlaamse kerktoren en zegt dat wij de coronacrisis beter gemanaged hebben dan de meeste andere landen. Onze economie bleef beter overeind, onze vaccinatiegraad was bij de hoogste ter wereld en onze maatregelen waren milder: de horeca en de scholen waren hier meer open dan in onze buurlanden.

“Veel van die opgefokte Wetstraatanalyses worden alleen geschreven omdat die rubriek vol moet, maar ze pushen de politiek wel naar meer polarisering en veto’s. Zo wordt het moeilijker om te besturen. Driekwart van de analisten kijkt ook alleen naar wat er fout loopt. Terwijl wij zo’n straf land hebben! We moeten het nog sterker maken, maar dat gaat niet door onszelf te verdrinken in negativiteit. De voormalige Amerikaanse president Bill Clinton zei ooit: ‘There is nothing wrong with America that cannot be cured by what is right with America.’ Hetzelfde geldt voor België. Wij zijn niet alleen het land van frieten en bier, we zijn ook wereldtop in technologie, halfgeleiders en hernieuwbare energie. Toch zetten we onze zwaktes voortdurend in de etalage en zwijgen we over onze sterktes. Andere landen doen het tegenovergestelde.”

21 januari: de regering keurt eindelijk de coronabarometer goed. Een week later zitten we al in code rood, vanwege de besmettelijke, maar minder ziekmakende omikronvariant van het virus.

De Croo: “Omikron was het begin van het einde van die ellendige coronaperiode, waarin we voortdurend in dichte mist moesten rijden. Wij hebben met ons beleid minder gezigzagd dan onze buurlanden, maar eind 2021 zaten we er wel naast, met enkele slechte Overlegcomités en de onterechte sluiting van de cultuursector. De coronabarometer moest meer voorspelbaarheid brengen. Andere landen hadden al eerder een barometer, maar moesten die continu aanpassen.”

Twee dagen later mondt een betoging tegen het coronabeleid uit in hevige rellen in Brussel.

De Croo: “Ook het protest was minder erg dan in onze buurlanden. Het werd vooral geïnstrumentaliseerd door extreemrechts. De pandemie was een rijpe voedingsbodem voor de vijanden van de democratie die Europa willen destabiliseren. Er is 200 miljoen euro vanuit Rusland naar extreemrechts in Europa gevloeid. Uit analyses van socialemedia-accounts blijkt dat de coronasceptici nadien ook voor Vladimir Poetin waren.

“Het was bon ton om te zeggen dat een democratie zo’n pandemie niet aankon, maar welk land worstelt nog altijd met covid? China. Sommigen dromen van een sterke leider: in Rusland zit er één. Is dat het model dat we willen? Bij ons komen beslissingen vaak met horten en stoten tot stand, door alle meningsverschillen, maar in China en Rusland zijn verschillende meningen niet eens toegelaten.

“Om een democratie te doen werken, is het wel essentieel dat we naar elkaar willen luisteren. Wie de democratie verkiest, kan maar beter stemmen voor politici die willen overeenkomen, niet voor politici die nu al roepen dat ze de boel gaan saboteren.”

FEBRUARI

Na wekenlange alarmkreten over ontsporende facturen stelt uw regering op 5 februari een energieakkoord voor, met een btw-verlaging op elektriciteit en een verwarmingspremie van 100 euro. Een maand later volgen lagere brandstofaccijnzen en een btw-verlaging voor gas.

De Croo: “Eerst was het te weinig, nu zouden we te veel doen: dat is de mentale flexibiliteit van de critici. We geven dit jaar miljarden uit aan energiesteun, omdat we niemand willen laten kiezen tussen eten of verwarmen. De meeste maatregelen zijn heel gericht, zoals de uitbreiding van het sociaal energietarief voor de 20 procent laagste inkomens, een beslissing die we al eerder hadden genomen. Maar op een bepaald moment werden de prijzen zo absurd dat we snel moesten ingrijpen. Als de prijzen weer normaal zijn, zullen we de energiefactuur hervormen door de btw om te zetten in accijnzen. Daarmee kun je iedereen een basisverbruik aanbieden voor een laag tarief, maar mensen die veel verbruiken, zullen meer betalen.”

7 februari: vlak voor de onderhandelingen over de arbeidsmarkthervorming zegt PS-voorzitter Paul Magnette in Humo: ‘Laat België maar een land worden zonder e-commerce.’

De Croo: “En toch heeft de PS avondarbeid in de e-commerce toegestaan, op voorwaarde dat minstens één vakbond akkoord gaat. Gelukkig waren we tijdens de pandemie geen land zonder e-commerce. Je kúnt technologische verandering niet tegenhouden, zeker niet als mensen daar zoveel gemak uit halen. Zelfs mijn moeder van 83 shopt online.

“De slechte arbeidsomstandigheden moet je natuurlijk aanpakken. België was een van de eerste landen met een wetgeving die de werknemers van de platformeconomie (met bedrijven als Uber en Deliveroo, red.) beschermt.”

