Vanaf 1 januari wordt elektriciteitsfactuur berekend op basis van capaciteitstarief: wat betekent dat voor jouw gezinssituatie?
Vanaf 1 januari doet het capaciteitstarief zijn intrede op de stroomfactuur. De tarieven hangen dan niet alleen af van wat je effectief verbruikt, maar ook van hoe je het elektriciteitsnet belast. Hoe zwaar weegt dat tarief door? En hoe kan je je factuur onder controle houden? Vincent De Dobbeleer, energie-expert en CEO van June Energy, geeft advies aan de hand van zeven profielen.
Onze maatschappij elektrificeert razendsnel. Alleen: ons elektriciteitsnet is daar niet op voorzien. De kabels, onderhouden door netbeheerder Fluvius, zijn onvoldoende dik als we met z’n allen, tegelijk, de auto inpluggen, de verwarming aansteken en aan het koken slaan.
Fluvius maakte bekend het netwerk de komende tien jaar te zullen versterken. Maar om die investeringen binnen de perken te houden introduceert de VREG, de Vlaamse Energieregulator, het capaciteitstarief. Dat tarief moet ervoor zorgen dat we het net efficiënter gaan gebruiken. Terwijl vroeger alleen je werkelijk verbruik in rekening werd gebracht, wordt er nu ook gekeken hoe zwaar je het net belast. Met andere woorden: hoeveel toestellen je op hetzelfde moment laat draaien.
En dus wordt je piekverbruik onder de loep genomen. Dat is de grootste hoeveelheid stroom die je maandelijks in een kwartier tijd verbruikt. “Via een analoge meter zijn die pieken niet te becijferen. Een digitale meter houdt de standen per kwartier bij”, zegt Vincent De Dobbeleer, CEO van June Energy, een Vlaamse scale-up, die samenwerkt met onderzoekscentra VITO en IMEC. Het gemiddelde van die twaalf maandelijkse piekverbruiken wordt de jaarbasis voor de nieuwe berekening van dat zogenaamde capaciteitstarief. Wie een analoge meter heeft, betaalt een forfait voor een geschat piekverbruik van 2,5 kW.
Vincent De Dobbeleer — © Kris Van Exel
Het nieuwe tarief bedraagt ongeveer 7 procent van jouw totale elektriciteitsfactuur. Het maakt deel uit van de algemene nettarieven (13 procent). Het gros van de rekening wordt nog steeds bepaald door je werkelijke energiekosten (79 procent), heffingen en btw (8 procent). Lijkt dus mee te vallen.
En toch. Op basis van gemiddelde schattingen van de VREG (zie kaderstukjes) lijken de meeste gezinnen erop achteruit te gaan – lees: meer te moeten betalen. Al kan je volgens De Dobbeleer met kleine aanpassingen dat capaciteitstarief proberen binnen de perken houden.
“Het nachttarief – goedkoper na 22 uur – gaat op de schop. Volgend jaar moet je de reflex hebben om niet te veel grote energieverbruikers tegelijk aan te zetten. Je kookgedrag aanpassen moet niet. Maar én koken, én de was laten draaien, én stofzuigen, dat is te veel. Gebruik ook de timers van de wasmachine, droogkast of vaatwas.”
© Vreg
Je kan een meter ook slim maken door apps te installeren op je gsm. Maar die zijn niet gratis. Op de site van Fluvius kan je ook nagaan waar je piekverbruik ligt. Vreg.be heeft een handige simulator.
Alleenstaande
● Verwarming op aardgas
● Weekendverblijf/appartement aan zee
● Totaal jaarverbruik: 500 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 440 euro
● Nettarieven*: 122 euro
= 70 euro meer dan in 2022
“Kleine verbruikers zijn de pineut in dit verhaal, want ook wie een digitale meter heeft wordt een forfait aangerekend voor het gebruik van het elektriciteitsnet, ook al ligt hun werkelijk piekverbruik onder 2,5 kW. Behalve het verblijf beter isoleren, zullen ze weinig energiebesparende maatregelen kunnen treffen, omdat het hier om een appartement gaat. Beste optie om de prijzen te drukken is dan energiecontracten vergelijken.”
Koppel met één kind
● Verwarming op aardgas
● Zelfgerenoveerde woning met zonnepanelen
● Totaal jaarverbruik: 2.700 kWh (afname van het net)
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 1.247 euro
● Nettarieven*: 310 euro
= 21 euro meer dan in 2022
“Dankzij de zonnepanelen blijft hun energiefactuur betrekkelijk laag. Zij vangen het piekgebruik op. Werkt dit koppel vooral buitenshuis, dan zou een thuisbatterij handig zijn om het verbruik naar beneden te krijgen. Maar dat kost al gauw tussen de 3.000 en 5.000 euro. Vraag is of die investering nu al de moeite loont.”
