Ze was amper twee jaar lid van Groen, maar in 2022 werd de Brusselse Nadia Naji naar voor gekatapulteerd als nieuwe covoorzitter van de partij. Veel tijd om zich in te werken had ze niet nodig: vol energie trekt ze samen met covoorzitter Jeremie Vaneeckhout (Groen) de lijnen voor haar partij. Daarbij een duidelijk signaal naar extreemlinks. Coalities in gemeenten: dat kan. Maar voor het nationale spel? “Absoluut niet”. “We zien we dat ze op gewestelijke of nationaal niveau eigenlijk geen beleid willen voeren”, zo stelt ze. “Er is dat, maar er is ook hun zwaar problematische kijk op bijvoorbeeld China. Op mensenrechten in China, Rusland en andere landen.” Een duidelijke afbakening voor Groen, waar Naji nuchter kijkt naar het beleid, dat ze mee voeren in de federale regering: “Het effect van de inval van Rusland in Oekraïne had niemand kunnen voorzien. Dat hadden we niet kunnen plannen. Het is eigenlijk ook maar normaal en volwassen dat je je beleid daar ook aan aanpast.”
“Het is een bewogen jaar geweest ja, een jaar geleden had ik nooit kunnen denken dat ik hier nu bij jou zou zitten. Toen zat ik in het Brussels Parlement, ik was Parlementair medewerker. Ik werkte onder andere op mobiliteit in Brussel en op onderwijs.”
“Maar ik heb altijd al het verschil willen maken in de samenleving. Voor mij is covoorzitter zijn van de partij het verlengde daarvan. Dat is een manier om het verschil te maken in de samenleving. Dus het was nooit het doel op zich om covoorzitter van de partij te worden. De partij is een middel om een doel te bereiken.”
Hoelang bent u al lid van Groen?
“Twee jaar.”
Twee jaar lid en nu voorzitter?
“Ja, het kan snel gaan. Maar het leven is aan de snellen. Dus een jaar geleden had ik dat totaal niet verwacht. Ik ben naar het kabinet van Elke Van den Brandt (Groen) verhuisd, waar ik op gezondheid heb gewerkt.”
“Het was eigenlijk in die periode, Meyrem Almaci (Groen) had net haar ontslag genomen als voorzitter, dat ik op dat kabinet belandde. En dan begin je wel na te denken. Hoe ziet de toekomst van de partij eruit?”
De kerstgesprekken werden opgenomen in een van de studio’s van Business AM. Op 9 januari wordt met Business AM Radio een nieuwe radiozender gelanceerd, te beluisteren online of via DAB+. De talkradio gaat van start met een ochtendblok, van 6 tot 9 uur, waarin de hosts het belangrijkste zakennieuws aanstippen, met ook een sterke focus op economie, politiek en technologie. De trailer kan u hier beluisteren.
“Er werden heel wat namen genoemd van mensen die dat mogelijk zouden kunnen doen en dat waren allemaal mannen. Dus ik zag nog wel wat potentieel in dat lijstje. En toen dacht ik echt wel: waarom niet? Waarom zou ik het niet zelf doen? En zo is dat verdergegaan, ook met Jeremie Vaneeckhout (Groen).”
Die heeft u toch gebeld met de vraag om mee te doen als covoorzitter?
“Wij kenden elkaar al van daarvoor, omdat ik op gezondheid werkte en dus ook op de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Ik coördineerde dat vanuit het kabinet, dus wij waren wel in contact. En rond het coronabeleid had ik al heel wat zien passeren van Jeremie, ook daar werkte ik op. Dus wij kenden elkaar al en ik kende zijn visie op zich ook al.”
“Je praat daar wel al over, zonder te zeggen dat je een team zult vormen. Je praat over hoe de partij er zou moeten uitzien, wat de problemen zijn, wat er beter kan. Ik kan me eigenlijk niet helemaal herinneren wanneer het moment kwam waarop we gezegd hebben: Zouden we dat anders niet samen doen?”
“Ik weet wel dat ik thuis kwam van café. Ik weet dat het op café was. Dat we aan het babbelen waren en zeiden: ‘Misschien moeten we dat gewoon doen’. De volgende ochtend hebben we erover gebeld. Maar ik kan je eerlijk gezegd… Ik heb geen dagboek, dus ik kan niet zeggen wanneer het exact was.”