Veel experts vinden uw arbeidsdeal ruim onvoldoende om 80 procent van de beroepsbevolking aan het werk te krijgen. Heeft de regering haar belangrijkste doel losgelaten?

De Croo: “Nee. We hebben eindelijk een degelijke aanpak om langdurig zieken te activeren en we maken de combinatie arbeid-gezin makkelijker met meer flexibiliteit, een vierdagenwerkweek en het recht op deconnectie. Dat hebben we in de vorige regering niet kunnen beslissen. De weg naar 80 procent is nog lang, maar sinds de start van deze regering zijn er wel 220.000 nieuwe jobs gecreëerd. Dat is vergelijkbaar met de vorige regeerperiode, toen er een hoogconjunctuur was. Wij zitten al twee jaar in crisis.”

18 februari: in kinderdagverblijf ’t Sloeberhuisje in Mariakerke loopt een baby een hersenletsel op en overlijdt. Het is de start van een zwart jaar voor de kinderopvang, waarin 18 crèches definitief worden gesloten. Zou u uw kinderen nog naar de crèche durven te sturen?

De Croo: “Ja. Ze gingen er altijd met een smile naartoe. Door die schandalen vergeten we dat het in duizenden kinderdagverblijven wél perfect loopt.

“In veel andere landen blijven jonge moeders de eerste jaren thuis voor de kinderen. Dankzij onze brede toegang tot de kinderopvang kunnen ze hier snel weer aan de slag. Als we dat willen behouden, zal Vlaanderen het plaats- en personeelstekort moeten oplossen. Er is wel al een tandje bijgezet in de controles. Ouders moeten ook onmiddellijk op de hoogte worden gebracht als er tekenen aan de wand zijn. Het moet vreselijk zijn om te weten dat je kind naar een crèche is gegaan waar heftige dingen zijn gebeurd.”

Op 24 februari rollen de Russische tanks Oekraïne binnen en worden Oekraïense steden gebombardeerd. Hoe krijgt u zoiets te horen?

De Croo: “Ik werd om vier uur ’s nachts uit bed gebeld door Sophie Wilmès (tot april minister van Buitenlandse Zaken voor de MR, red.). Ik ben meteen naar CNN beginnen te kijken en heb onze veiligheidsdiensten samengeroepen.

“Eind 2021 had ik president Zelensky nog ontmoet op de Europese Raad. ‘Die 100.000 Russische soldaten aan onze grens zullen niet binnenvallen’, zei hij. ‘De Russen willen jullie bang maken en ons economisch wurgen. Dus blijf alstublieft investeren in Oekraïne.’ Een paar dagen voor de oorlog namen onze inlichtingendiensten de waarschuwingen van de Amerikanen over: ‘De militaire opbouw is te groot, there’s no way back.’ Veel landen twijfelden of het zin had om de Oekraïners te helpen, maar wij hebben heel snel wapens en brandstof gestuurd. De Polen hebben ook razendsnel een logistieke hub ingericht waar alle hulp uit Europa kon aankomen.

“Tijdens ons recente bezoek aan Kiev vertelde Zelensky dat het cruciaal was dat de Russen de luchthaven van Kiev niet hadden kunnen innemen. Anders hadden ze via een luchtbrug veel sneller materiaal en manschappen kunnen binnenbrengen. Nu reed hun 65 kilometer lange karavaan zich vast op weg naar Kiev.”

Ook honderdduizenden Oekraïense vluchtelingen stonden dagenlang in de file om het land uit te raken.

De Croo: “Sammy Mahdi (tot juni staatssecretaris voor Asiel en Migratie voor cd&v, red.) heeft toen de campagne #plekvrij opgezet. De solidariteit was hartverwarmend. Sommige Belgen reden naar Polen om mensen op te halen en bij hen thuis op te vangen. De N-VA waarschuwde voor allerlei drama’s en misbruik, maar over het algemeen is dat goed verlopen.”

MAART

Op 18 maart beslist u om met Engie te gaan praten over de verlenging van de levensduur van de jongste twee kerncentrales: een pijnlijke bocht voor de groenen, maar ook voor uw voorzitter Egbert Lachaert, die enkele maanden eerder heeft gezegd: ‘Je kunt een lijk niet blijven reanimeren.’

De Croo: “Sorry, alleen idioten veranderen nooit van mening. Zonder de oorlog in Oekraïne zouden we meer gascentrales gebouwd hebben om de kernuitstap op te vangen. Gas was een brugtechnologie in de overgang naar hernieuwbare energie – tot bleek dat we niet meer op die brug konden rekenen.

“De pers doet alsof we de groenen het mes op de keel hebben gezet, maar dat was een heel rationele discussie. Niemand wou de energiebevoorrading in gevaar brengen.”

18 maart: Vooruit-voorzitter Conner Rousseau wordt ontmaskerd als Konijn in The Masked Singer op VTM. Had u hem herkend?