Koppel met twee kinderen
● Lucht/water warmtepomp + zonnepanelen
● Nieuwbouwwoning
● Totaal jaarverbruik: 8.500 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 5.604-5.690 euro
● Nettarieven*: 592 - 678 euro
Niet-gespreid = 90 euro minder dan in 2022
Gespreid = 176 euro euro minder dan in 2022
“Werkt hun warmtepomp op het moment dat er ook gekookt, gewassen en gestofzuigd wordt, dan zal de maandpiek natuurlijk hoger liggen. Ook de koude wintermaanden zijn cruciaal voor de factuur. Een piek van 10 kW is dan niet zo ongewoon.” Dat is meer dan de gemiddelde piek van 7,51 kW die de VREG vooropstelt. “De warmtepomp uitzetten is geen oplossing. Ook een thuisbatterij biedt geen uitweg. De batterij zal nooit de periode tussen zomer – wanneer de zonnepanelen veel produceren – en de winter – wanneer de warmtepomp het meest verbruikt – kunnen overbruggen. Daarom ook hier de boodschap: spreid slim.”
Koppel met twee kinderen
● Verwarming op aardgas + elektrische auto
● Vrijstaande woning
● Totaal jaarverbruik: 8.000 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 5.292 - 5.607 euro
● Nettarieven*: 546 - 861 euro
Niet-gespreid = 133 euro meer dan in 2022
Gespreid = 77 euro minder dan in 2022
Slim laden = 182 euro minder dan in 2022
“Omdat ze hun wagen thuis opladen, is het zaak zo veel mogelijk pieken te verspreiden. Een domme laadpaal laadt zo snel mogelijk op zonder rekening te houden met de spreiding van het gebruik. Wat te merken zal zijn aan de hoge factuur.” Een slimme laadpaal dan maar, die het verbruik automatisch spreidt? “Niet per se. Elke elektrische wagen heeft tegenwoordig een app waarmee je het opladen vanop afstand kan sturen. Investeren in zonnepanelen zou de rekening nog meer drukken, omdat de piek wordt gecompenseerd door de productie van de zonnepanelen.”
Alleenstaande
● Verwarming op aardgas
● Appartement
● Totaal jaarverbruik: 1.500 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 1.148 euro
● Nettarieven*: 214 euro
= 48 euro meer dan in 2022
“Deze man zou baat hebben bij een digitale meter. Hij heeft immers geen grote elektrische verbruikers en daardoor ook geen pieken die er kunnen uitsteken. Vanaf 1 januari valt de kost van 88,50 euro weg en kan Fluvius die meter vervroegd komen installeren. Dan zouden zijn nettarieven volgens de VREG dalen naar 186 euro.”
Koppel zonder kinderen
● Elektrische verwarming
● Rijhuis
● Totaal jaarverbruik: 9.000 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 5.661 euro
● Nettarieven*: 616 euro
= 52 euro meer dan in 2022
“Dit koppel is met een analoge meter beter af, omdat hun verbruik groot is en hun nettarieven – nu nog – gebaseerd zijn op een forfait. Een digitale meter zou hun factuur nog meer de hoogte injagen, omdat die berekend wordt op basis van hun gemiddelde maandpiek.” De simulator van de Vreg schat die piek op 8,59 kW, een pak hoger dan de ‘piek’ van 2,5 kW die je bij een analoge meter forfaitair krijgt aangerekend. Met een digitale meter zouden ze 679 euro betalen.
“Wat ze nog kunnen doen? De infrastructuur aanpakken: beter isoleren en/of zonnepanelen installeren, die het piekverbruik kunnen afzwakken.”
Koppel met twee kinderen
● Verwarming op aardgas
● Wonen in woonwijk
● Totaal jaarverbruik: 3.500 kWh
● Geschatte elektriciteitsfactuur in 2023: 2.447 euro
● Nettarieven*: 339 euro
= 13 euro meer dan in 2022
“Ook wie een analoge meter heeft, betaalt een capaciteitstarief. Omdat een klassieke meter geen pieken kan registreren, wordt een vast bedrag aangerekend, voor een forfait van 2,5 kW piekverbruik. Goed voor 101 euro in 2023 (14 procent van de factuur).”
“Gezien dit gezin verwarmt op aardgas en dus geen grote elektrische verbruikers als een warmtepomp heeft, zou hun factuur lichtjes dalen met een digitale meter. Sowieso is het in hun geval zinvol – idealiter maandelijks – energietarieven te vergelijken via mijnernergie.be of via de V-Test van de VREG. Hiermee bespaar je al snel meer dan 300 euro per jaar uit.”
*nettarieven zijn inclusief capaciteitstarief, andere nettarieven en btw