Maar op welk punt wist u dat u voorzitter zou worden? Want er was een reeks grote namen, onder andere Kristof Calvo, die niet hebben meegedaan, wat ook wel wat raar was?
“Dat weet ik niet, het was aan hem om die berekening te maken en om te kijken welk verschil hij kon en kan maken voor de partij. En of het het juiste moment was. Maar ik was daar in alle eerlijkheid niet helemaal mee bezig, met wie geen kandidaat was. Ik was vooral bezig met…”
Maar eens in een race gestapt, wilt u toch winnen?
“Tuurlijk. Ik kan heel slecht tegen mijn verlies. Ik was op mezelf bezig met of ik het wilde doen en wat ik dan wilde doen. Welk verschil kan ik zelf maken? Dat is een grote stap in je leven. Ik zie ook nu het verschil in mijn leven, dat heeft echt een ingrijpende impact. Ik was zelf bezig met: ‘Kan ik zelf het verschil maken?’ Dan pas doe ik het. Nadat ik ook mijn omgeving had geconsulteerd, want het heeft ook impact op hen.”
Het is een van de moeilijkste jobs in de Wetstraat, voorzitter zijn.
“Ik heb de vraag eens gekregen hoe ik omging met die macht. Het was de eerste keer dat ik die vraag kreeg en dat ik er ook echt over nadacht in termen van macht. Het klinkt misschien absurd dat ik er niet bij stilgestaan had dat ik macht zou krijgen, maar ik heb het altijd al gezien, nog voor ik kandidaat was, als een heel zware druk op mijn schouders. Als een verantwoordelijkheid en niet per se in termen van macht die ik nu kan verdelen. Eerder als een verantwoordelijkheid voor de partij, maar ook voor het groene beleid in het algemeen.”
Hebt u een dieptepunt voor uzelf, in 2022?
“Voor mezelf, maar het is eerder voor de wereld, denk ik de inval van Rusland in Oekraïne. Daar kunnen we niet naast kijken. De impact in de eerste plaats voor de Oekraïners zelf, maar ook voor de hele wereld. Dat is een groot dieptepunt geweest. We zien daar de gevolgen van en die zijn nog niet gedaan.”
“Als we kijken naar Rusland zelf en naar de manier waarop het gebeurt, denk ik dat niemand helemaal verrast was dat het gebeurde, als in dat er een lange aanloop was. Dat het effectief gebeurde, was wel een verrassing. In die zin denk ik dat we niet helemaal ingeschat hadden dat het ging gebeuren. En dus denk ik ook dat we de afloop ervan nooit helemaal zullen kunnen inschatten. Omdat het ook een beetje… Niet een beetje, het is helemaal irrationeel. Het was geen rationele keuze, denk ik.”
Groen zat zo voor het eerst in een regering die uiteindelijk ook wapens geleverd heeft aan een oorlogvoerde partij. Dat is een grote stap.
“Dat is voor ons uiteraard ook heel moeilijk. Wij hebben ook roots in de pacifistische beweging, in de vredesbeweging. Het is ook vanuit dat standpunt dat we het bekijken. In de steun die we Oekraïne moesten geven, hebben we niet alleen wapens geleverd. We hebben ook andere uitrusting geleverd en kunnen natuurlijk ook diensten leveren aan Oekraïne, zoals knowhow. Dus het is meer dan wapens.
Die oorlog zette een katalysator op de energiecrisis, die meteen nog veel scherper gezet werd. Is dat geen bedreiging voor uw partij?
“De energiecrisis is een bedreiging voor iedereen, denk ik. Wij hebben natuurlijk wel energie als bevoegdheid, dus dat maakt wel dat wij in the picture staan. Of toch als eerste aan die crisis gelinkt worden. In die zin kan ik verstaan wat je zegt, maar ik denk dat het veel meer is dan die oorlog.”
“De energiecrisis is ontwrichtend voor de hele samenleving. Dat gaat verder dan mijn partij en de impact die het voor ons heeft. Het heeft een heel grote impact op de samenleving en je ziet het in alle domeinen.”
Ecolo en Groen zijn in de regering gestapt met als voorwaarde de kernuitstap. Dit jaar hebben jullie moeten aanvaarden dat er toch centrales openblijven. Hoe moeilijk was dat?