De Croo: “Nee, maar een paar dagen ervoor was Niels Destadsbader bij ons thuis een glas komen drinken na een evenement in Brakel. ‘Gij gaat nog verschieten!’ riep hij. Daardoor vermoedde ik dat het Conner zou zijn.

“Mij hoeven ze niet te bellen, nee. Zelfs autotune zou me niet redden.”

Rousseau is mede daardoor de populairste politicus van Vlaanderen geworden.

De Croo: “Goed voor hem. Ik heb ook lang op één gestaan in Vlaanderen. In Brussel sta ik daar nog altijd, in Wallonië op twee. Ik zet me in voor het hele land en heb geen tijd om me af te vragen hoe ik me populair kan maken.”

APRIL

7 april: de overheid lanceert de campagne #ikhebimpact. Om Poetin een lesje te leren, moeten we eten uit de magnetron, de verwarming lager draaien en trager rijden op de snelweg. Wie heeft nu het meeste last van de economische sancties tegen Rusland: wij of de Russen?

De Croo: “De Russen. De sancties raken hun economie in het hart. Ze hebben geen toegang meer tot essentiële technologie, wat hen ook militair verzwakt. Wij hebben alleen last van hoge energieprijzen. Die zijn niet te wijten aan onze sancties, maar aan Poetin, die de gasbevoorrading als oorlogswapen inzet. Dat was bitter ontwaken voor Europa: we waren voor olie en gas afhankelijk van Rusland, voor technologie van China en voor onze veiligheid van de Verenigde Staten. Dat mogen we nooit meer laten gebeuren, anders blijven we de speelbal van de grootmachten.

“Vlaams Belang en PVDA zijn tégen de sancties: zij willen Poetin liever niks in de weg leggen. Maar de Russen te vriend houden is geen optie, ze zijn een bedreiging voor onze vrede en welvaart. Als we Poetin niet stoppen in Oekraïne, zijn de Baltische staten het volgende slachtoffer.”

Op 24 april wint Emmanuel Macron de Franse verkiezingen. Uit de documentaire Un président, l’ Europe et la guerre blijkt dat Macron een van de weinige Europese leiders is die geen olie op het vuur gooiden. Hij houdt nog altijd contact met Poetin en zegt dat we hem niet mogen vernederen.

De Croo: “Er zijn in de geschiedenis genoeg voorbeelden van hoe het kan misgaan als je een land vernedert. Maar als je de gruweldaden van de Russen ziet, de verkrachtingen en folteringen, de bombardementen op kraamklinieken, theaters en energie-infrastructuur, begrijp ik dat de Oekraïners niet willen onderhandelen. Ze verbazen de wereld met hun moed en ze willen gewoon wínnen!

“Ik bewonder Zelensky. Hij had evengoed naar het buitenland kunnen vluchten, maar hij koos voor de moeilijke, gevaarlijke weg. De manier waarop hij speecht en sociale media gebruikt, is briljant. Het Amerikaanse weekblad Time heeft hem terecht verkozen tot Person of the Year, al mogen we ook de Russische oppositieleider Aleksej Navalny niet vergeten.”

MEI

Op 12 mei tekent Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (cd&v) voor het bitterste ontslag van het jaar na de drama’s in de kinderopvang. Hij haalt uit naar de klassieke media: ‘Als ze hun trechterfunctie niet vervullen, moeten ze niet schrikken dat de samenleving polariseert.’

De Croo: “Politiek kan soms heel oneerlijk zijn. Wouter zat in de hoek waar de klappen vallen en raakte er niet meer uit, hoe hard hij ook werkte. Ik kan me voorstellen dat hij zich verkeerd behandeld voelde en nog één keer van zich af wilde bijten. Als ik ooit in zo’n situatie zit, hoop ik dat ik kan zeggen: ‘Bedankt, het was een eer om dit te mogen doen.’

“Het moeilijkste aan politiek is dat alles zich in de schijnwerpers afspeelt en iedereen zijn mening klaar heeft. Je moet een olifantenvel hebben, anders overleef je het niet. Maar het mag ook niet te dik zijn, anders word je hooghartig of apathisch. Ik heb de politiek de voorbije tien jaar erg zien verharden. Vroeger werd het hard op het onderwerp gespeeld en zacht op de persoon, nu is het beenhard op de persoon zonder dat de inhoud er nog veel toe doet.”

31 mei: het VRT-personeel staakt uit protest tegen het transformatieplan van CEO Frederik Delaplace. Er komen 67 ontslagen en Thuis wordt uitbesteed. Ondertussen lekken ook de toplonen van presentatoren als Niels Destadsbader uit. Is het normaal dat tv-vedettes bij de openbare omroep dubbel zoveel verdienen als u?

De Croo: “Zo bekijk ik dat niet. Wij worden als politici goed betaald. En vergeleken met het buitenland, of de sportwereld, vallen de toplonen bij de VRT nog mee.

