Vivienne Westwood overleden: “Ze ontwierp punkkleding voor The Sex Pistols en erna klassiek met een twist”

De Britse Vivienne Westwood stierf gisteren, vredig en omringd door haar familie in Clapham. Het nieuws werd verspreid via haar socialemediakanalen met een laatste quote van de ontwerpster, die zichzelf een Taoist beschouwde. “Het spirituele Tao-systeem. We hebben nog nooit zoveel nood gehad aan Tao als vandaag. Tao geeft je het gevoel dat je in de kosmos thuishoort en dat je een doel hebt in je leven, het geeft je zo’n gevoel van identiteit en kracht dat je weet dat je het leven leidt dat je kan leven en daarom ook zou moeten leiden; maak ten volste gebruik van je personage tijdens je leven op aarde.”

Een gepaste quote voor deze kranige vrouw. Tot aan haar dood bleef ze de dingen doen waar ze van hield: ontwerpen, kunst creëren, aan haar boek schrijven, en de wereld verbeteren. Gebruik maken van haar personage dééd ze dus.

Maar wie was dit mythische figuur? Vivienne werd geboren in 1941 in het landelijke Cheshire, tussen Liverpool en Manchester. Op haar zeventiende kwam ze voor het eerst in contact met een kunstvorm: ze volgde een juwelen- en zilversmidopleiding aan de Universiteit van Westminster. Maar na een semester gaf ze er de brui aan, omdat ze niet wist hoe “een meisje uit de working class zoals ik het ooit zou kunnen kunnen maken in de kunstwereld”.

Vivienne werkte een tijdje in een fabriek en gaf les op een lagere school, maar besteedde haar vrije tijd aan juwelen ontwerpen, die ze verkocht op Portobello road, een bekende straat in Notting Hill.

Op haar 21e trouwt ze: de trouwjurk maakt ze zelf. Een jaar later krijgt Westwood een zoon, Benjamin. Maar het huwelijk houdt niet lang stand en loopt op de klippen als ze Malcolm McLaren ontmoet, die later de manager van The Sex Pistols zou worden. Ze krijgen een zoon in 1967, en het koppel ontwerpt samen kleren.

Eens hun ontwerpen gedragen worden door The Sex Pistols, gaat de bal aan het rollen. Westwood bleef lesgeven tot 1971, maar tegen die tijd had ze met McLaren al de iconische SEX boutique op Kings Road geopend, die uitgroeide tot een ontmoetingsplaats voor leden van de vroege punkscene in Londen.

Noem Westwood dus gerust een van de grondleggers van de punkmode in de seventies. “Ik was messianistisch over punk”, zei ze daar zelf over, en “ik wou kijken of je op een of andere manier een spaak in het systeem kon steken.” Denk: gescheurde items waarop geschreven is en die met veiligheidsspelden versierd zijn. “Toen Sid Vicious (basgitarist bij The Sex Pistols, nvdr.) is gestorven, begon de punkbeweging uit te sterven", aldus moderedacteur David Devriendt. “MacLaren wilde zich meer focussen op muziek, Westwood op mode.”

De Britse begon meer en meer haar eigen pad te volgen. “De punkbeweging was een subcultuur die ze voor een groot stuk zelf hadden verzonnen, maar de stijl werd door het mode establishment niet geaccepteerd. Het was niet iets dat in Vogue verscheen”, herinnert Devriendt zich. “Maar vanaf de jaren tachtig evolueerde Vivienne’s stijl naar romantisch, Boy George-achtig. Ze haalde inspiratie bij de dandy’s uit de achttiende en negentiende eeuw, met heel veel ruches en lange mantels. Haar eerste modeshow doopte ze ‘Pirate’ en hield ze in het Olympisch stadion van Londen. Dat was een heel iconisch moment, en het beeld dat zij daar neerzette stond heel ver van punk af.”

Gaandeweg begon Westwood haar stijl te ontwikkelen en zich meer en meer te focussen op historische referenties. “Ze gebruikte steeds vaker de traditionele codes van Groot-Brittannië en Schotland. Denk aan tweed en Schotse tartan. Het was een soort van intellectuele omkering van de waarde. Ze gebruikte die klassieke codes niet om ze te vieren, maar juist als statement tegen het establishment.”

“Steeds meer kwam haar echte talent boven. Ondanks het feit dat ze geen opleiding had genoten, had ze veel aandacht voor snit, volume en details. Ze ging voor elegant chic, en tegelijk bleef de shock value altijd aanwezig. Op een bepaald moment ontwierp ze bijvoorbeeld klassieke jassen om de Britse royalty te kopiëren, maar dan met een twist. Dat was enorm succesvol. Net zoals haar ‘Anglomania collectie’, waar ze de Schotse en Engelse cultuur samenbracht. Opnieuw met veel tartan en invloeden van het Britse rijk. Hoewel ze Brits was, had Westwood een enorme liefde voor Schotland. Ze vond het zelfs superieur aan Engeland.”

“Kortom: Westwood heeft de tradities van Groot-Brittannië op zijn kop gezet. Ze is dé exportproducent van Engeland geworden. Karl Lagerfeld was een grote fan van haar, net omdat ze die liefde voor de achttiende en negentiende eeuw had maar er toch een moderne draai aan gaf.”

Vergeet trends: ‘cores’ bepalen tegenwoordig hoe de jeugd zich kleedt. Vogue: “Cores zijn het nieuwe ‘chic’”