“Ik was toen nog geen covoorzitter van de partij, maar ik kan er me wel iets bij voorstellen. Bij hoe moeilijk dat was. Maar ik zei het daarstraks al. Het effect van die oorlog en de inval van Rusland in Oekraïne, het effect dat dat heeft gehad, had niemand kunnen voorzien. Dat hadden we niet kunnen plannen. Het is eigenlijk ook maar normaal en volwassen dat je je beleid daar ook aan aanpast.”
“Je kan nog dingen hebben afgesproken in een regeerakkoord, maar als er dan zo’n ingrijpende gebeurtenis is, dan moet je je ook flexibel opstellen en daarop inspelen. Idem vandaag met de bevoorradingszekerheid van ons land. Dat is voor ons natuurlijk essentieel en dan pas je je daaraan aan. Maar vergeet niet dat we er nog altijd vijf gaan sluiten.”
Is dat zo? In de huidige plannen staat toch dat Doel 1 en 2 en Tihange 1 ook eventueel kunnen open blijven?
“Nu kijken we naar de bevoorradingszekerheid voor de komende jaren en er zijn factoren die daar een invloed op hebben. Eentje is de oorlog in Oekraïne, maar daar komen nog extra dingen bij. Eentje is de situatie in Duitsland en Frankrijk, die een gevolg zijn van Rusland en Oekraïne.”
De Franse kerncentrales zijn onbetrouwbaar, om Belgische bevoorraardingzekerheid te garanderen? Dan geeft u eigenlijk wel toe dat de Belgische sluiting van kerncentrales gestut wordt door nucleaire energie in Frankrijk?
“Nee, want wij exporteren vandaag ook energie. En in het plan van Elia werd hiervoor al rekening gehouden met twee centrales minder in Frankrijk. En nu in het nieuwe rapport houden zij rekening met vier centrales minder. En daardoor hebben we natuurlijk zelf ook een impact en moeten we alle mogelijke pistes wel bekijken. We hebben ons ook open opgesteld. Wat zijn alle pistes? En we hebben daar ook een voorkeurspiste in.”
Maar het blijft een beetje absurd dat wij de Belgische kerncentrales sluiten en dat ze in Frankrijk blijven draaien. In Nederland gaan ze in Zeeland, twintig kilometer van de grens, zelfs nieuwe kerncentrales bouwen. Dat is dan toch niet logisch?
“Wat ik moeilijk vind aan dit debat, is dat er twee dingen door elkaar worden gehaald. Enerzijds de sluiting van kerncentrales en pro of contra nucleaire, dat is één ding. En dan heb je nu de discussie rond de energiecrisis en de bevoorradingszekerheid. En dan krijgen we vaak het antwoord: ‘In plaats van ze te sluiten, hou ze gewoon wat langer open’.”
“Dat klinkt ook niet onlogisch, dat geef ik toe. Maar als je dat wilt toepassen, is het dat wel. We zijn aan het onderhandelen om er nu twee langer open te houden. Maar ook daar betekent dat niet dat je die constant langer open houdt. Ze moeten eerst sluiten omwille van technische redenen en veiligheidsredenen. Dat mag niet, dus dat staat los van of wij dat willen of niet. Daar is wetgeving rond en het Internationaal Atoomagentschap bepaalt de veiligheidsargumenten.”
Uw minister van energie, Tinne Van der Straeten gaf in de Wetstraat op een gegeven moment de legendarische quote: ‘Kent u één dossier van mij dat ik technisch niet goed heb afgerond?’ Wat dacht u toen ze dat zei?
“Ik zou dat misschien zelf niet gezegd hebben. We weten wel dat ze onder enorme druk staat. Dit is niet zomaar een kleine crisis. Dit is de grootste energiecrisis die we ooit hebben gehad.”
We verwachten van onze leiders dat ze het fiksen.
“Inderdaad, en dat is ze ook aan het doen. Het was een beetje een boutade op dat moment. ‘Ik ben ermee bezig, laat mij gewoon werken.’ Ik denk ook dat het daarna ook heel wat uitvergroot is. Het gaat om één zinnetje en ik denk trouwens dat heel wat mannen makkelijker weg zouden gekomen zijn met die zin. Ik wil er geen discussie op plakken, maar ik denk dat wel.”
Een andere ongelukkige uitsprak was die aankondiging over een prijzenplanfond voor gas, dat Van der Straeten in september al als verworven verklaarde? Het heeft tot eind december geduurd.