“Het kijkgedrag is enorm aan het veranderen: als wij thuis samen voor het scherm zitten, zijn mijn kinderen tegelijk op hun tablet bezig. Dat de VRT die transformatie wil vormgeven, in plaats van ze te ondergaan, is normaal. Het digitale platform VRT MAX vind ik echt knap.”

JUNI

Op donderdag 16 juni trapt Graspop de eerste normale festivalzomer in drie jaar op gang.

De Croo: “Ik ben naar Rock Werchter, Pukkelpop, Tomorrowland en WECANDANCE geweest. Met vrienden en pintjes op de wei: heerlijk. Dat kan nog altijd, ja, al moeten we ons soms verplaatsen als het selfiefestival losbreekt. Naar Pukkelpop ging ik voor Charlotte de Witte, maar heb ik bij de ondergaande zon ook Twenty One Pilots ontdekt. Op Tomorrowland heeft Netsky me een hele avond op sleeptouw genomen. Hij liet ook continu bier aanrukken (lacht).”

28 juni: Nicole de Moor volgt haar partijgenoot Sammy Mahdi op als staatssecretaris voor Asiel en Migratie, maar ook zij krijgt de opvangcrisis niet opgelost. In het najaar moeten zelfs vrouwen, kinderen en Oekraïense vluchtelingen op straat slapen.

De Croo: “Nicole was al kabinetschef onder Mahdi. Ze kent haar dossiers en haalt alles uit de kast om in opvang te voorzien. We hebben al meer plaatsen dan tijdens de vluchtelingencrisis van 2015, maar de instroom wordt onhoudbaar. België, Nederland en Oostenrijk vangen tienduizenden mensen op, terwijl andere Europese landen bijna niets doen.”

‘Vol is vol’, echode Egbert Lachaert een klassieke Vlaams Belang-uitspraak.

De Croo: “En toch heeft hij gelijk: we hebben méér dan ons deel gedaan. Op elke Europese top vragen we om een strengere filtering van wie Europa binnen mag. Als ik de mensen hier ’s nachts in de kou zie liggen, breekt mijn hart, zeker met dit weer. Maar asielzoekers opvangen in hotels is geen oplossing. De uitbaters raken dat snel moe en je geeft een fout signaal: foto’s van asielzoekers op hotel gaan snel de wereld rond. En België hééft al te maken met een aanzuigeffect door onze sociale zekerheid en de aanwezigheid van zoveel verschillende nationaliteiten.”

29 juni: ondanks hardnekkig verzet van de groenen belooft u op de NAVO-top in Madrid dat België vanaf 2035 ook 2 procent van zijn bruto binnenlands product zal uitgeven aan defensie. Dat is 10 miljard euro meer dan nu. Had de regering daarover kunnen vallen?

De Croo: “Volgens de analisten wel, maar die schrijven dat om de twee maanden (lacht). Het was trekken en sleuren, net zoals bij de verlenging van de levensduur van de kerncentrales, maar het móést. Je kunt niet onder de paraplu van de NAVO kruipen zonder het lidgeld te betalen.

“Als we zoveel meer geld uitgeven, moet dat wel gaan naar een Europese defensie-industrie. Ik wil niet meer zien dat we onze F-16’s moeten vervangen door Amerikaanse F-35’s en er zelfs geen goede Europese optie mogelijk is.”

JULI

Bij de start van de zomer geeft u thuis een barbecue voor alle regeringsleden, terwijl er nog volop wordt gebikkeld over de pensioenhervorming. Was de sfeer ijzig?

De Croo: “U denkt toch niet dat ik daar met Karine Lalieux (PS-minister van Pensioenen, red.) bij het omdraaien van de worstjes over pensioenen heb gepraat? Het was een ontspannen avond, met de partners erbij. Om middernacht was het gedaan, omdat we de dag erna een kernvergadering hadden.”

Op 19 juli bereikt u een felbevochten pensioenakkoord, maar cd&v, Vooruit en Groen noemen het een borrelnootje.

De Croo: “Als de partijvoorzitters mee willen discussiëren, moeten ze maar in de regering komen zitten. Vanaf een festival een akkoord afbranden dat met veel inspanning bereikt is en waarvoor je een uur eerder je fiat hebt gegeven, wijst op een gebrek aan volwassenheid.

“Ook met het pensioenakkoord hebben we een belangrijk principe ingevoerd: dat je voor het minimumpensioen minimaal 20 jaar gewerkt moet hebben. Onder de vorige regering was dat nul.”

Maar door de invoering van de pensioenbonus voor wie langer aan de slag blijft, hebt u de pensioenuitgaven nog verhoogd! Europa eist dat we die kosten onder controle brengen.

De Croo: “Dat moeten we zeker doen, maar niet om de mooie ogen van Europa: we zijn het aan onszelf en de volgende generaties verschuldigd. Als wij met pensioen zijn, wil ik dat die factuur haalbaar is voor onze kinderen en kleinkinderen, zodat ze bereid zijn ervoor te werken.”

