Geen Nederlanders meer naar propvolle Belgische gevangenissen door "risico op onmenselijke behandeling"
De situatie in de propvolle gevangenissen in België is zo dramatisch dat Nederlandse verdachten op dit moment niet vanuit Nederland worden overgeplaatst. Een rechter zette in meerdere zaken een streep door overlevering aan België vanwege het "risico op een onmenselijke en vernederende behandeling". Dat schrijft de Nederlandse krant AD.
Op 14 december kreeg een Nederlandse verdachte te horen dat hij niet naar België wordt gestuurd vanwege de overvolle gevangenissen. In twee andere zaken heeft de rechtbank van Amsterdam die beslissing van overlevering, zoals het officieel heet, uitgesteld. Volgens de rechter is er een risico op een "onmenselijke of vernederende behandeling".
Zij wijst op een vernietigend rapport van het anti-foltercomité (CPT) over Belgische gevangenissen. Daaruit blijkt dat die uit hun voegen barsten door overbevolking, wat leidt tot meer spanningen en meer geweld tussen gevangenen. Door het grote tekort aan personeel vinden er nauwelijks activiteiten plaats en moeten gevangenen 23 uur per dag op hun cel blijven. Bovendien uit het rapport kritiek op de toiletten en zijn de gevangenissen verouderd en niet schoon.
"Gedwongen mensenrechten te schenden"
Normaal gesproken is overlevering een formaliteit. Een van de weinige argumenten om die te weigeren, is dat er een risico is op het schenden van mensenrechten. Eind november schreven ruim 70 gevangenisdirecteurs een open brief waarin ze de overbevolking in de Belgische gevangenissen aanklagen. Daarin geven ze aan dat ze "elke dag gedwongen worden de mensenrechten te schenden".
De cijfers van begin dit jaar maken het probleem zichtbaar: 11.076 mensen zaten vast in Belgische gevangenissen, terwijl er voor slechts 9.738 mensen plaats is. Na een lang conflict met de vakbonden is bovendien afgesproken dat het aantal gedetineerden onder de 10.000 moest blijven. Volgens het rapport van het CPT is daardoor een recordaantal gevangen gedwongen om op matrassen op de vloer te slapen, vlak naast de toiletten.
Veertig procent in voorhechtenis
In de brief eisten de directeurs een wettelijke beperking van de voorhechtenis. In een gesprek in "De ochtend" op Radio 1 erkende minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) toen ook dat probleem: "Bijna veertig procent van de gevangenispopulatie zit in voorhechtenis. Die duurt veel te lang."
Het Gevangeniswezen erkent de problemen door overbevolking, zegt woordvoerster Kathleen Van De Vijver, net als het personeelstekort en de vaak verouderde infrastructuur. Er wordt wel aan gewerkt, onder meer door de strafuitvoering aan te passen en korte straffen uit te voeren in detentiehuizen. In 2023 komen er bovendien 700 plaatsen in de gevangenissen bij, die "wat meer ademruimte zullen geven de komende maanden".