“Pas op, die dag is er ook wel heel hard gewerkt om andere landen te overtuigen. Ik snap wel wat je bedoelt. Zeggen dat het er al was, terwijl het er eigenlijk deze week echt was. Dus het heeft wel wat meer voeten in de aarde gehad. Ik snap wel wat je wilt zeggen met dat het misschien te voorbarig was om ermee uit te pakken dat het er was, maar er is toen ook heel hard aan gewerkt.”
“Op het moment dat zij dat zegt, is er intussen al maanden binnenskamers onderhandeld en met andere landen gesproken. Ik snap dat ze buitenkomt en zoiets heeft: ‘Dit gaat lukken’. Eigenlijk was de boodschap dat het zou lukken. Dat was de boodschap.”
Vivaldi blijft onrustig. De premier heeft het letterlijk gezegd dat de partijvoorzitters een beetje ‘de schoonmoeders’ van de regering zijn. Klopt dat?
“Ik denk wel dat we streng naar onszelf mogen kijken als voorzitters. Daarstraks had ik het over welke macht je hebt en of je daarmee poppetjes kan laten dansen. En ik vind dat we daar zo ook niet naar mogen kijken. Ik vrees dat het wel wordt gedaan.”
“Ik denk wel dat we een probleem hebben als de regering een hele dag lang zit te onderhandelen en afklopt wat de akkoorden zijn en dat je een uur later of de dag later voorzitters hebt die roepen: Wij gaan dit tegenwerken, dit is niet waar wij voor staan.”
“Ik denk wel dat we een probleem hebben als de regering een hele dag lang zit te onderhandelen en afklopt wat de akkoorden zijn en dat je een uur later of de dag later voorzitters hebt die roepen: Wij gaan dit tegenwerken, dit is niet waar wij voor staan.”
“Dan denk ik: je maakt het akkoord dat je eigen ministers onderhandeld hebben kapot. Ik denk dat dat heel slecht is voor het beeld van de politiek tout court. Voor de politiek an sich. Als we nu op straat gaan vragen aan mensen hoe zij politiek zien, ben ik er mij echt van bewust dat het niet positief zal zijn.”
Maar stelt u zich zo soms ook niet op? In het dossier van de asielzoekers heb ik ook al straffe perscommuniqués van uw hand gelezen?
“Ik denk dat daar een verschil in zit. Om te beginnen was er geen oplossing op het moment dat wij dat communiqué naar buiten brachten. Het is niet dat wij de oplossing nadien zitten af te kraken, dat hebben we niet gedaan. Het is wel een vraag op voorhand.”
“Wat wij gedaan hebben, is het probleem nog eens heel duidelijk stellen vanuit de partij. Ik zit zelf niet in een regering, ik ben geen minister. Maar ik vind wel dat ik mag zeggen welke oplossingen wij zien als partij. Wat ik zelf een probleem vind, zijn voorzitters of partijen die alleen kloppen op het probleem, maar zelf geen oplossingen aanreiken. Ik vind het belangrijk om dan zelf oplossingen te opperen. We hebben er verschillende geopperd, dat is niet alleen vorige week. We doen dat al maanden. Ik vind het belangrijk dat als we zeggen dat het niet goed is, dat het niet is zoals wij het zien, dat we ook zeggen hoe we het dan wel zien.
Hebt u dan niet het vertrouwen in Nicole de Moor (cd&v), staatssecretaris voor Asiel en Migratie, dat ze die crisis kan oplossen?
“In het communiqué heb ik niet over het vertrouwen in de Moor gesproken.”
Zal de Moor de crisis kunnen fiksen?
“Ik hoop oprecht dat ze het zal kunnen fiksen. Het is haar bevoegdheid, maar het is ook meer dan dat. Het is ook wel een regeringsprobleem, wat mij betreft.”
“Het is echt heel belangrijk voor ons. Dat is niet alleen voor mij persoonlijk, dat zit in heel onze partij. Ook in onze achterban. Heel veel mensen zijn ongerust over de opvangcrisis.
Ik hoop oprecht dat de Moor het zal kunnen fiksen. Het is haar bevoegdheid, maar het is ook meer dan dat. Het is ook wel een regeringsprobleem, wat mij betreft.”