29 juli: de Amerikaanse oliereus ExxonMobil maakt bekend in drie maanden tijd een recordwinst van 17,9 miljard dollar te hebben geboekt. Chevron en Shell halen 11,5 miljard binnen, het Britse BP 9,3 miljard. Is dat nu die geweldige vrije markt?

De Croo: “Nee, de markt is irrationeel en waanzinnig geworden. Daarom hebben we de overwinstbelasting voor energie- en oliebedrijven ingevoerd.”

Europa zal beslissen om die overwinstbelasting pas op 1 december te laten ingaan. Aardig gelobbyd van de industrie, niet?

De Croo: “Wij doen het vanaf begin 2022 voor olie en vanaf augustus voor energie. We hebben ook de limiet verlaagd: Europa beschouwt 180 euro per megawattuur als overwinst, wij nemen 130 euro per megawattuur. Nederland is ons daarin gevolgd. De verwachte opbrengst van 3 miljard euro gaat naar de energiesteun voor gezinnen en bedrijven.”

AUGUSTUS

Begin augustus vertrekt u met uw gezin voor meer dan twee weken op vakantie naar Amerika.

De Croo: “We hebben het zuidwesten verkend – Wyoming, Utah, Nevada – om te eindigen in Las Vegas. Mij is vooral Lake Powell bijgebleven, een van de grote canyons die de Amerikanen hebben laten vollopen voor de drinkwatervoorziening: het water stond 50 meter lager! Lange tijd is de klimaatverandering iets geweest wat op ons afkwam, nu ís ze er – zoals ook de immense bosbranden in Europa en de overstromingen in Wallonië en Pakistan bewijzen.

“Met met mijn zoon heb ik ginder schitterende mountainbiketochten gemaakt. Ik hou enorm van het buitenleven. Het liefst zou ik zo’n rondrit met een motorhome doen, in plaats van in hotels te overnachten, maar daarvoor zal ik nog zwaar moeten onderhandelen met mijn vrouw (lacht).”

22 augustus: uw voorspelling dat we vijf à tien moeilijke winters zullen krijgen, oogst consternatie en kritiek.

De Croo: “De Nederlandse premier Mark Rutte schaarde zich achter me, en Emmanuel Macron zei dat de tijd van overvloed en zorgeloosheid voorbij was. Ik wilde iedereen wakker schudden, omdat ik te veel mensen zag die dachten dat de energiecrisis snel voorbij zou zijn. Mensen die hun huis niet wilden renoveren, omdat ze dachten dat de gasprijs na de winter wel zou zakken naar het oude peil. Vergeet het, de komende jaren worden zeer moeilijk. Maar ik heb óók gezegd dat we dat aankunnen, zolang we onze economie ondersteunen en massaal in hernieuwbare energie investeren.”

SEPTEMBER

8 september: de Britse koningin Elizabeth overlijdt op 96-jarige leeftijd. Wat vond u van het giganteske mediacircus rond haar dood?

De Croo: “Voor één week kon ik dat wel aan. Liz Truss (die sinds 6 september Brits premier was en op 25 oktober ontslag zou nemen, red.) zat bij de begrafenis op de eerste rij, maar het contrast met waar de Queen voor stond – waardigheid, degelijkheid, luisterbereidheid – kon moeilijk groter zijn.

“Uit de Netflix-documentaire over prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle blijkt wel dat het Britse koningshuis nog heel conservatief is. Dat stadium zijn we in België voorbij. Koning Filip durft moderne standpunten in te nemen en is naar Congo gereisd om zijn spijt te betuigen over de koloniale periode. Hij kitesurft zelfs, en heeft zijn surfclub hofleverancier gemaakt! Ziet u het koning Charles al doen? (lacht)”

Ook oud-Anderlecht-manager Michel Verscheuren, zanger Arno en VUB-rector Caroline Pauwels zijn dit jaar overleden.

De Croo: “Ik heb aan de VUB gestudeerd: Caroline was een van de meest positieve mensen die ik ooit heb ontmoet. Elke keer kwam ik met een smile bij haar buiten. Michel Verschueren was in de herfst van zijn leven nog kandidaat op onze lijst. Ik hield van zijn parler vrai. Hij choqueerde soms, maar straalde wel werklust uit, iets wat ik als Anderlecht-supporter de laatste jaren soms mis.

“Arno heb ik nooit ontmoet, maar zijn muziek doet me terugdenken aan mijn fuifjaren. Hij was een typische Belg: dat taaltje, dat je-m’en-foutisme, maar ook diepe gedachten onder een ruig laagje.”

11 september: 44 jaar na de laatste Belgische zege in een grote ronde wint Remco Evenepoel de Vuelta. Twee weken later wordt hij ook wereldkampioen.

De Croo: “Mijn zoon en ik zijn fan van Remco. Hij doet het nog altijd zoals bij de junioren: iedereen weet dat hij zal vertrekken – maar ze kunnen er niks tegen doen.

