Krijgen we morgen de warmste oudejaarsdag sinds het begin van de metingen?

Het wordt dit weekend lente in het midden van de winter. Nooit eerder sinds het begin van de metingen in 1833 was een oudejaarsdag zo warm. Het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) voorspelt voor zaterdag een maximumtemperatuur van 16 graden Celsius, en op sommige plaatsen zelfs 17 graden. Daarmee zou het dagrecord verbeterd worden dat nog maar van vorig jaar dateert. Op 31 december 2021 werd het 14 graden Celsius.

Ook zondag wordt het een zeer zacht begin van het jaar, met een verwachte temperatuur van 12 graden Celsius voor nieuwjaarsdag. Dan zal het dagrecord van 14,3 graden Celsius wel overeind blijven. Ook dat record is nog maar een jaar oud.

Aangename temperaturen dus voor deze tijd van het jaar. Maar wie hoopte om buiten een toost uit te brengen op het nieuwe jaar, dekt de tafel toch best binnen. Het wordt regenachtig en winderig.

David Dehenauw van het KMI noemt de kans dat het temperatuurrecord zaterdag sneuvelt “zeer groot”. 

Hij en zijn collega’s zullen trouwens ook de nachttemperatuur in de gaten houden, want het zou ook de warmste overgang van oud naar nieuw kunnen worden die ooit werd gemeten. Het voorlopige nachtrecord, gemeten tussen zeven uur ‘s avonds en zeven uur ‘s ochtends, is precies een eeuw en een jaar oud. Het staat op 10,9 graden Celsius, terwijl de voorspelde temperatuur voor deze nieuwjaarsnacht tussen de 10 en de 11 graden schommelt.

Verder zijn ze bij het KMI een beetje terughoudend om al te veel belang te hechten aan dagrecords. Over het verdere verloop van de winter zegt zo’n dagrecord bijvoorbeeld niets.

“Dagrecords? Mwaaaah”, zegt ook weerman Frank Deboosere. Meteorologisch stellen die niet zo veel voor. “Ik geef een theoretisch voorbeeld. Stel dat het dagrecord vandaag op 14 graden Celsius staat, en morgen op 16 graden. Dat kan. Als het dan vandaag 15 graden wordt, moeten we daar dan groot mee uitpakken?”

Toch kunnen we wel degelijk iets leren van dagrecords, maar dan moeten we een beetje uitzoomen, zegt Deboosere.

“Een heel kalenderjaar telt 365 dagrecords, en heel veel van die dagrecords werden in de laatste 22 jaar gevestigd, zowel voor de hoogste maximumtemperatuur als de hoogste minimumtemperatuur. De dagrecords voor de laagste minimumtemperatuur zitten dan weer vooral in het begin van de metingen.”

Op zijn website lijstte Deboosere een en ander op. 27 dagrecords voor de hoogste maximumtemperatuur werden gevestigd tussen 1833 en 1914, in een tijdspanne van 81 jaar. Sinds 2000 werden er 146 gevestigd. Meer dan vijf keer zo veel dus, en dat op amper 22 jaar.

“Het gaat niet over één dag, maar over het gehele plaatje dat geleidelijk verandert”, besluit Deboosere. “Het is niet één zwaluw die de lente maakt, maar een hele hoop van feiten. Daar kan je de hand van de klimaatverandering in zien.”

“We wijzen daar al een paar decennia op. Dus nee, het verwondert me niet dat we een zacht eindejaar tegemoet gaan. Je zal me in de toekomst nog wel vaker bellen.”