“We kunnen dat niet zomaar laten gebeuren. We hebben ook vernomen dat er heel wat maatregelen worden genomen door Nicole de Moor. Ik denk dat we ook vertrouwen moeten hebben in haar. Want zij is diegene die het kan oplossen. Ik heb intussen ook begrepen dat er een heel goeie samenwerking is binnen de regering en dat de ministers daar ook wel heel goed op afspreken en verder op afsluiten. Dus ik hoop oprecht dat er verandering in komt. Maar ik zal namens de partij, als ik zie dat er geen verandering komt, daar altijd op hameren. Wij kunnen niet anders.”
Waar bent u het meest trots op in 2022? Eén ding.
“Op het feit dat ik om 6 uur 45 begin. Ik ben geen ochtendmens, echt nul komma nul. Ik heb altijd superdicht bij mijn werk gewoond en ik begon nooit om negen uur, maar altijd om halftien, tien uur. Maar ik heb altijd heel laat doorgewerkt. Ik deed mijn uren, dat wel. Maar ik kon dus altijd opstaan rond acht uur, kwart over acht. Omdat ik echt heel dichtbij woonde. En nu begin ik om 6 uur 45. Wel met een koffie en thuis. Maar ik ben wel al aan het werk. Dus als je me sms’t om 6 uur 45, dan werk ik al.”
Noem eens iets wat u anders had willen doen dit jaar?
“Mag dat gaan over iets waar ik zelf geen macht over heb? Iets wat ik zelf niet kan doen? Dan had ik het geld vorig jaar niet zo door ramen en deuren gesmeten. We smijten vandaag letterlijk geld door ramen en deuren omdat ze niet geïsoleerd zijn. We hebben een gigantische energiecrisis.”
Ik dacht dat u het over de begroting ging hebben, met die ramen en deuren.
“Helemaal niet. Ik kan verrassend uit de hoek komen. Een van de dingen die we beter hadden moeten doen en die ikzelf beter had gedaan als ik die macht had gehad, was woningen isoleren. Dat helpt bij de energiecrisis van vandaag en dat zal ook in de toekomst blijven helpen. Dat is een investering die we moeten doen en die uitbleef.”
Dat is kritiek op de Vlaamse regering, op Zuhal Demir. Zij wordt omschreven als de softe kant van N-VA?
“Ik denk niet dat ze soft is. Ik vind het niet soft om iets rond milieu te doen.”
Nee, maar ze zegt bijvoorbeeld: ‘Ik zou nooit met Vlaams Belang in een coalitie kunnen zitten’.
“Wat mij dan stoort, is wel… Je kunt er niet mee in zitten, dat is volgens mij gewoon puur politiek dat je dat zegt. Maar dan zelf wel vluchtelingen met varkens vergelijken. Ik denk dat het Vlaams Belang geapplaudisseerd heeft. Soft vind ik dat niet.”
Jullie partijdirecteur verklaarde deze maand dat hij wel open zou staan voor een coalitie in Antwerpen met hen?
“Onze politiek directeur, die in Antwerpen ook heel actief is…”
Die de nieuwe lijsttrekker moet worden en straks de coalitie moet maken met Bart De Wever (N-VA)?
“Hij wordt voorzitter van de groep in Antwerpen. Dat is niet hetzelfde. We zullen zien. Hij heeft gewezen op het belang van een progressieve samenwerking in Antwerpen. Dat was zijn boodschap. Als we naar het beleid in Antwerpen kijken, zien we dat er heel wat dingen tekortschieten. Bijvoorbeeld rond het cultuurbeleid.”
“Dan zien we dat een progressief front of een progressieve samenwerking, eventueel in samenwerking met N-VA, zou wel het verschil kunnen maken. En dat was zijn boodschap. Het was niet per se een pleidooi om samen te werken met N-VA.”
Progressieve frontvorming met Conner Rousseau? Is er veel liefde tussen jullie en Vooruit?
“Ik heb daar alleszins nog geen vijandigheid gezien. De contacten die ik heb met Vooruit zijn heel goed.”
“Ze zijn onze logische partner. Wij kunnen veel meer bereiken als we progressieve partners hebben. Dat is voor ons de logica zelve.”
Zijn voorganger John Crombez zei letterlijk: ‘Progressieve frontvorming’. Dat is geen discours dat je bij Conner Rousseau hoort.
“Nee, maar je moet je rekening natuurlijk ook zelf maken. Ik kan alleen maar blijven benadrukken dat wij er wel voor openstaan en belangrijk vinden. En dat we denken dat we zo meer kunnen bereiken. Ik denk dat dat ook voor hen geldt, maar het is aan hen om die rekening te maken.”