“Toen hij twee jaar geleden van die brug viel in de Ronde van Lombardije, vreesde ik dat hij dood was. Hij is er sterker en volwassener uitgekomen. Die jongen heeft zóveel bravoure, maar dat maakt hem ook kwetsbaar voor de pers, die hem ongenadig heeft aangepakt toen het vorig jaar wat minder ging. Hij heeft veel opgeofferd en heeft een immense druk overwonnen: petje af. Ook voor Wout van Aert, die in de Tour de beste renner was, en voor Lotte Kopecky. Als je het hebt over sporters die veel mogen verdienen: voilà. Ze leiden programmeerde levens, zijn nooit thuis, eten, slapen en trainen zoals hen wordt voorgeschreven, en als ze ergens aan de start komen, eist iedereen dat ze winnen.”

23 september: aan de woning van uw partijgenoot Vincent Van Quickenborne treft de politie een auto aan met daarin een kalasjnikov, twee flessen benzine en colsonbandjes. Vier Nederlandse verdachten uit het drugsmilieu worden opgepakt. Ze hadden de opdracht om de minister van Justitie te ontvoeren.

De Croo: “Vincent zat dagenlang in een safehouse, terwijl hij net dat weekend zijn burgemeestersfeest gaf voor tweeduizend man. Ik vond dat ik erbij moest zijn, ondanks het veiligheidsrisico, maar de sfeer was een beetje onwezenlijk.

“Vorige week moest hij opnieuw onderduiken. Hij zal niet buigen, maar het legt een grote druk op hem en zijn gezin. De greep van de drugsmaffia op onze maatschappij wordt steeds verstikkender. Bart De Wever (N-VA) heeft dat vaak gezegd en hij heeft gelijk.”

Toch is De Wever, als burgemeester van Antwerpen, niet tevreden over uw hulp.

De Croo: “Is hij óóit tevreden? (lacht) De Wever maakt de beste analyses van de Wetstraat, maar dat is slechts stap één. Achter de schermen is hij wél tevreden over wat Vincent hem heeft beloofd.

“We willen onze veiligheidsdiensten absoluut versterken: het is dankzij hun succes, het gekraakte Sky ECC-netwerk, dat we de criminele netwerken aan het oprollen zijn. Helaas blijft er bij ons een grote vraag naar cocaïne bestaan. Gebruikers moeten dringend beseffen welk misdadig systeem ze in stand houden. Aan elk lijntje hangt bloed.”

28 september: bij een huiszoeking in Merksem schiet de politie de extreemrechtse complotdenker Yannick V. neer.

De Croo: “De groep rond Yannick V. werd ervan verdacht een terreuraanslag te beramen. Er lagen meer dan honderd wapens in zijn huis, de meeste zonder vergunning. De dag erna sprak ik met de twee politiemensen die hem hebben neergeschoten. Hij had een geweer op hen gericht. Dan moet je in een fractie van een seconde de juiste beslissing nemen.

“De dreiging van rechts-extremistisch terrorisme wordt steeds ernstiger. In Duitsland is recent een bende opgepakt die concrete plannen had om het parlement te bestormen en de regering omver te werpen. Door corona zijn zulke types nog geradicaliseerd.”

OKTOBER

Tijdens uw State of the Union presenteert u een nieuw pakket met energiesteun voor gezinnen en bedrijven, maar u krijgt striemende kritiek op ‘de slechtste begroting van Europa’ en het tekort van 33,6 miljard euro.

De Croo: “Ik heb aan de oppositie gevraagd wat we anders hadden moeten doen. Onze bedrijven failliet laten gaan? Onze gezinnen in de kou laten zitten? Dat gáát toch niet?! In crisistijden moet een overheid de boel recht houden. Met onze steunmaatregelen hebben we de koopkracht van de bevolking zeer goed beschermd. Volgend jaar zullen we stappen zetten om onze begroting weer in de goede richting te trekken. Ook de regio’s moeten dat doen, want zij zijn verantwoordelijk voor bijna een derde van het Belgische begrotingstekort.”

Wallonië gaat dit jaar 4 miljard euro in het rood, op een begroting van 20 miljard, en heeft een staatsschuld van 240 procent van de eigen inkomsten. Maar de PS weigert te hervormen en het Waals Parlement heeft nog geld voor dure renovaties en snoepreisjes van 20.000 euro naar Dubai.

De Croo: “Zulke verspilling van belastinggeld is stuitend, zeker wanneer de gemiddelde Belg moet knokken om rond te komen. Federaal is het aan mij om iedereen te overtuigen om minder geld uit te geven en volgend voorjaar onze pensioenen, arbeidsmarkt en fiscaliteit verder te hervormen.”

28 oktober: Elon Musk koopt Twitter voor 44 miljard euro. Hij zet meteen de helft van het personeel op straat, nodigt Donald Trump weer uit op zijn platform en maakt er een vrijhaven van voor fake news en complottheorieën.

