Rechter verbiedt naaktfouilles op terreurproces: ‘Dan kan het nu eindelijk over de inhoud gaan’

“Een mensvernederende behandeling, en bijgevolg in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Omdat deze fouilleringen dagelijks en systematisch plaatsvinden en te verwachten valt dat ze gedurende het hele, maandenlange proces zullen blijven plaatsvinden.”

Met deze motivering volgt de Brusselse kortgedingrechter de argumenten van zes verdachten op het assisenproces rond de aanslagen van 22 maart 2016. Elke dag om 7 uur ’s ochtends werden Salah Abdeslam, Mohamed Abrini, Osama Krayem, Sofien Ayari, Bilal El Makhoukhi, Ali Al Haddad Asufi en Hervé Bayingana Muhirwa gewekt en uit hun cel in de gevangenis van Haren gehaald. Ze moesten zich uitkleden en knielen. Daarna ondergingen ze een naaktfouillering door drie politiemensen met bivakmutsen op. Dan pas werden ze geblinddoekt in het politievoertuig geleid.

Veiligheid

Tijdens de debatten argumenteerde advocaat Bernard Renson namens de Belgische staat dat deze maatregelen noodzakelijk zijn om de veiligheid van het proces te kunnen garanderen. In de beschikking volgt de rechter het Europees Hof, dat eerder oordeelde dat naaktfouilles in specifieke omstandigheden kunnen, maar enkel met een specifieke aanleiding. Niet willekeurig of systematisch. De blinddoek blijft toegelaten, de naaktfouilles niet. Bij elke inbreuk riskeert de Belgische staat een dwangsom van 1.000 per gedetineerde, met een maximum van 50.000 euro.

De staat heeft nu een maand om in beroep te gaan, maar intussen is de beschikking wel uitvoerbaar en lijkt het er dus op dat het proces op 3 januari kan doorgaan in aanwezigheid van alle negen verdachten in de beklaagdenbox. Uit protest tegen de naaktfouilleringen bleven Abdeslam, Abrini en Krayem afwezig.

‘Evenwichtig’

“Of mijn cliënt opnieuw aanwezig zal zijn, dat zal u dan wel zien”, zegt Delphine Paci, advocate van Salah Abdeslam. “We zijn nu wel erg tevreden, vooral vanwege de uitvoerige motivering door de rechter. Wat wij beargumenteerden, was – anders dan we her en der moesten lezen – blijkbaar toch niet zo buitenissig. Het maakt niet uit wat de aanklacht is: een mensonterende behandeling door de veiligheidsdiensten kan in een rechtstaat nooit gewettigd zijn.”

“Het lijkt een evenwichtige beschikking”, zegt Sanne De Clerck, advocate van slachtofferorganisatie V-Europe. “Wij zijn vooral blij dat deze discussie nu beslecht is en hopen dat iedereen zich hierbij gaat neerleggen. Dan kan het vanaf nu eindelijk gaan over de inhoud.”

De FOD Justitie laat weten dat ze de beschikking zal respecteren: “We zullen de nodige stappen zetten. Daarnaast zullen wij met de FOD Binnenlandse Zaken en de federale politie de beschikking grondig analyseren, zowel vanuit juridisch oogpunt met het oog op een eventueel beroep, als vanuit veiligheidsoogpunt.”