Kijk naar een aantal symbolische plaatsen, onder andere Gent. In Antwerpen is er ook ooit het kartelidee geweest. Dat lijkt voorbij.
“Ik pleit hier ook niet per se voor kartelvorming. Ik denk dat het ook op andere manieren kan. Maar als je samenwerkt, kan je gewoon veel meer bereiken.”
En hoe zit die relatie dan met N-VA? Heeft u al met Bart De Wever contact gehad?
“Wel, nog niet. Dat was wel de bedoeling. We hebben wel al contacten, maar nog geen… We hebben met alle voorzitters een kennismakingsronde gedaan. Maar gewoon door timingissues is dat nog niet gelukt met De Wever.”
Kunnen jullie straks in 2024 in een coalitie met hen? Met Zuhal Demir (N-VA) als minister-president misschien?
“Zoals ik daarstraks zei, zijn progressieve partners voor ons de logische keuze. Dat is niet meteen de meest logische keuze of de voorkeur om met hen samen te werken. Dat is niet onze logische voorkeur, maar ik denk dat we vooral eerst mensen moeten laten stemmen en mensen zelf moeten laten bepalen hoe de kaarten liggen.”
Want Jong Groen zei daarover: ‘Als we dat ooit doen, zijn wij weg’.
“Ik kan mij voorstellen dat dat bij hen leeft. Maar ik denk dat we daar een klein beetje kalmte in moeten houden. Vooral de mensen eerst zelf laten beslissen hoe de kaarten liggen.
En ook op de koffie geweest bij Raoul Hedebouw, de PVDA-voorzitter?
“We hebben Raoul Hedebouw wel ontmoet in een kennismakingskoffie en meer niet. Daar zit niet veel meer in, voor de duidelijkheid.”
Blijft het voor Groen wel een optie om coalities te maken met PVDA?
“Op lokaal niveau hebben we dat vandaag wel al. Wij niet alleen. Vooruit heeft er ook met PVDA en wij doen dat ook in Borgerhout. Van wat ik begrijp, loopt die samenwerking lokaal ook goed. Voor ons kan dat lokaal, omdat de situatie daar ook anders is. Bovenlokaal kan dat voor ons niet. Er zijn echt wel wat issues die ze moeten oplossen voor ze bovenlokaal kunnen samenwerken. Ik zal een voorbeeld geven, misschien eentje uit Brussel. Waar we heel veel werken op het mobiliteitsbeleid. En ook op gezonde luchtkwaliteit.”
Elke Van den Brandt (Groen) heeft veel fans met haar beleid, maar ook veel tegenstanders?
“Dat is altijd als je verandering wilt brengen in het mobiliteitsbeleid. Dat is ook zo geweest in Gent en in Brussel-Stad, voor de voetgangerszone. Heel veel mensen waren er tegen. Als je toen in Brussel wandelde, zag je overal affiches van Yvan Mayeur (PS), toen nog. Om andere redenen toen al gecontesteerd. Later bleek dat Samusocial het probleem was, maar rond mobiliteit hingen er toen overal affiches tégen die voetgangerszone.”
“Als je vandaag gaat kijken in Brussel, is niemand nog tegen die voetgangerszone. Maar in Brussel, rond luchtkwaliteit, zien we dat PVDA ook roept om een betere luchtkwaliteit. Terecht. Maar als we er dan maatregelen voor gaan treffen, zijn ze de eersten om ertegen te protesteren. Dan zien we dat ze eigenlijk geen beleid willen voeren. Ze willen die verbetering niet. Er is dat, maar er is ook hun zwaar problematische kijk op bijvoorbeeld China. Op mensenrechten in China, Rusland en andere landen.”
En Stalin die we ‘toch met wat nuance moeten bekijken’, blijkbaar. Wat zegt u dan concreet naar hen toe? Als je dat soort zaken niet aanpast, kunnen we met jullie geen coalities maken?
“Sowieso niet, dat kan absoluut niet.”
U bent lid van de Vivaldi-regering. Hoe kijkt u naar de premier? Hij is gestart met Vivaldi als de man die zei: ‘Het zijn ploegen die kampioenschappen winnen’. Die quote van Michael Jordan.