De Croo: “Ik heb hem in augustus ontmoet in Noorwegen, op een top over hernieuwbare energie. Er speelde luide muziek in zijn kamer – Dr. Dre, Post Malone en Blackstreet – en er stonden meer dan twintig lege Stella-flesjes op tafel. ‘Niet allemaal zelf opgedronken’, zei hij lachend.

“Musk is briljant in technologie, maar zoals veel succesvolle mensen denkt hij dat hij alles aankan. Hij had uitgesproken meningen over politiek en corona. Maar met Twitter zal hij toch aan de regels moeten voldoen. Ofwel zorgt hij zelf dat het geen riool van haat en fake news wordt, ofwel zal Europa het reguleren.

“Het is ook problematisch dat iemand zó rijk wordt dat hij zomaar Twitter kan kopen en tegelijk kan bepalen dat de Oekraïners in de oorlog geen beroep meer kunnen doen op zijn satellieten. Als liberaal ben ik tegen big church en big government, maar ook tegen big business. Grote bedrijven horen niet machtiger te worden dan staten.”

NOVEMBER

10 november: in Schaarbeek wordt de jonge agent Thomas Monjoie doodgestoken door een man die op de OCAD-lijst staat en die ’s ochtends op het politiekantoor van Evere heeft verteld dat hij een aanslag tegen de politie wil plegen.

De Croo: “Zéér pijnlijk. Voor de familie van Thomas Monjoie, maar ook voor alle politiemensen die zich dagelijks inzetten voor onze veiligheid. Blijkbaar werden alle procedures correct toegepast – maar als dat tot gevolg heeft dat iemand wordt vermoord, deugen die procedures niet. Die man werd ’s morgens naar het ziekenhuis gebracht, maar daar is hij binnen het uur vertrokken, omdat ze niet wisten hoe gevaarlijk hij was. De informatiedoorstroming moet beter: in België dienen zich elke dag verwarde mensen aan bij de politie.”

20 november: de klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh mondt uit in een ontgoocheling. Hoeft dat te verbazen, wanneer de fossiele industrie de grootste delegatie levert?

De Croo: “Ook tijdens die klimaattoppen schrijft onze pers altijd wat België zogezegd niet goed doet. Maar ginder komt iedereen mij complimenteren met onze bedrijven, die overal windmolens plaatsen, en met het feit dat wij dé Europese toegangspoort voor waterstof worden. De petroleumlobby ben ik daar niet tegengekomen.

“Oké, het wordt moeilijk om onder de 1,5 graad te blijven, maar onderschat niet wat voor een omwenteling er bezig is. Over tien jaar zal blijken dat de oorlog in Oekraïne hét keerpunt was voor de vergroening.”

18 november: staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open Vld) neemt ontslag omdat ze een andere versie van de begroting heeft ingediend dan in de regering is afgesproken. Zij wilde de kosten van de permanente btw-verlaging inschrijven, u niet. Volgens de oppositie heeft de verkeerde ontslag genomen.

De Croo: “Europa en het Rekenhof zeggen dat België de btw-verlaging op de juiste manier in de begroting heeft ingeschreven. De regering heeft die versie drie keer bevestigd. Als je dan als staatssecretaris beslist om het anders te doen, heb je een groot probleem.

“Ik ken Eva al lang, we hebben samen aan de VUB gestudeerd. Haar ontslag doet niks af aan onze menselijke relatie, maar ons gesprek was zeer moeilijk – het ergste dat ik in de politiek al heb moeten doen. Een zwarte bladzijde in mijn leven, en voor haar nog meer.”

Achteraf duiken WhatsApp-berichten op waarin uw kabinet De Bleekers versie van de begroting lijkt goed te keuren. De oppositie beweert dat u het parlement hebt voorgelogen en eist uw ontslag.

De Croo: “Die aantijgingen zijn pure stemmingmakerij. Ik heb nooit ontkend dat er WhatsApp-berichten bestonden, maar de ‘oké’ van mijn kabinetsmedewerker ging over iets helemaal anders. Die is uit zijn context gerukt om een alternatieve werkelijkheid te creëren. U denkt toch niet dat wij een begroting goedkeuren via tekstberichtjes? Een begroting wordt goedgekeurd door de voltallige regering; daarna komen de teksten voor een leescomité, waarin we heel duidelijk hebben gemaakt dat er fouten zaten in de versie van Eva’s kabinet.”

20 november: op het WK in Qatar treden de Rode Duivels aan zonder One Lovearmbanden. De Belgische voetbalbond buigt voor de chantage van de FIFA, die het Qatarese regime niet in verlegenheid wil brengen.

De Croo: “Dat WK had daar nooit mogen plaatsvinden. Het is een aaneenschakeling van gevallen van omkoping bij de FIFA, en nu zelfs in het Europees Parlement. Ik ben blij dat Hadja Lahbib (MR), onze minister van Buitenlandse Zaken, haar One Love-band wél heeft getoond aan FIFA-baas Infantino. Voetbal interesseert haar geen fluit, maar ze vond dat statement een goede reden om naar het WK te gaan.

“Als je beweert, zoals de FIFA, dat voetbal er voor iedereen is, kun je niet aanvaarden dat homo’s en vrouwen worden gediscrimineerd, en dat zoveel mensen sterven bij de bouw van de stadions. Waar slaan al die clipjes over ‘no racism’ dan nog op?”

Dragen jullie ook regenboogbandjes als jullie met Qatar onderhandelen over vloeibaar gas?

De Croo: “Nee, maar dan kaarten we de mensenrechten wel aan, net zoals we Qatar ook bedanken voor de rol die het land heeft gespeeld bij de evacuatie van onze mensen uit Afghanistan. Als we alleen nog handel zouden drijven met landen waarmee we het 100 procent eens zijn, zouden alleen de Benelux en Scandinavië nog overblijven.”

21 november: Egbert Lachaert gaat lopen voor VRT-journaliste Anne Vanrenterghem, die hem lastige vragen stelt over de harde kritiek van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez op uw regering. Hoe staat het met úw startsnelheid?

De Croo (lacht): “Onze partij heeft nog geen atletiekworkshops gepland.

“Ach, overkomt het ons niet allemaal weleens, dat we een foutje maken dat ongelukkig overkomt? Ik ben zelf ook eens ingedommeld op een persconferentie. Moet dat dan altijd belachelijk worden gemaakt in de media? Egbert was te laat voor een etentje met Paul Magnette en vond het vervelend dat de camera’s hem zo volgden. Een muzikant of sporter kan dan de camera wegduwen of boos worden, van politici wordt dat niet aanvaard.”

DECEMBER

7 december: uit een rapport van netbeheerder Elia blijkt dat de kernuitstap in de winters van 2025 en 2026 tot een energietekort zal leiden. Hoe komt dat zo plots?

De Croo: “Door de aanslepende problemen met de Franse kerncentrales willen we extra zekerheid inbouwen. We hebben nog ruim de tijd, dit gaat om een worst-worst-worstcasescenario over drie jaar. Frankrijk heeft een concreet afschakelplan voor déze winter! In Zwitserland willen ze mensen desnoods verbieden om hun elektrische auto’s op te laden. Ierland verlengt de vuilste steenkoolcentrales om het licht aan te houden. Dat wij nu nog goed zitten, komt door onze kerncentrales. Daarom gaan we de levensduur van de jongste centrales verlengen met tien jaar – en niet voor één winter, zoals in Duitsland.”

Als u dat bij de start van uw regering had beslist, zouden ze tegen 2025 klaar geweest zijn. Engie zei toen dat het nu of nooit was.

De Croo: “Het had al in 2018 moeten gebeuren, maar de partijen die vandaag de grote nucleaire verlichting zien, wilden toen niet (doelt op de MR en cd&v, maar ook Open Vld was tegen, red.). In 2020 heeft Engie de vraag opnieuw gesteld aan Sophie Wilmès, maar zij had geen regering met een meerderheid.”

Engie staat niet te springen om Tihange 3 en Doel 4 te verlengen. Houdt u rekening met een mislukking?

De Croo: “Nee, niemand rond de tafel houdt daar rekening mee. Voor het einde van het jaar moeten we bindende afspraken hebben, zodat Engie kan beginnen met de investeringen.

“Tijdens de coronacrisis heb ik met Lufthansa onderhandeld over de redding van Brussels Airlines. Toen zeiden de commentatoren ook: ‘De regering gooit geld in een bodemloze put.’ Vandaag is onze nationale luchtvaartmaatschappij uit de problemen en heeft ze ons vervroegd terugbetaald. Al geef ik toe dat de onderhandelingen met Engie nog vijf keer moeilijker zijn.”

De partijvoorzitters van uw eigen meerderheid hebben een heel jaar op uw kop gezeten. Was dit uw eenzaamste jaar in de politiek?

De Croo: “Soms krijg ik de vraag: ‘Was je liever premier geweest in een makkelijkere periode?’ Het antwoord is nee, want in crisistijden kun je nog beter tonen wat je in je mars hebt. Iedereen kijkt naar mij, maar ik los het meestal ook op. Eenzaam voel ik me niet. Ik krijg nog altijd steun van mijn partij en de sfeer in de regering blijft constructief. Ik haal ook energie uit een lekker etentje met mijn vrouw, een goed nummer op de radio of een mountainbiketocht met mijn zoon. Wie ben ik om te klagen?”

Wilt u na 2024 doorgaan als premier?

De Croo: “Ja, maar dat hangt niet alleen van mij af. Er zijn veel mitsen en maren, in de eerste plaats de verkiezingsuitslag. Ik focus me liever op het werk dat nog op de plank ligt. Deze regering zal tot de laatste week met resultaten moeten komen.”

© Humo