“Ik denk dat Vivaldi en dus ook de premier zijn gestart in een heel moeilijke context. Ik zie je al denken: je gaat geen excuses vinden. Ik probeer geen lijstje met excuses af te rammelen, maar het is wel belangrijk om die te blijven benoemen. Ze zijn gestart in volle coronacrisis. Dat was de start die ze kregen. Een zware internationale crisis die ze moesten verduren, bedrijven die ze moesten ondersteunen, mensen die ze moesten ondersteunen.”
“Ze hebben toen ook heel wat kritiek gekregen op dat beleid, maar ik denk dat als je dat nu achteraf bekijkt, dat het eigenlijk niet zo slecht was, dat coronabeleid.”
“Dan was die crisis gedaan en begon de oorlog in Oekraïne. Dan krijg je de grootste energiecrisis die we ooit al hebben gekend. Wederom is dat geen makkelijke context om in te werken. Ook daarin was de prioriteit hoe we bedrijven en mensen daarin moeten ondersteunen en helpen om dit te boven te komen. Dan kan je ook geen structureel langetermijnbeleid als prioriteit hebben.”
“Dat wordt wel gedaan, maar daar gaat het vandaag minder over. Als ik dan kijk naar de Zweedse regering van vorige keer, zij hadden die crisis niet. Dat was er niet. En als we kijken naar de begrotingsdiscussie van vandaag, komen de structurele problemen in de begroting wel van vorige keer. Het heeft ook geen zin om te zeggen dat alles de vorige keer is fout gelopen. Dat we alles moeten oplossen. Maar dat is wel de context waarin we zaten. Idem met energie. De transitie naar hernieuwbare energie, het structurele beleid op lange termijn hebben wij nu wel moeten inzetten. We hebben een enorme inhaalbeweging moeten doen.”
Dus eigenlijk bent u heel mild voor Alexander De Croo (Open Vld)?
“Nee, maar ik denk wel… Ik kan ook wat dingen opnoemen die niet goed zijn.”
Ik wilde het toch vragen omdat u er zelf al naar verwees: indien Eva De Bleeker (Open Vld) een man zou geweest zijn, zou ze dan ook op die manier ontslagen geweest zijn?
“Dat weet ik niet. Je ziet wel, en dat is een analyse die we kunnen maken, dat vrouwen vaker uitvallen. Je ziet dat het vaker vrouwen zijn die ermee stoppen of ermee moeten stoppen. Maar ik kan de rekening van De Bleeker of De Croo moeilijk maken. Ik zit er niet bij, dus dat weet ik zelf ook niet.”
Maar het straalt toch niet goed af op Vivaldi?
“Nee, dat is heel duidelijk, dat het niet goed afstraalt. Maar ik denk wel… Ik kan ook wel wat slechte dingen benoemen. Wat ik wel voor de begroting nog belangrijk vind. Voor ons had daar een verschil op kunnen zitten. Het zijn wel de rechtse partijen in de begroting die bijvoorbeeld alle maatregelen voor iedereen willen en daar geen gradueel verschil in zien. Voor ons had dat veel gecibleerder gemogen en gemoeten. Dat is iets waar we wel zien dat het de rechtse partijen zijn die dat niet willen. En die zoiets hebben van: ‘Meer geld uitgeven’.”
Voor ons had dat veel gecibleerder gemogen en gemoeten. Dat is iets waar we wel zien dat het de rechtse partijen zijn die dat niet willen. En die zoiets hebben: Meer geld uitgeven.
Die btw-verlaging voor iedereen. Onzin?
“Voilà. Wij vinden niet dat dat voor iedereen moet zijn. Je moet de mensen ondersteunen die daar nood aan hebben. Dan kan je hen ook meer geven dan als je aan iedereen meer geeft. Sorry, maar de Marc Couckes van vandaag hebben het gewoon niet nodig. Die hebben dat niet nodig.”
Welke goeie voornemens voor volgend jaar?
“Voornemens vind ik uitstelgedrag. Ik doe nooit aan voornemens. Als je iets wilt veranderen, moet je het nu doen.”
Oké, dat is duidelijk. En de laatste vraag. Wat wenst u het land toe in 2023?
“Ik wens oprecht alle kinderen een leerkracht toe.”
Nadia Naji, hartelijk dank.
Het interview met Nadia Naji kadert in een reeks kerstgesprekken, waarin een kopstuk van elke Vlaamse politieke partij aan bod komt.
